Ten zuidoosten van Siena strekt zich het unieke landschap van de Crete Senesi uit. Het is misschien wel een van de mooiste en zeker een van de afwisselendste streken in Toscane.
Afhankelijk van de periode van het jaar bewonder je onderweg van Montepulciano naar Asciano – het hart van de Crete Senesi en de eerste stop van onze tour – golvende groene heuvels of gouden graanvelden, grijze kalkrotsen, ranke cipressen, eenzame boerenhoeves, grootse abdijen en verlaten kerkjes.
Tussen al dat natuurschoon prijken naast Asciano ook de dorpjes Buonconvento (een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië), Monteroni d’Arbia, Rapolano Terme en San Giovanni d’Asso. Stuk voor stuk de moeite van een stop waard. Andiamo?!
Asciano – il cuore dei Crete Senesi
Het dorpje Asciano wordt ook wel ‘het hart van de Crete Senesi’ genoemd. Het is – zeker in vergelijking met het altijd gezellige Siena – een stil en ietwat ingetogen plaatsje, maar die rust zorgt juist ook voor de charme van Asciano.
Je hebt alle tijd voor een cappuccino op het Piazza Garibaldi, om vervolgens op je gemak door de sfeervolle straatjes te slenteren, die zich rond de Torre della Mencia lijken te hebben genesteld. Stap zeker ook even binnen bij Il Forno delle Crete, voor vers gebakken dolci of een broodje.
Je zou het misschien op het eerste oog niet verwachten, maar Asciano heeft ook een museum vol prachtige kunstwerken. In het Museo Civico Archeologico e d’Arte Sacra, dat is gevestigd in het Palazzo Corboli (Corso Matteotti 122), bewonder je schitterende Maria’s van middeleeuwse meesters als Ambrogio Lorenzetti en Etruskische objecten die zijn opgegraven bij Poggio Pinci, niet ver van Asciano.
Ook het Palazzo Corboli zelf is de moeite van het bekijken waard. Met name de fresco’s, die in de veertiende eeuw zijn gemaakt in opdracht van de familie Bandinelli, zullen je betoveren.
Voor modernere kunst in het openbaar wandel je over de Corso Matteotti, waar op een bankje ter hoogte van de Sant’Agostino een marmeren kaasplankje met verschillende soorten kaas ligt. Helaas niet om eens lekker je tanden in te zetten, maar dat kan even verderop gelukkig wel.
Bij La Botteghina (Corso Matteotti 56) kun je een heerlijke tagliere vol met vleeswaren en kaas bestellen. Ook de panzanella (Toscaanse tomatensalade) is hier heerlijk!
Een laatste tip in Asciano is de Basilica di Sant’Agata, die in de elfde eeuw werd gebouwd. Binnen kun je het originele doopvont en een aantal fresco’s uit de veertiende eeuw bewonderen.
Site Transitoire – kunst in de Crete Senesi
Even buiten Asciano staat, midden in het betoverende landschap van de Crete Senesi, een kunstwerk van de Franse beeldhouwer Jean-Paul Philippe. Hij woonde en werkte deels in Parijs en deels in Siena, waar hij zich graag liet inspireren door de Toscaanse landschappen ten zuiden van de stad.
Het beeld staat op een heuvel tussen de gehuchtjes Leonina en Mucigliani, in een prachtig samenspel met het zonlicht en het omliggende landschap, dat zo niet alleen het decor van het kunstwerk vormt maar er wezenlijk deel van uitmaakt, aldus de kunstenaar.
Hij vertelde over het kunstwerk dat ‘al zijn tijd naar slecht één idee uitging, namelijk uit steen drie vertrouwde houdingen te creëren en die in de ruimte te plaatsen, namelijk zittend, staand en liggend, en ze zwijgend met elkaar te laten converseren in de eenzaamheid en stilte van een natuurlijke omgeving.
Ik had nooit kunnen denken dat de Site Transitoire een plek van zoveel ontmoetingen zou zijn. De keuze viel op een heuvel tussen Siena en Asciano, in het hart van de Crete Senesi. Terwijl ik de stenen op hun plek zette, besefte ik ineens dat ze in licht en ruimte de lijnen van een huis trokken.
Een onderkomen zonder muren, met een onzichtbare drempel. Op de grond ligt een aantal platen en er staat een stoel die de voorbijgangers verwelkomt, evenals een bankje. Ook is er een raam en het hemelgewelf is het dak. De maan en zon trekken de schaduwen van dit stenen meubilair over de grond.
Tijdens de zomerzonnewende verdwijnt de zon precies achter het raam, terwijl de eerste ster en de lichten van Siena zichtbaar zijn.’
