Naar hoofdinhoud Naar navigatie
28 juni 2017

David Bowie’s Tintoretto schittert in het Rubenshuis in Antwerpen

Het Rubenshuis in Antwerpen is maar wat trots op hun nieuwe, tijdelijke aanwinst: David Bowie’s Tintoretto:

Het Britse popicoon had de Heilige Catharina van de Venetiaanse schilder Jacopo Tintoretto (1518-1594)  al meer dan dertig jaar in zijn bezit. Na Bowies overlijden in januari 2016 ging zijn uitzonderlijke kunstverzameling later dat jaar onder de hamer bij het Londense veilinghuis Sotheby’s. Tussen de moderne en hedendaagse werken van onder meer Frank Auerbach, Jean-Michel Basquiat en Damien Hirst zat één opvallende oude meester: Jacopo Tintoretto.

Vele eeuwen eerder liet Peter Paul Rubens zich al inspireren door de Venetiaanse kunstenaar. Ook had de Vlaamse kunstenaar zeven werken van Tintoretto in zijn collectie. Het monumentale altaarstuk van de Heilige Catharina is verworven door een particuliere verzamelaar die slechts enkele minuten na de veiling aan de wereldpers aankondigde dat hij het schilderij in langdurige bruikleen aan het Rubenshuis gaf, ‘a museum Bowie loved’.

Virtuoze ondertekening

Wat Bowie nooit geweten heeft, is dat er onder de verflaag van het schilderij een virtuoze ondertekening schuil gaat. Die tekening kwam onlangs tevoorschijn bij technisch onderzoek in het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium. Uit de ondertekening kan worden afgeleid dat het werk ongeveer een decennium eerder kan worden gedateerd dan oorspronkelijk gedacht.

De ondertekening laat ook zien hoe Tintoretto het schilderij eigenhandig heeft uitgewerkt en hoe hij zijn compositie tijdens het schilderen is blijven aanpassen. Dat blijkt uit de vele pentimenti, de geschilderde correcties, die aan het licht kwamen.

Het onderzoek toont aan dat het werk volledig eigenhandig door de Venetiaanse kunstenaar is geschilderd. Later dit jaar wordt het onderzoek verder gezet, zodat ook de wolkenpartij bovenaan en de architectuur nader onderzocht worden.  De bevindingen van het onderzoek worden gepubliceerd in het Bulletin van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium  en het Colnaghi Studies Journal.

Van Venetië via Londen naar Antwerpen

Tintoretto schilderde de Heilige Catharina omstreeks 1565 voor het altaar van de Scuola di Santa Caterina in de San Geminiano aan het Piazza San Marco in Venetië. Deze kleine maar prestigieuze kerk, naar ontwerp van architect Jacopo Sansovino, werd al tijdens de renaissance geroemd om zijn bijzondere interieur met werken van Giovanni Bellini, Paolo Veronese en Tintoretto. Rubens moet het altaarstuk vrijwel zeker hebben gezien en zijn beroemde leerling Anthony van Dyck maakte er zelfs een schetsje van.

Het altaarstuk met de Heilige Catharina hing in de kerk tot 1807, toen de kerk in opdracht van Napoleon werd afgebroken. Na een kort verblijf in de Gallerie dell’Accademia verdween het schilderij in particuliere collecties. David Bowie kocht het werk dertig jaar geleden bij de Londense kunsthandel Colnaghi. Hij was zo gefascineerd door de Venetiaanse schilder, dat hij zelfs zijn platenlabel naar hem noemde.

Biennale 2019

Het Rubenshuis heeft het schilderij nu langdurig in bruikleen, maar Vlaams minister van toerisme Ben Weyts was zo onder de indruk van het hele verhaal dat hij prompt besliste om de embryonale plannen voor een tijdelijke terugkeer naar Venetië te steunen.  Tintoretto’s altaarstuk zal er tijdens de Biennale van 2019 tijdelijk te zien zijn.

Het schilderij zal de blikvanger worden van een tentoonstelling over de afgebroken San Geminiano en zijn kunstwerken. De expositie wordt aangevuld met werken van bekende stadsgezichten van Antonio Canaletto en Francesco Guardi waarop de kerk aan het San Marcoplein staat afgebeeld.

Maar ook de Vlaamse meesters als Rubens, Van Dyck en Maerten de Vos komen aan bod. De band tussen de Vlaamse schilders en de Venetiaanse kunst kan nauwelijks overschat worden. De Vlamingen absorbeerden en verwerkten de Italiaanse erfenis tijdens hun Italiëreis en door middel van de grafische verspreiding.

Ook enkele Venetiaanse werken uit Vlaamse musea zullen in 2019 weer even in de Dogenstad te zien zijn. Minister Ben Weyts is bijzonder opgetogen over de tijdelijke terugkeer van het altaarstuk van Tintoretto: ‘Dit project is niet alleen een bijzonder mooie aanleiding om het werk van Tintoretto tijdens de Biennale van Venetië in 2019 opnieuw aan de Venetianen te tonen.

Het is ook een unieke kans om onze Vlaamse meesters aan de wereld te laten zien op dé plaats waar zij zich lieten begeesteren door hun Italiaanse collega’s en de antieke erfenis. Ik hoop van harte dat het project het bewustzijn aanscherpt van de ongelofelijke artistieke kwaliteit van ons erfgoed, en een internationaal publiek inspireert om het in Vlaanderen te komen bewonderen.’

Praktische informatie

David Bowie’s Tintoretto is vanaf nu te zien in het Rubenshuis, Wapper 9-11 in Antwerpen. Het Rubenshuis is geopend van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Meer informatie vind je op de website van het Rubenshuis.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ciao tutti is hét startpunt voor je vakantie naar Italië, bomvol persoonlijke tips. Buon viaggio!

autohuur italië
Bol AlgemeenBol Algemeen