De 17 mooiste momenten van 2017

2017 is bijna voorbij. Het was een jaar vol mooie reizen, naar geliefde bestemmingen en nieuwe plekken. We aten minimaal tien keer ons gewicht in pasta, cornetti, arancini en granita, schreven 624 blogs en pakten gezamenlijk meer dan dertig keer onze koffers.

Het was een jaar van ongelooflijke groei (in de zomer mochten we elke maand meer dan 160.000 Italiëliefhebbers verwelkomen), van een nieuwe handige overzichtskaart met alle blogs erop én van een fris nieuw logo voor Ciao tutti, met een felrode Vespa die elke lezer verwelkomt op de blog.

We signeerden een kleine duizend boeken en reageerden op duizenden e-mails waarin jullie om advies vroegen, tips en ervaringen deelden en soms gewoon een bedankje stuurden voor de dagelijkse dosis Italië.

We verlegden grenzen, zowel op het water als in de bergen. We ontmoetten heel veel nieuwe mensen die ons met open armen ontvingen en hun passie voor hun stukje van de laars met ons deelden. We maakten duizenden foto’s, vulden een hele stapel notitieboekjes en stonden af en toe mooi in de media, met lovende boekrecensies en fijne interviews.

Op deze een na laatste dag van het jaar is het tijd voor een terugblik in detail, met de 17 mooiste momenten van 2017. Kijk je mee terug naar het afgelopen jaar?

Mijn Rome
Met stip op nummer één: de verschijning van Mijn Rome, Saskia’s persoonlijke Romegids met haar favoriete adresjes, geheime tips en fijne anekdotes. Op 21 april, de verjaardag van Rome, signeerde Saskia stapels boeken, er was een Romeinse lunch voor de pers en een Romeins diner voor iedereen die met foto’s of tips aan het boek had bijgedragen (alle details lees je in deze terugblik op de lancering van Mijn Rome).

Natuurlijk bracht Saskia daarna ook een bezoekje aan Rome om daar de verschijning van het boek te vieren én weer nieuwe inspiratie op te doen. Over Rome raken we immers niet uitgeschreven…

Winters Rome
Om nog wat laatste inspiratie op te doen voor Saskia’s boek, dwaalden Saskia en Carola in januari, twee weken voor de deadline, nog een paar dagen door Rome. Hoogtepunten waren een Vespatour langs kleurrijke street art en een food tour langs de lekkerste adresjes van Trastevere.

De opvolger
Ook Willemijn schreef een nieuw boek: De opvolger, over Tiberius, de tweede keizer van Rome. De opvolger kreeg prachtige recensies in bijna alle landelijke dagbladen en lovende woorden van lezers.

Maar er was niet alleen lof voor Tiberius. De net verschenen Duitse vertaling van Via Roma oogstte veel lof, met onder meer een mooie aanbeveling in de Frankfurter Allgemeine. Op dit moment wordt er gewerkt aan een Engelse versie, dus dat belooft vast veel moois voor 2018!

Verjaardagsfeest in Florence
Saskia vierde haar verjaardag dit jaar in Florence, met een culinair feestje bij verschillende van haar favoriete adresjes: wijn en crostoni bij Le Volpi e l’Uva, een uitgebreid diner bij Trattoria Sostanza, een zoet verjaardagsontbijt en cocktails bij La Menagère, een lunch in de zon op het dakterras van La Rinascente en een lunch met vrienden bij de huiselijkste trattoria van de stad.

Na dat uitgebreide verjaardagsfeest was er nog een culinair bezoek aan Bologna en vierde Saskia samen met collegabloggers ook de verschijning van het nieuwe boek van Giulia Scarpaleggia, La cucina dei mercati in Toscane. Natuurlijk brachten we een bezoek aan een van Giulia’s favoriete markten, om daarna met al het gekochte lekkers de keuken in te duiken. In deze blog lees je wat we allemaal maakten (én proefden!).

Een eigen tuinhuisje in Florence
In mei keerde Saskia terug naar Florence, om het spiksplinternieuwe Palazzo San Niccolò te testen. Ze logeerde een week in de kleinste suite, een idyllisch tuinhuisje dat nét groot genoeg is voor twee personen, midden in de creatieve wijk San Niccolò, aan de andere kant van de rivier, midden in het groen.