Abbazia di Monte Oliveto Maggiore – kloostergang vol kleurrijke fresco’s
Niet ver van Asciano ligt ook de Abbazia di Monte Oliveto Maggiore, een van de mooiste abdijen van heel Italië. In 1319 besloten drie rijke edellieden uit Siena hun leven vol luxe achter zich te laten om volgens de regels van de heilige Benedictus te leven in de stille heuvels ten zuiden van de stad.
Het is nog altijd een inspirerende plek. Er gaat een enorme rust uit van dit bakstenen gebouw in het groen.
Bezoek zeker ook de kloostergang, met zesendertig kleurrijke fresco’s die het verhaal vertellen van Benedictus, van de hand van Luca Signorelli en Il Sodoma. In deze blog lees je meer over deze unieke plek.
Chiusure – prachtige panorama’s boven de calanchi
Chiusure ligt op een van de hoogste heuvels van de Crete Senesi. Dat betekent dat je het al van verre ziet liggen, op de indrukwekkende calanchi, én dat je vanuit het dorpje een prachtig uitzicht hebt over de omgeving.
Wandel door de straatjes die zich rondom de Rocca Tolomei hebben gevlijd en geniet van de panorama’s over het unieke landschap van de Crete Senesi.
Buonconvento – een van de mooiste dorpjes van Toscane
Buonconvento is een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië, maar de naam (van het Latijnse bonus conventus) betekent óók nog eens goede ontmoetingsplaats. Een perfecte plek voor een stop tijdens je tour door de Crete Senesi dus!
Stap door een van de twee stadspoorten naar binnen om deze pleisterplaats aan de Via Francigena te ontdekken. Doorkruis het dorpje over de Via Soccini, met het Palazzo del Podestà, waarvan je de Torre dell’Orologio, de klokkentoren, in bijna het hele dorp kunt zien.
Aan deze straat ligt ook het Palazzo Ricci Soccini met het Museo d’Arte Sacra della Val d’Arbia, waar de prachtige Madonna di Buonconvento van Duccio di Buoninsegna te vinden is.
De Santi Pietro e Paolo ligt eveneens aan deze hoofdstraat. Deze kerk heeft een prachtig glas-in-loodraam met afbeeldingen van onder meer John F. Kennedy, Martin Luther King en Ghandi.
Buiten fietsen minder bekende mannetjes rustig rond. Ze zetten hun bici zonder slot tegen een van de bakstenen muren om vervolgens in alle rust de krant te lezen of een kaartje te leggen in de bar.
Wandel zeker even naar de Via del Sole, waar vroeger veel wagenmakers woonden en werkten. Hier zijn de huizen dus wat ruimer en komt er meer licht de straat in. Aan het begin van de Via Oscura daarentegen zorgen bogen voor een uniek samenspel tussen schaduw en licht.
Als je hier neerstrijkt voor een lunch of diner, wordt de tafel vol gezet met heerlijkheden als plakjes salami en rauwe ham, bruschetta, panzanella, fettunta, pappa al pomodoro, pici met broodkruim, pappardelle al ragù, tagliolini in puree van kikkererwten en arista di maiale met Toscaanse bonen. Net zo buonissimo als Buonconvento bellissimo is!
Rapolano Terme – dompel je onder in het thermale water
In Rapolano Terme vind je twee heerlijke wellnesscentra: Terme San Giovanni en Terme Antica Querciolaia, waar je je kunt onderdompelen in het thermale water.
foto: Terme Antica Querciolaia
Tussen een ontspannen duik en een schoonheidsbehandeling in bewonder je in het dorpje zelf de Santa Maria Assunta.
Even buiten het dorp zijn ook de gehuchtjes Serre di Rapolano en het Museo dell’Antica Grancia e dell’Olio in de middeleeuwse borgo van Serre een bezoekje waard.
Met kinderen is ook een stop bij Parco Avventura Saltalbero een aanrader. Hier kunnen ze een mooi klimparcours tussen de bomen afleggen.
Cappella Pieri Nerli
De Val d’Orcia heeft de Cappella della Madonna di Vitaleta, de Crete Senesi de Cappella Pieri Nerli, een neogotische kapel uit de negentiende eeuw bij Quinciano, dat behoort tot de gemeente Monterone d’Arbia.
De kapel werd door Giulio Rossi gebouwd in opdracht van hertog Ferdinando Pieri Nerli. Na Rossi’s dood voltooide Giuseppe Partini het project. Binnen vind je het graf van de vader van de hertog, dat symbool staat voor de troost van het geloof.
Cesare Maccari maakte de fresco’s van de vier evangelisten, terwijl Alessandro Franchi de vier kerkelijke deugden vereeuwigde.
De cipressenweg van Agriturismo Baccaleno
De weg van de Strada Provinciale 60 naar Agriturismo Baccaleno is helaas een privéweg van de agriturismo, maar vanaf de omliggende heuvels heb je prachtig uitzicht op deze ‘cipressenweg’.
