Carrara Marble Tour – bezoek de marmergroeven van Carrara

In het westen van Toscane, net buiten Carrara, ligt het oudste industrieterrein dat tot op de dag van vandaag nog in gebruik is: de marmergroeven van Carrara.

Cave di Fantiscritti

Erwin: ‘Al in de Romeinse tijd werd er in de bergen boven Carrara marmer gewonnen. Ook later trokken grote kunstenaars zoals Michelangelo hiernaartoe om een perfect blok marmer uit te zoeken.

Op dit moment zijn er bij Cave di Fantiscritti nog dertig groeven waar marmer wordt gewonnen. Bij één daarvan heb ik een Carrara Marble Tour geboekt.

Wanneer ik richting Carrara rijd, zie ik de bergen met witte toppen al oprijzen uit het landschap. Het is geen sneeuw die de toppen wit kleurt, maar het witte marmer van de verschillende groeven.

Vanuit Carrara volg ik de bordjes Cave di Fantiscritti. Het is goed opletten want er zijn veel éénrichtingstraatjes die de berg op slingeren. Via het dorpje Miseglia kom ik uiteindelijk bij Ponti di Vara en zie ik op de achtergrond de marmergroeven glinsteren in het ochtendlicht.

Vanaf Ponti di Vara is het nog een klein stukje de berg oprijden naar de parkeerplaats van de Carrara Marble Tour bij Cave di Fantiscritti.

Van gids Mattia krijg ik instructies over de tour en de veiligheidsmaatregelen. Zo ben je verplicht om een veiligheidshelm en een veiligheidshesje te dragen tijdens de gehele tour. Je bezoekt immers een in bedrijf zijnde bouwlocatie, al is het vandaag relatief rustig. Het blijkt de feestdag van San Ceccardo te zijn, de beschermheilige van de Carrara.

Na de instructie is het de hoogste tijd om in de Land Rover Defender 4×4 te stappen. Voordat we het terrein van de groeven oprijden, rijden we langs een eerstehulppost. Hieruit blijkt dat het nog altijd een gevaarlijke bezigheid is om het marmer uit de berg te halen. Als er iets misgaat, moet men meteen eerste hulp kunnen verlenen.

Een kamikazeritje

Het eerste stuk van de rit gaat over een asfaltweg, maar al snel verandert dit in een onverharde weg vol stof en hobbels. Omdat het een feestdag is en er weinig verkeer is op de smalle, kronkelige wegen is het redelijk helder, maar stel je eens voor hoe stoffig het hier is als er volop verkeer is…

Mattia stuurt de Land Rover met gemak over de smalle wegen. Hij geniet nog elke dag van het unieke uitzicht. Mattia vertelt dat het smalle weggetje waarover wij nu rijden precies dezelfde weg is als die de vrachtauto’s (die terecht kamikazes worden genoemd) gebruiken om de loodzware blokken marmer naar beneden te transporteren. Een hachelijk rit waarvoor ze per kilo worden uitbetaald.

Eenmaal boven, op bijna duizend meter boven zeeniveau, komen we aan bij groeve nr. 83 Canalgrande Alto. Mattia parkeert de Land Rover en laat ons even genieten van het adembenemende panorama uitzicht over de Golf van La Spezia met Portovenere en de Cinque Terre.

Aan de andere kant ontvouwt zich een spectaculair uitzicht over de Apuaanse Alpen in het binnenland en de kustlijn van Versilia. Bij helder weer is zelfs de Toren van Pisa zichtbaar!

In de marmersporen van James Bond

Als we onze blik af kunnen wenden van al dat moois, geeft Mattia samen met zijn collega Michele uitleg over het marmer en de marmerwinning.

Er worden in de groeven drie soorten marmer gewonnen. Het spierwitte marmer van de hoogste kwaliteit – dat alleen voor beelden wordt gebruikt – is het zeldzaamst en kan vandaag de dag nog maar op één plek worden gedolven.

Het overgrote deel van het marmer dat uit de groeven komt, is marmo ordinario, ‘gewoon’ wit marmer met grijze/zwarte aderen. Dit is ook het marmer dat bij groeve nr. 83 wordt gewonnen. Wanneer het marmer grotendeels lichtgrijs is van kleur, dan is het grigio bardiglio-marmer.