Saskia: ‘Wát een luxe: logeren in hartje stad, maar wel ook midden in het groen. Vanuit ‘mijn’ huisje stap ik zo de tuin in. De geur van jasmijn verleidt me met de ramen open te slapen. In de ochtendzon schrijf ik een blog, beantwoord ik e-mails met vragen van lezers en maak ik plannen voor de dag die voor me ligt.

Een van de mooiste verrassingen wacht op me als ik ’s avonds terugkeer naar mijn knusse casetta. Ik steek de sleutel in de portone, de enorme toegangsdeur, en waan me even een inwoner van dit imposante palazzo. Heel even maar, want als de deur achter me in het slot valt, zie ik dat de route naar mijn tuinhuisje prachtig wordt verlicht door kleine lampjes, die net kaarsjes lijken.

Ineens waan ik me geen fiorentina meer, maar een prinses die na een geslaagd bal terugkeert naar haar paleis. De gouden koets mag dan ontbreken, deze flonkerende lichtjes wijzen me als in een sprookje de weg naar mijn kleine suite in het groen, die in het warme licht van de tuinlantaarn nóg een beetje mooier schittert dan in de ochtendzon.’

Aan de start van de Mille Miglia
Ook Erwin maakte dit jaar een paar mooie reizen. Hij liet ons meegenieten van zijn audiëntie bij de paus en van zijn bezoek aan Rocchetta Mattei, maar het mooiste moment van 2017 was toch wel dat hij namens Ciao tutti bij de start van de Mille Miglia mocht staan.

Erwin: ‘In de drukte ontmoet ik Ton en Tineke Ottevanger. Zij kijken net als de andere deelnemers uit naar de race. Het is de eerste keer dat zij dit avontuur samen aangaan, hoewel Ton al gezien mag worden als ervaringsdeskundige. Hij heeft er al drie deelnames op zitten.

Het enthousiasme spat van hen allebei af. Ook hun auto is een lust voor het oog: een Cisitalia 202 S MM Spider Nuvolari uit 1947. Wat zou ik graag plaatsnemen in deze prachtige oldtimer…’

Zeiltocht rondom de Eolische Eilanden
Saskia liet de auto staan en stapte aan boord van de Zephyr, om met Mario van Tururi Tours als gids zeven dagen lang rondom de Eolische Eilanden te zeilen. Uren op zee, in gezelschap van de Siciliaanse zomerzon, een fijn briesje en af en toe een school dolfijnen, werden afgewisseld met bezoekjes aan de eilanden Salina, Stromboli, Panarea en een grande finale op Filicudi.

Het was een prachtige reis en tevens een persoonlijke overwinning voor Saskia: ‘Ik geniet van elk stukje zee dat we doorkruisen, van de wind door mijn haren en van het vrije gevoel dat het zeilen me geeft. Ik geniet als we aan land gaan – omdat Mario overal wel een fijn adresje voor granita weet – maar verheug me elke keer nog meer op het terug aan boord gaan.

Er gaat niets boven je dag beginnen met een duik of boven het geluid van de golven. Maar er gaat vooral niets boven het gevoel iets nieuws gedaan te hebben dat mooier uitpakt dan ik ooit had durven dromen.’ (in deze blog lees je alle details van deze persoonlijke overwinning).

Grenzen verleggen in Valle d’Aosta
Ook Nadine verlegde haar grenzen op het water: ze ging raften in Valle d’Aosta, maakte er prachtige bergwandelingen en zweefde met de Skyway Experience naar bijna 3500 meter hoogte.

Nadine: ‘De gondel waarmee we van 1300 naar bijna 3500 meter hoogte gaan, draait onderweg 360 graden in de rondte, zodat we volop kunnen genieten van de diverse vergezichten.

De gondel brengt ons in twee etappes omhoog. De eerste stop bevindt zich op 2200 meter hoogte. Daarna nemen we de gondel naar het eindpunt, Punta Helbronner, op een hoogte van 3466 meter. Hier bekruipt mij het on top op of the world-gevoel. Wát een uitzicht!’

Suppen op het Gardameer
Elena ging ook het water op, voor eveneens een nieuwe ervaring: suppen op het Gardameer. SUP staat voor Stand Up Paddling en is simpelweg het staand voortbewegen op een groot surfboard door middel van een peddel. In surfregio’s is het vooral ook voor de oudere generaties een prima alternatief voor surfen, maar ook Polynesische vissers bewegen zich graag op deze manier voort. Het Gardameer is een perfect decor voor deze sport, zo ontdekt Elena.