Als je bij Agriturismo Baccaleno logeert, kun je uiteraard zo vaak als je wil langs de cipressen rijden en foto’s schieten!
Benieuwd naar meer fotogenieke cipressenformaties in Toscane? In dit artikel tippen we er meer. Ook deze cirkel van cipressen is een unieke plek.
Trequanda – een schaakbordgevel en gouden olijfolie
Het is maar een klein dorp, Trequanda, maar wel een heel oud dorpje, met een geschiedenis die teruggaat tot de tijd van de Etrusken.
In de middeleeuwen ontvouwde het dorp zich aan de voet van het Castello Cacciaconti, dat gesloten is vanwege een grootschalige renovatie.
De mooiste plek van het dorp is echter niet het kasteel, maar de kerk Santi Pietro en Andrea, vooral vanwege de bijzondere gevel met een soort schaakbordpatroon van vierkante stukken tufsteen en travertijn.
Rondom het dorp liggen veel olijfboomgaarden. Niet voor niets is Trequanda uitgeroepen tot een van de Città dell’Olio. Proef dus zeker van dit Toscaanse goud als je in Trequanda stopt!
San Giovanni d’Asso – het dorp vol truffels
Zoals de naam van het dorpje al doet vermoeden, ligt het aan de rivier de Asso. Het ligt nog nét in de Crete Senesi, tegen de grens met de Val d’Orcia (waarin ook de gemeente Montalcino ligt, waar San Giovanni d’Asso sinds 2016 officieel deel van uitmaakt).
Het is vooral bekend vanwege de truffel, die in de wijde omgeving symbool staat voor het dorp. Er is zelfs een Museo del Tartufo!
In de kelders van het veertiende-eeuwse Castello di San Giovanni (Piazza Gramsci 1) leer je op meer dan tweehonderdvijftig vierkante meter meer over een van de kostbaarste lekkernijen van Toscane: de truffel.
Je begint je ontdekkingstocht met legendes over de truffel, zoals het verhaal dat truffels ontstonden door een blikseminslag of door hekserij. Daarna volgt de wetenschappelijke uitleg over het ontstaan van truffels, met daarna een interactieve test waarbij je niet alleen truffels kunt voelen en ruiken maar ook het zachte rennen van de hond moet kunnen onderscheiden van andere geluiden.
foto’s: Museo del Tartufo
Ook een bezoekje waard zijn de Pieve di San Giovanni Battista, met kunststukjes van schilders uit Siena, en de romaanse kerk San Pietro in Villore, net even buiten het dorp. De kunstwerken uit deze kerk kun je tegenwoordig bewonderen in de Galleria degli Uffizi in Florence.
Collegium Vocale Crete Senesi Festival
Ben je in de zomer in de Crete Senesi, kijk dan of je bezoek samenvalt met het Collegium Vocale Crete Senesi Festival, een muziekfestival dat wordt georganiseerd door het Collegium Vocale Gent.
Je geniet van sowieso al magische muziek op plekken die de klanken nog betoverender maken, zoals de Sant’Agata en de San Francesco in Asciano en het Teatro Popolare in Rapolano Terme. Via deze link vind je het programma met alle details.
foto’s: Collegium Vocale Crete Senesi Festival
Heb genoten van de Crete Senesi, waar wij een huis hebben in de buurt van Asciano. Toch nog dingen gelezen, die ik niet wist. Begin december even voor een weekje er heen. Hoop kerstmarkt in Siena te bezoeken. Goede info. Hartelijk dank
Heerlijk! Wie weet lopen we elkaar in Siena nog tegen het lijf.
Hoi, We willen voor de 2e keer gaan naar Toscane.
Vorige keer tussen Pisa en Florence en hebben ook Volterra, San Gimignano en Siena bezocht.
Wil deze keer zuidelijker gaan, zoals Val d’Orcia, maar ook gemoedelijker.
Iemand een tip in welk dorp een week te verblijven (zitten ook een week op loopafstand van Siena).
Ik dacht zelf aan Asciano of Buonconvento, of is wellicht een Montepulciano verstandiger? Sta overigens open voor elke tip :).
Ciao Jeroen,
Val d’Orcia is prachtig. Hier vind je een route met ook wat tips voor dorpjes > > https://ciaotutti.nl/reizen-door-italie/toscane/route-val-orcia-van-montepulciano-via-montalcino-naar-pienza/
Persoonlijk vind ik naast de genoemde plekken ook Bagno Vignoni een aanrader qua verblijf, bijvoorbeeld bij Le Locande degli Horti.. Als je niet per se in een dorpje wil zitten, is Agriturismo Il Rigo ook een prachtige plek.