Hoewel Toscane misschien wel de meest bezochte regio van heel Italië is, zijn er ook hier – tussen de platgetreden paden die leiden langs cipressen, stadjes vol torens, koepels en pleinen – nog steeds verborgen pareltjes te vinden. Tijdens ons recente bezoek aan de Mugello, de streek nét ten noorden van Florence, ontdekten we een aantal van deze pareltjes, zoals het kleine museum van Leprino in Sant’Agata. Een soort Madurodam van de Mugello, waar je een prachtige tijdreis maakt. Een wandeling door het kleine dorpje, net even buiten Scarperia, geeft je al het gevoel dat de tijd heeft stilgestaan. Je …

Leonardo da Vinci, Rafaël en Michelangelo – de ‘grote drie’ van de Italiaanse renaissance kennen we allemaal. Een kunstenaar die iets minder beroemd is, maar ook negen van de tien keer bij zijn voornaam wordt genoemd, is Piero: bij ons beter bekend als Piero della Francesca. Piero werd geboren in het Toscaanse Borgo San Sepolcro (dat tegenwoordig Sansepolcro heet), waar hij ook het grootste gedeelte van zijn leven woon- en werkzaam was. Eeuwenlang werd aangenomen dat hij in 1420 ter wereld kwam, maar de laatste decennia gaan kunsthistorici steeds vaker uit van 1412 als exact geboortejaar. Hij overleed in oktober …

Wie Florence verkent, komt al snel tijd tekort. De stad is als een bloem die bij elk bezoek meer gaat bloeien – zeker als je de tijd moeite nemen om haar echt te leren kennen. Ook voor ons heeft Florence steeds nieuwe ontdekkingen in petto. We worden zelfs door de stad verrast als we er niet zijn. Zo stuitten we vorige week in Londen (waar we een paar dagen waren vanwege de opening van een grote tentoonstelling over Botticelli in het Victoria & Albert Museum, waarover morgen meer) op de kleine maar prachtig ingerichte tentoonstelling Visions of Paradise: Botticini’s Palmieri …

Twee jaar geleden genoten we van het boek Italiaanse toestanden van Stef Smulders, waarin hij heerlijk gedetailleerd verslag doet van zijn emigratie naar Italië. Stef vertrok in 2008 met man Nico en hond Saar naar de Oltrepò Pavese, in het noorden van Italië, om daar B&B Villa I Due Padroni te beginnen. Hij verkocht zijn huis, liet familie en vrienden achter en deed een sprong in het onbekende. Hij nam alle Italiaanse toestanden onder de loep en op de korrel – en uiteindelijk voor lief. Het leverde gedenkwaardige momenten op, die met recht gebundeld werden in een boek dat regelmatig …

Benvenuti a Milano, welkom in Milaan! We hebben de beste tips en adressen voor je verzameld in deze Special, zodat je de stad van mode en design, van de Duomo en La Scala, van goudgele risotto en gezellige grachten, van hippe terrassen voor een aperitivo in stijl en authentieke trams goed leert kennen. Wij hebben ons hart verloren aan deze stad en weten zeker dat ook jij verliefd zal worden op al dit moois en Milaan in je hart zal sluiten. Daarom delen we graag onze tips, verhalen en foto’s. We beginnen op het indrukwekkende Piazza del Duomo, waarna we een …

Benvenuti a Milano, welkom in Milaan! In deze digitale reisgids nemen we je in bijna 400 pagina's mee naar de stad van mode en design, van de Duomo en La Scala, van goudgele risotto en gezellige grachten, van hippe terrassen voor een aperitivo in stijl en authentieke trams. Milaan heeft het allemaal! We beginnen ons bezoek op het indrukwekkende Piazza del Duomo, waarna we een dansje doen in de Galleria Vittorio Emanuele II om vervolgens de erfenis van Leonardo da Vinci te ontdekken. We duiken in de geschiedenis van de stad maar ontdekken ook moderne kunst en design. We bewonderen fresco’s en handgemaakte sieraden, beroemde kunstwerken van Caravaggio, Hayez én van street artists. We tippen de lekkerste adressen voor een cappuccino en voor een Aperol Spritz, we nemen je mee naar de mooiste dakterrassen voor een cocktail with a view, naar de lekkerste ijssalons en fijnste restaurantjes. We beklimmen het dak van de Duomo, bezoeken de modernste wolkenkrabbers (waarvan twee zelfs onderdak bieden aan een heel bos), we nemen de fiets en genieten van groen Milaan, we griezelen in een lugubere knekelkapel en ontdekken flamingo’s in hartje stad. Kortom, we laten je zien hoe veelzijdig Milaan is. Wij hebben ons hart verloren aan deze stad en weten zeker dat ook jij verliefd zal worden op al dit moois en Milaan in je hart zal sluiten. Buon viaggio! Saskia & Felice P.S. De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail een link om de Ciao tutti Special te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (computer, laptop, tablet en/of smartphone) van alle moois in de Special genieten.