Elena: ‘Na een korte instructie vertrekken we vanuit watersportschool Sailing du Lac. Wie wel eens heeft gesurft en/of gekajakt behoeft nauwelijks instructie. De opblaasbare SUP-boards zijn erg groot en daardoor stabiel. Zodra je jezelf in beweging hebt gebracht met de peddel, gaat het bijna als vanzelf!’

Pirandello – Italië in het zuiden van Limburg
We gingen dit jaar ook af en toe op zoek naar een vleugje Italië dicht(er) bij huis. Zo maakten we een Italiaanse stadswandeling in Amsterdam, zagen we Pompeï herleven in Brussel (de expositie ‘Pompeï herleeft’ is ook voor 2018 een dikke aanrader) en bewonderden we David Bowies Tintoretto in het Rubenshuis in Antwerpen

We schoven aan bij Italiaanse restaurants in onder meer Wassenaar, Den Haag, Maastricht, Amsterdam en Antwerpen en proefden we honderden pizza’s voor onze pizzatest (die dankzij jullie tips meteen weer nieuwe proefsessies opleverden).

De onvergetelijkste culinaire ervaring beleefde Saskia in het Limburgse heuvelland, met Pirandello als welbespraakte Italiaanse gastheer. Saskia: ’Na terugkomst uit Toscaanse heuvels zie ik weer wie sjoen os Limburg is. De heuvels zijn er net zo frisgroen en langs de weg staan overal ietwat verzakte Maria-altaartjes – met verse bloemen. In de Limburgse grond wortelen hier en daar zelfs weelderig tierende wijnranken.

Midden in dit heuvellandschap ligt restaurant Pirandello, een Limburgs-Italiaanse combinatie waar alleen het allerbeste van beide werelden op tafel komt. Dat betekent een avond lang genieten van de mooiste Italiaanse wijnen en specialiteiten, hier en daar aangevuld met lokaal lekkers. Een van de mooiste stukjes Italië in eigen land!’

Flamingo’s & fluweelzachte chocolade in Milaan
Saskia dook dit jaar ook wat dieper in de geheimen van Milaan. Ze dwaalde door Il Quadrilatero del Silenzio (‘de wijk van de stilte’), waar ze naast heel veel prachtige gebouwen met unieke decoraties ook flamingo’s spotte.

Het lekkerste moment in Milaan beleefde Saskia toen ze samen met Ciao tutti’s gastblogger Inge tijdens de Old Milano Food Tour over de drempel stapten bij Zainì, een waar Luilekkerland voor chocoladeliefhebbers.

Parapluutjes in Pisogne
Net zo blij werd Saskia van de kleurrijke parapluutjes die in een van de straten van Pisogne zweefden én van het kleine dorpskerkje dat onderdak biedt aan een groots kunstwerk. Saskia ontdekte dit dorpje aan het Lago d’Iseo tijdens een onvergetelijke rit met de Treno di Sapori, waarbij als grande finale ook geproefd werd bij een bijzonder wijnkasteel.

Piticchio, negen jaar na ‘De Italiaanse droom’
Paul maakte dit jaar een aantal inspirerende reizen, naar onder meer Calabrië, Ligurië en Le Marche. In deze laatste regio ging een van onze lang gekoesterde wensen in vervulling: terug naar Piticchio, het dorpje dat in één klap beroemd werd door de televisieserie De Italiaanse droom.

We waren nieuwsgierig naar hoe het nu, negen jaar later, met Piticchio en de plaatselijke ‘hoofdrolspelers’ gaat. Tijdens zijn verblijf bij Castello di Monterado kon Paul er eindelijk een kijkje gaan nemen.

Al meteen na aankomst in Piticchio ontmoet hij Emanuela, de dochter van Lucia, die destijds deel uitmaakte van het consiglio. De herinnering aan het programma brengt bij de meeste dorpsbewoners een brede glimlach op het gezicht, zelfs na negen jaar. In dit artikel wandel je met Paul mee door Piticchio en ontmoet je de trotse leden van het toenmalige consiglio.

In de straten van Palermo
Toen Palermo werd uitgeroepen tot de Culturele Hoofdstad van Italië in 2018, besloten we opnieuw op ontdekking te gaan in de Siciliaanse hoofdstad. Saskia en Carola struinden over de kleurrijke Capo-markt, gingen op zoek naar street art en proefden heel veel street food (met dagelijks minstens één arancina).

