Toscane

Amerigo Vespucci, de ontdekkingsreiziger naar wie het nieuwe continent Amerika werd vernoemd, was van oorsprong een Florentijn. Hij werd geboren op 9 maart 1454 en groeide op in de stad die bestuurd werd door de Medici-familie. Nu het 500 jaar geleden is dat hij stierf (op 22 februari 1512), organiseert de stad Florence het hele jaar door bijzondere evenementen en exposities rondom deze tot de verbeelding sprekende wereldreiziger. Het mooiste portret van Vespucci is – gelukkig – ook nog lang na dit jubileumjaar te bewonderen. Het is te zien in de Chiesa di Ognissanti, waar de kunstenaar Ghirlandaio (die hier …

Vandaag gaan we eeuwen terug in de tijd, naar het dorpje San Gimignano ten tijde van de middeleeuwen, perfect nagemaakt in miniatuur. In een aantal verschillende settings zie je hoe de miniatuurhuizen en –torens die zo kenmerkend zijn voor San Gimignano er in 1300, toen de stad enorm welvarend was, uitzagen. San Gimignano telde rond die tijd maar liefst 72 hoge woontorens en veel rijk versierde palazzi, waarvan er in de loop der tijd helaas veel verdwenen zijn. Hier schitteren ze echter nog steeds, dankzij de vaardige handen van Michelangelo en zijn team. Naast een groot schaalmodel van de stad …

Aan de voet van de Apuaanse Alpen, vlak bij de Toscaanse kust, ligt het dorpje Carrara. Hier komt het prachtige witte marmer van Michelangelo’s David en tal van andere bekende en minder bekende Italiaanse kunststukken vandaan. Hoewel elke kunstenaar kritisch was op het benodigde blok marmer, spande Michelangelo de kroon. Hij ging zijn marmer zelf in Carrara ophalen. Hij wilde het met eigen ogen zien, het blok marmer waarmee hij ging werken. Zijn idee was namelijk dat een beeld reeds in het marmer verborgen zat; de vaardige hand van een beeldhouwer zou het beeld slechts uit het marmer moeten bevrijden. Michelangelo …

In Toscane gaan natuur en cultuur prachtig samen. De mooiste renaissance-steden met ontelbare koepels en torentjes worden afgewisseld door donkergroene cipressen, eindeloze wijngaarden, zilvergroene olijfbomen en uitgestrekte graanvelden. Juist ook dit landschap is voor veel kunstenaars een bron van inspiratie. We bezochten al de Tarottuin van Niki de Saint Phalle en Il Bosco della Ragnaia, met een prachtig samenspel tussen natuurlijke en culturele elementen. Op weg naar Volterra is er eveneens een schitterende symbiose tussen cultuur en natuur. Van verre zie je ze plots opduiken, de cirkels in de graanvelden. Ze staan rechtop, als grote ringen, en zeker met de …

Deze aanprijzing komt uit de mond van niemand minder dan Michelangelo. Zo sprak de grote meester ooit over Vernaccia, de heerlijke witte wijn die in de omgeving van San Gimignano wordt gemaakt. Je kon Michelangelo niet gelukkiger maken dan met een glas van deze strogele wijn. Dante over de Vernaccia Michelangelo is echter niet de enige die deze wijn kon appreciëren. Dante was ook al lyrisch over deze wijn: ‘Zie Bonagiunta daar, uit Lucca, gaan. Die ander naast hem, tot skelet geslonken, woonachtig ooit in Tours,’ wees hij me aan, ‘placht met het pauselijk gewaad te pronken. Hij mist, en …

Wanneer je op weg gaat naar San Gimignano, luister dan onderweg naar dit lied van Frank Boeijen, die de torens van dit stadje zo prachtig bezong. In het Nederlands, maar aangezien de sfeer zo heerlijk zwoel Italiaans is, mag dat de pret niet drukken. ‘En ik hoorde vogels zingen vogels zingen een onbekend lied een opgewekt lied. En in de verte gloren de torens gloren de torens van San Gimignano. Door de bomen achter de kerk tussen de doden. Kijk naar de hemel tel de sterren kijk naar de hemel zo ver weg onbereikbaar ver weg. Door de bomen achter de …