Keukengadgets waar je mondhoeken van omhoog krullen, dat is voor ons, en we denken voor velen met ons, waar Alessi voor staat. Kleurrijk, innovatief en uitblinkend in functionaliteit. Naast kekke kookwekkers, toffe theepotten en feestelijke fruitpersen wordt er sinds enkele jaren ook wijn gemaakt in huize Alessi – een wijn waar de hele familie Alessi haar steentje aan bijdraagt. In 2000 werden de eerste wijnstokken geplant aan het Lago d’Orta, in 2008 waren er voor het eerst enkele flessen te verkrijgen op de Italiaanse markt en begin oktober 2015 werden de wijnen op de Nederlandse markt gelanceerd, als eerste land …

Joost Mangnus trakteert ons elke maand op een verhaal over Venetië. Dit keer neemt hij ons mee naar de leukste straat van Venetië. Joost: ‘Dat het allermooiste niet automatisch het allerleukste is, blijkt wel uit het Canal Grande. ‘De mooiste straat van de wereld’, zo wordt deze gracht wel genoemd. En daarmee is het natuurlijk ook de mooiste van Venetië. Maar het is niet de gezelligste straat. Winkelen kun je er niet; een leuk en betaalbaar restaurantje ontbreekt. Neem dan de Calle Lunga San Barnaba, in de sestiere Dorsoduro. Dat is pas echt een leuke straat. Misschien wel de allerleukste …

Onze favoriete wijk in Milaan is Navigli, de voormalige havenbuurt die inmiddels is omgetoverd tot een gezellig stukje stad met veel restaurants, barretjes, bijzondere winkels en werkplaatsen waar ambachtslieden het mooiste handwerk maken. Ooit liepen er vijf kanalen door de wijk: Naviglio Grande, Naviglio Pavese, Naviglio Bereguardo, Naviglio Martesana en Naviglio Paderno. Samen vormden ze honderdvijftig kilometer aan waterweg in Milaan. Het eerste kanaal, het Naviglio Grande, werd begin twaalfde eeuw aangelegd. Over water werd Milaan voorzien van zout en andere levensmiddelen, van kolen maar ook van bijvoorbeeld de blokken marmer waarmee de indrukwekkende Duomo werd gebouwd. Met hulp van …

We tipten al eens vijf hoogtepunten van de Vaticaanse Musea, met onder andere de Laocoöngroep en de Sixtijnse Kapel, met de indrukwekkende schilderingen van Michelangelo. Vandaag tippen we nog eens drie must sees in de Vaticaanse Musea: Canova’s Perseus Medusa was een afzichtelijke vrouw, met slangen in plaats van haar en een rode tong tussen twee grote slagtanden. Eén blik op het hoofd van Medusa veranderde mannen direct in steen. Perseus bedacht echter een list, waardoor hij Medusa niet recht in de ogen diende te kijken en onthoofdde haar met één haal van zijn zwaard. Canova, de meest vooraanstaande beeldhouwer …

Naast de beroemde kerstmarkten in Milaan, Bolzano, Merano en Turijn vind je in het noorden van Italië ook tal van kleine kerstmarkten. Ciao tutti tipt er tien! 1 Marché Vert Noël – Aosta Begin december al wordt het Piazza Caveri in het hart van Aosta omgetoverd tot een authentiek bergdorpje. Van 1 december tot en met 6 januari is er een sfeervolle kerstmarkt. Je ruikt de gemberkoekjes en de vin brulée, de glühwein, al van ver. Slenter na een hartverwarmend culinair tussendoortje langs de kraampjes met houtsnijwerk, kerstversieringen, kleding, delicatessen en bijzondere cadeautjes. Voor de kleintjes is er een enorme …