In groeve nr. 83 is het vandaag rustig, nu al het personeel vrij is, maar dat is wel eens anders geweest! Begin 2008 zijn hier namelijk de openingsscènes van de James Bond film Quantum of Solace opgenomen. Daniel Craig zit midden in een achtervolging en scheurt met zijn Aston Martin door deze groeve. Hij schudt zijn achtervolgers af op een van de smalle, stoffige bergweggetjes.

Het ‘witte goud’ van Toscane

Mattia geeft verdere uitleg over het proces van het winnen van marmer. De groeve waar ik nu ben, produceert ongeveer twintig procent marmerblokken die de hele wereld over gaan en in de meest luxueuze woningen, hotels en restaurants terechtkomen.

De overige tachtig procent is niet geschikt voor het maken van tegels, beelden of badkamermeubelen en vindt op een andere manier de weg naar de consument, bijvoorbeeld als tuingrind.

Het marmer wordt met een diamantkoord in enorme blokken gezaagd. Hier komt wel een steeds groter obstakel bij kijken. Voor het zagen is water nodig, zowel voor de koeling als voor de afvoer van het vrijgekomen zaagsel. Het water dat men hiervoor gebruikt, is regenwater dat in enorme tanks bij de groeves wordt opgeslagen. Doordat het steeds minder regent, ook buiten de zomermaanden, zorgt dit voor een steeds grotere uitdaging.

Massieve blokken marmer

Als het blok vrij is gezaagd, duwen ze het opzij en laten ze het vallen op een berg marmerafval die als een soort kussen dient. Het is de bedoeling dat het blok door de val breekt op de aanwezige breuklijnen. Vervolgens zagen ze van deze blokken de uiteindelijke blokken die naar beneden gereden zullen worden.

Een perfect blok marmer heeft de afmeting van twee bij twee bij drie meter. Dat is dus twaalf kuub marmer met een gemiddeld gewicht van ongeveer vierendertig ton. Om een perfect blok marmer uit de berg te halen en naar het dal te transporteren, heb je ongeveer twee weken nodig en vijf tot tien arbeiders als mankracht.

Groeve nr. 83 is ongeveer negentig jaar in gebruik. Het is indrukwekkend om te zien wat voor gat dit in de berg heeft geslagen. Aan de linker- en rechterzijde is de bergwand nog intact, maar alles daartussen is reeds weggehaald.

Na ongeveer een half uur bij de groeve is het tijd om weer terug naar beneden te rijden. Pas nu valt mij op hoe steil deze weg wel niet is. De bochten zijn zo scherp dat Mattia zelfs moet steken met de Land Rover. Gaandeweg krijg ik steeds meer respect voor de ‘kamikaze’-chauffeurs.

Marmergrotten

Onderweg geeft Mattia nog meer uitleg. Zo komen we langs een andere groeve die een stuk productiever is. In plaats van twintig procent wordt er hier zestig procent aan marmerblokken uitgehakt.

In de verte zijn er ook groeven met donkere plekken in de wanden. Dit zijn eigenlijk een soort grotten, doordat er marmer via de zijkant uitgehaald is. Deze manier van werken is inmiddels stopgezet omdat het de stabiliteit van de berg in gevaar kan brengen.

Na een goede tien minuten staan we weer veilig met beide benen op de grond en geniet ik nog eenmaal van het unieke landschap, dat er jaar na jaar anders uit zal zien.

Boek ook een Carrara Marble Tour

Je vindt Carrara Marble Tour aan de Via Fantiscritti in 2 Carrara (volg de borden Cave di Fantiscritti). Via de website van Carrara Marble Tour vind je alle details over de marmertour.

Reserveren is niet mogelijk. Op locatie krijg je te horen op welk tijdstip je met de gids naar de groeve kunt. Meestal is dit binnen het uur.

De tour duurt ongeveer vijftig minuten en kost € 15,- per persoon (kinderen tot zes jaar betalen de helft).

Er is voldoende parkeergelegenheid aanwezig inclusief een toiletgebouw. Naast het kantoor van Carrara Marble Tour vind je bar/restaurant Il Poggio waar je terecht kunt voor een caffè of een lunch.