De paardenrace van Siena is dan misschien de beroemdste, de palio van Buti is de eerste van het jaar! Op de eerste zondag na het feest van Sant’Antonio Abate, waar ik jullie gisteren over vertelde, is de strijd tussen de verschillende contrade, wijken, op zijn hoogtepunt. Dit jaar is dat op 22 januari, dus de voorbereidingen zijn al in volle gang! Afgelopen zondag was de grote loting en dat ging gepaard met een hoop emoties. Uiteraard met een glimlach van oor tot oor en gejuich van de inwoners van de contrada als de wijk het geluk heeft als eerste uit …

Gisteren schreven we over de experimenten die Galileo Galilei zou hebben uitgevoerd in de kathedraal van Pisa, naast de bekende Scheve Toren. Volgens sommigen zou hij ook vanaf de toren zelf proeven hebben gedaan, maar daar is geen onomstotelijk bewijs voor te vinden. Dat neemt niet weg dat Galileo de toren een warm hart toedroeg. Hoewel de Toren van Pisa misschien wel het meest gefotografeerde monument van Toscane is, is er over de geschiedenis van de toren niet zo veel bekend. Michiel van Straten, ontdekkingsschrijver, ging op onderzoek uit en neemt ons mee naar de bijzondere wortels van la torre …

De Galleria degli Uffizi in Florence herbergt een prachtige Annunciatie van Simone Martini, die oorspronkelijk in de Duomo van Siena te zien was. Hoewel we niet veel weten over het leven van Martini, is wel met zekerheid vast te stellen dat hij in 1284 in Siena werd geboren. Voor zover bekend is, schilderde hij tussen zijn twintigste en vijfentwintigste een aantal Madonna’s, waarbij hij zich vooral laat inspireren door stadsgenoot Duccio di Buoninsegna. Opvallend is het gebruik van bladgoud, hetgeen veel navolging zal vinden door schilders uit Siena en omgeving. We zullen straks zien dat hij dit bladgoud ook volop …

Cipressen en Toscane, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Toscaanse landschap is niet compleet zonder deze prachtig donkergroene bomen, die strak in het gelid staan langs oprijlanen en zandpaadjes. Wie in Toscane vakantie viert, kan bijna niet thuiskomen zonder deze boom op de gevoelige plaat te hebben vastgelegd, en een karakteristieke ansichtkaart met Groeten uit Toscane telt minstens één cipressenplaatje. De mooiste cipressen vind je langs de circa vier kilometer lange Viale dei Cipressi, die Castagneto Carducci met Bolgheri verbindt. De lange laan wordt aan beide zijden geflankeerd door eeuwenoude cipressen. De cipressen van Bolgheri zijn vooral beroemd geworden …

Welkom op La Vialla! Vanaf vandaag breng ik een kleine week door op dit landbouwbedrijf in Toscane, dat wordt gerund door de warme en enthousiaste Italiaanse familie Lo Franco, drie generaties vol culinair talent. Aangezien ik ongeveer elke week een doos vol heerlijkheden van La Vialla bestel, besloot ik ook maar eens een kijkje te gaan nemen op het landgoed waar al deze heerlijkheden worden verbouwd, gebakken of geperst. Uiteraard niet zonder ook jullie een kijkje in de keuken te gunnen! Maar eerst een beetje geschiedenis. Piero en Giuliana, de oudste generatie op La Vialla, vertellen: ‘In februari 1978 kochten …

Serena, die tijdens Saskia’s logeerpartij al snel in de gaten had hoe groot haar  passie voor boeken was, nam Saskia op een van haar laatste dagen in Siena mee naar het Archivio di Stato, het staatsarchief, dat is gevestigd in het Palazzo Piccolomini. Het archief is helaas niet altijd toegankelijk voor toeristen, maar wanneer je een paar dagen voor je bezoek per mail of telefoon informeert of je langs kunt komen, ben je meestal van harte welkom. Het is de moeite in elk geval meer dan waard, want in dit archief bevindt zich een van de mooiste bezittingen van Siena: …