Rafaël is onmiskenbaar een van de grootste kunstenaars van de renaissance, samen met Leonardo da Vinci en Michelangelo. Maar toch worden de fresco’s die hij maakte in het privé-appartement van paus Julius II vaak over het hoofd gezien tijdens een bezoek aan de Vaticaanse Musea. Ondanks het feit dat Rafaël aan dit project even lang zou werken als Michelangelo aan de Sixtijnse Kapel – en ondanks het feit dat zijn fresco’s misschien wel net zo mooi zijn, of misschien zelfs mooier – dan die van Michelangelo. Rafaël kreeg de opdracht voor de fresco’s van de paus toen hij nog maar …

Weet je nog hoe rijk je je voor de invoering van de euro voelde, als je op vakantie ging in Italië? Bij de grens wisselde je je guldens of franken in voor duizenden en duizenden lires. Je waande je een miljonair als je met dikke stapels ritselende briefjes een diner voor twee afrekende of een mooi jasje contant betaalde. Na de invoering van de euro is dat gevoel verleden tijd. Maar ondanks het feit dat onze munteenheid nu hetzelfde is, waan je je nog steeds een beetje rijker met Italiaanse euro’s in je portemonnee. Niet omdat ze meer waard zijn, maar omdat alle Italiaanse euromunten een stukje cultureel …

Niets heerlijkers dan je picknickmand vullen met allerlei Italiaans lekkers voor een dagje strand. Maar ook in de grote Italiaanse steden is het heerlijk picknicken! Zeker met kinderen is een picknick in het park een ideaal alternatief voor een lange, warme zomerlunch. Ze kunnen heerlijk spelen in de schaduw en af en toe een hapje meepikken, zonder dat ze langere tijd aan tafel moeten zitten. Bovendien is er altijd iets wat ze lekker vinden – je doet immers zelf de boodschappen! Dat boodschappen doen is voor ons ook een van de vele voordelen van het picknicken. Niks leukers dan over …

Daar waar de blikken van de Apennijnen en de Alpi Apuani elkaar kruisen, ligt een dal vol verscholen voetpaden bezaaid met spannende verhalen. Dit dal heet de Garfagnana maar wordt ook wel la terra di lupi e briganti, het gebied van de wolven en de bandieten, genoemd. Toen de turbulente regio in 1522 bij het hertogdom van de familie Este uit Modena werd gevoegd, werd de dichter Ludovico Ariosto tot gouverneur aangesteld. Hij moest dit trotse volk, dat weinig moest hebben van zijn heerschappij en bovendien overliep van de bandieten, een lesje leren. Geen makkelijke taak. Hij klaagde hier dan …

Monique Linders, kunsthistorica en oprichtster van Kunstzin, beschrijft vanmiddag een van de meesterwerken van Jacopo Pontormo, La Pala Pucci, die op de tentoonstelling in het Palazzo Strozzi te zien is. La Pala Pucci is een monumentaal olieverfschilderij (van maar liefst 214 bij 195 cm) van Jacopo Pontormo. Sinds 1518 bevindt het zich in de San Michele Visdomini in Florence. Het werk is vooral zo boeiend door het rijke, gedurfde kleurgebruik en de interessante groepering van de figuren. Ook de variaties in houdingen, de levendigheid van de hoofden en de volumineuze en weelderige stoffen dragen bij aan het monumentale karakter. Vasari …

Ontdek het Museo Minerario di Abbadia San Salvatore, een mijnmuseum in het zuiden van Toscane. Een bezoek aan dit mijnmuseum is een ervaring die ons lang bij zou blijven. Niet vanwege het verhaal achter de bouw van de mijn, of vanwege het bijna magische proces waar een roodachtige steen genaamd vermiljoen omgetoverd wordt in vloeibaar kwikzilver, maar vanwege Paolo, een ex-mijnwerker die 36 jaar van zijn leven in die, zoals hij het noemde, ‘zwarte gevangenis’ heeft doorgebracht. Toen hij zijn verhaal begon was hij bijna niet bij te houden, zo snel praatte hij. Over dat de Duitsers in 1897 hadden ontdekt …

Tijdens de Vakantiebeurs voor bijzondere reizen in Amsterdam ontmoetten we iemand die net zo dol is op Florence als wij. Iemand die vol passie over de stad kan vertellen en wiens ogen gaan stralen zodra het woord Firenze maar genoemd wordt. We deelden niet alleen talloze tips en verhalen, maar we kregen van hem ook een bijzondere tip: het boekje De engel bevrijd uit steen, waarin Michelangelo je de weg wijst naar passie in je werk en je leven. Nu hebben wij onze passie aardig weten te integreren in zowel leven als werk, maar als je op zoek bent naar nieuwe …