Saskia dronk een kopje koffie met de burgemeester van de stad, Leoluca Orlando, en vroeg hem het hemd van het lijf over wat je tijdens je bezoek aan Palermo niet mag missen. Het resultaat van al dit moois krijgt vorm in een nieuwe Special en in een aantal nieuwe blogs, die in januari op Ciao tutti te lezen zullen zijn.

Met Charminly door Emilia-Romagna
We zijn dol op bijzondere logeeradresjes in Italië, liefst een beetje kleinschalig, buiten de gebaande paden en met eigenaren die je met hart en ziel een ontbijt serveren maar meteen ook voorzien van allerlei fijne tips voor de dag die voor je ligt.

Toen Charminly ons uitnodigde voor een bezoek aan een aantal van hun adresjes in Emilia-Romagna pakte Saskia dan ook meteen haar koffers voor een weekje toeren door de heuvels van deze regio.

Saskia: ‘Wát een welkom kreeg ik overal… Ik weet dat Italianen heel gastvrij zijn, maar deze week waren de open armen nog net een beetje breder en de eerste omhelzing net een beetje steviger.

Alle adresjes hadden één ding gemeen: de warmte van de eigenaren, hun openheid, hun oprechtheid, hun gastvrijheid en hun trots, zowel wat betreft hun eigen plek als hun omgeving. Ik kwam op elke plek aan als een vreemde, maar vertrok steeds weer met nieuwe mensen in mijn hart, met de belofte snel terug te keren.’

In deze blogs lees je alle details over een aantal van de prachtige plekken die Saskia tijdens de reis bezocht. Meer ervaringen (in onder andere Parma en Faenza) delen we begin volgend jaar.

Een wijnroute in de Chianti
Eindeloos wijn proeven, bij elke bocht stoppen voor een foto en dwalen door sfeervolle dorpjes waar we nóg meer wijn proefden: het was absoluut geen straf om voor jullie een heerlijke wijnroute door de Chianti uit te stippelen.

Na het succes van onze Specials en City Walks maakten we in 2017 deze eerste Ciao tutti Route. In een honderd pagina’s dikke digitale gids (handig te downloaden op je tablet of smartphone voor offline gebruik onderweg) vertellen we je alles over de mooiste plekken langs deze route.

Van wijnkastelen tot cantina’s, van fotogenieke dorpjes tot fijne delicatessenwinkels en heerlijke restaurants, van prachtige plekken om te blijven slapen tot must see monumenten die zich – soms letterlijk – kunnen meten met de Duomo van Florence maar bij de meeste mensen onbekend zijn.

Een eigen thuis in Rome
De állermooiste plek waar we dit jaar logeerden, was zonder twijfel het appartement van Treasure Rome dat Saskia en Willemijn even hun thuis mochten noemen. Aan de overkant van het Chiostro del Bramante, met Piazza Navona, het Pantheon en Campo de’ Fiori op een steenworp afstand.

Saskia: ‘Hoewel het een ontzettend groot huis is, voelen we ons met zijn tweetjes geen moment verloren. De sfeer die er hangt is heerlijk huiselijk, met overal stapels boeken, antiek, kunst en snuisterijen. Alle kamers zijn allemaal anders ingericht, maar allemaal even warm en gezellig. In de eetkamer, waar we de grote eettafel hebben omgetoverd tot tijdelijk kantoor, ga ik tussen het schrijven door graag even in de vensterbank zitten om te lezen.’

We waren lekker veel ‘thuis’, om te lezen en te schrijven (want we werken allebei aan een nieuw boek), maar gingen ook elke dag wel even op pad. Zo klommen we naar de bovenste verdiepingen van het Colosseum, bewonderden we het nieuwe warenhuis van La Rinascente (met in de kelder een mooi historisch spektakel) en genoten we van Bernini’s beeldenpracht in de Galleria Borghese en van de kleurrijke tentoonstelling ENJOY.

We hopen dat we in 2018 weer net zulke mooie reizen mogen maken. Op de planning staan alvast deze tien bestemmingen, die we natuurlijk in detail met jullie zullen delen. Hebben jullie ook al plannen gemaakt voor een weerzien met Italië in het nieuwe jaar?