Saskia: ‘De eerste aanblik van het Piazza del Campo ontroert me ook dit keer weer. Het begint al op een paar kilometer afstand, als je de slanke Torre del Mangia boven de daken van de huizen ziet uitsteken en steeds dichterbij ziet komen. Naarmate je dichterbij komt, verdwijnt de toren soms achter een groot gebouw, maar niet voor lang. Door de smalle straatjes vang je steeds weer een glimp op van de toren, totdat je door een nauwe doorgang aan de rand van het Piazza del Campo staat en de toren in al zijn glorie kunt aanschouwen. Het plein vraagt …

Het is de vooravond van de Palio. Alles wordt uit de kast gehaald om ervoor te zorgen dat de wijk Civetta gevestigd is, de overwinning op zijn naam mag schrijven. Iemand van buiten Siena kan zich vaak nauwelijks iets voorstellen bij al deze commotie, maar voor de Sienezen is de Palio het belangrijkste hoogtepunt van het jaar. John Appel heeft dat gevoel een aantal jaren geleden perfect tot uiting weten te brengen in zijn documentaire The Last Victory, waarin twee inwoners van Civetta tijdens de dagen voorafgaand aan de Palio worden gevolgd en geïnterviewd. Hoofdpersoon van de film is Egidio, …

Toen ik vorig jaar in Siena aan mijn cursus Italiaans voor gevorderden begon, kregen we allereerst een stencil uitgereikt met de titel Vocabolario di sopravvivenza per il Palio: Woordenlijst om de Palio te overleven. Mijn medestudenten en ik keken elkaar een beetje lacherig aan: ook zonder deze specifieke kennis zouden we deze eeuwenoude paardenrace weten te doorgronden, dachten we. Binnen vijf minuten wisten we al dat we de lijst hard nodig zouden hebben. De inwoners van Siena praten in juli en augustus nauwelijks ergens anders over dan over de Palio, die het hele dorp in zijn greep heeft. De wereldpolitiek, …

Siena is niet alleen de stad van de Palio, maar ook van de lekkerste koekjes! Als je door de middeleeuwse straatjes loopt ruik je de zoete geur van versgebakken koekjes of de kruidige tonen van panforte die net uit de oven wordt gehaald. Ideaal voor bij een kopje koffie, en als je lang genoeg in Siena blijft kun je elke ochtend andere koekjes uitproberen. Cantuccini – knapperige amandelkoekjes Het bekendst zijn waarschijnlijk de cantuccini, langwerpige amandelkoekjes die net als beschuit twee keer gebakken worden. De koekjes bevatten naast amandelen ook meel, suiker, amaretto en enkele specerijen als kardemom, kaneel, kruidnagel en …

Siena maakt zich op voor de Palio. Al wekenlang gonst het in de kleine Toscaanse stad van de bedrijvigheid in de contrade. Vanavond weten we welke contrada de Palio di Provenzano op zijn naam mag schrijven. Deze contrada mag zich de trotse eigenaar noemen van de palio of cencio (‘vaandel’), die dit jaar is ontworpen door Ali Hassoun, een Libanese kunstenaar die al jarenlang in Italië woont. De afbeelding op de palio verwijst naar de Slag bij Montaperti, waarbij de Sienezen de Florentijnen wisten te verslaan en die precies 750 jaar geleden plaatsvond. Zoals ik gisteren al schreef, telt Siena …

Vanaf vandaag verblijft Saskia een maand in Siena, waar de voorbereidingen voor de Palio, de paardenrace die de hele stad wekenlang in zijn greep houdt, in volle hevigheid zijn losgebarsten. Maar paarden zijn bij lange na niet de enige dieren die je in aanloop naar de Palio in Siena tegen komt. Lees en wandel mee door de verschillende wijken van de stad en ontdek de meest bijzondere beesten! Siena is verdeeld in zeventien verschillende wijken, contrade genaamd. Elke contrada heeft zijn eigen grondgebied, zijn eigen kerk, zijn eigen fontein, zijn eigen hechte gemeenschap… en zijn eigen dier. Dat dier kom …