Elk jaar bezoeken ruim 8 miljoen mensen het Louvre in Parijs om Leonardo da Vinci’s beroemde Mona Lisa te bewonderen. Hoe mooi ook, de dame die nu op ons neerkijkt lijkt nog maar weinig op degene die Da Vinci portretteerde. Na meer dan 500 jaar te zijn blootgesteld aan invloeden van buitenaf, heeft de Mona Lisa veel van haar oorspronkelijke glans verloren. Gelukkig kunnen we dankzij vooruitstrevende technologie wel achterhalen hoe stralend de Mona Lisa door Da Vinci werd vereeuwigd. De tentoonstelling ‘Da Vinci – The Genius’ wijdt speciaal voor dit doel een hele kamer aan de Mona Lisa. Van …

Op veler verzoek delen we vandaag het ervaringsverhaal dat Saskia optekende na haar studie in Siena, waar ze in de zomer van 2009 via Italstudio de unieke La dolce vita-cursus volgde. Nog ver voor Ciao tutti, maar ook toen al tekende Saskia gelukkig achteraf een gedetailleerd verslag op voor Italstudio en de Scuola Leonardo da Vinci, met de titel La dolce vita in tien stappen, dat we hier vanmiddag integraal plaatsen. ‘Toen ik een van mijn vriendinnen vertelde over de talencursus die ik in Siena wilde gaan volgen, keek ze me een beetje raar aan. La dolce vita, dat is …

We weten bijna zeker dat je het nog nooit geproefd hebt: de chinotto. Dit kleine, geel- of oranjekleurige citrusvruchtje is een van de symbolen van Ligurië in het algemeen, en van de stad Savona in het bijzonder. Sommigen zullen bij het horen van het woord ‘chinotto’ denken aan een cola-achtig drankje. Dat kan kloppen: vooral in de jaren zestig en zeventig was de drank die werd gemaakt van de chinotto – die inderdaad de kleur, maar zeker niet de smaak van cola heeft – een tijdje mateloos populair over de hele wereld. Een beetje geschiedenis Rond 1500 kwam een avontuurlijke …

Mag je binnenkort je koffer pakken voor een vakantie in Italië? Stop dan deze tien boeken in je koffer (deels spiksplinternieuw, deels eerder al besproken op Ciao tutti), zodat je verzekerd bent van spanning, mysteries en verhalen die je tot ver na de laatste bladzijde blijven boeien. 1 De dood draagt rode schoenen Commissario Guido Brunetti staat op het punt te vertrekken voor een welverdiende bergvakantie met zijn familie. Zijn plan valt echter in duigen door de ontdekking van een lijk in de Marghera – het lichaam is onherkenbaar toegetakeld. De zoektocht naar de identiteit van het slachtoffer levert niets …

Een grappige wetenswaardigheid die we vanochtend in Pisa met eigen ogen zagen en die we jullie niet willen onthouden! Aan de zijkant van de Duomo, op de zijde die langs het Campo Santo loopt, is een stuk marmer te zien waarin allemaal kleine gaatjes zitten. Dat ziet er nogal vreemd uit, dus we waren heel benieuwd wat hier de oorzaak van zou zijn. Wat blijkt? Het verhaal wil dat deze gaatjes in het marmer zijn gemaakt door de nagels van de duivel, die de bouw van de kathedraal eigenhandig probeerde tegen te houden. Het schijnt overigens ook zo te zijn …

Wie Pisa bezoekt, kan niet om de Torre Pendente, Scheve Toren, heen. Maar hoe bijzonder deze toren ook is, op het Piazza dei Miracoli, het Plein der Wonderen, vind je nog veel meer moois. Wij gaan het straks live bekijken, na onze aankomst in Pisa, voor jullie alvast een virtueel verhaal over deze wereld vol wonderen – en een unieke kijk vanaf de Scheve Toren: foto’s: Massimo Lenzo Aan het andere uiteinde van het Veld der Wonderen staat het Battistero, de doopkapel. Met een omtrek van ruim 107 meter is dit de grootste doopkapel van heel Italië. Wanneer je het …