Rafaël is onmiskenbaar een van de grootste kunstenaars van de renaissance, samen met Leonardo da Vinci en Michelangelo. Maar toch worden de fresco’s die hij maakte in het privé-appartement van paus Julius II vaak over het hoofd gezien tijdens een bezoek aan de Vaticaanse Musea.
Ondanks het feit dat Rafaël aan dit project even lang zou werken als Michelangelo aan de Sixtijnse Kapel – en ondanks het feit dat zijn fresco’s misschien wel net zo mooi zijn, of misschien zelfs mooier – dan die van Michelangelo.
Rafaël kreeg de opdracht voor de fresco’s van de paus toen hij nog maar vijfentwintig jaar oud was, een jonge kunstenaar, zonder noemenswaardige reputatie. Het enorme project nam een groot deel van Rafaëls leven in beslag en toen hij stierf in 1520, zevenendertig jaar oud, waren de fresco’s nog lang niet voltooid. Slechts twee kamers in het appartement zijn dan ook geheel door Rafaël zelf geschilderd, de andere kamers zijn deels door zijn leerlingen voltooid.
Het meesterwerk is Rafaëls Stanza della Segnatura, de pauselijke bibliotheek, waar Rafaël de School van Athene verbeeldde, een eerbetoon aan de wetenschap van het oude Griekenland.
Waar Michelangelo’s fresco’s in de Sixtijnse Kapel nogal wat kritiek te verduren kregen, oogstte Rafael niets dan bewondering voor zijn fresco van de School van Athene, net boven de lange planken vol boeken die ooit in deze bibliotheek te vinden waren.
Op het plafond van de ruimte zie je medaillons met personificaties van de vier soorten kennis: theologie, recht, filosofie en poëzie. De muren onder deze personificaties tonen dezelfde thema’s, waarbij de School van Athene de filosofie illustreert.
In het midden van het fresco, onder de boog waar je nog net een beetje blauwe lucht ziet, zijn Plato en Aristoteles druk in discussie. Plato, die qua uiterlijk erg op Leonardo da Vinci lijkt, wijst naar boven, naar de ideeënwereld, waar Aristoteles naar beneden wijst, waarmee hij de zichtbare wereld bedoelt, die we moeten observeren om iets te kunnen leren.
Pythagoras, geheel links, schrijft iets over van een tablet, terwijl naast hem een in het paars geklede man peinzend voor zich uit kijkt. Het is waarschijnlijk de astronoom en wiskundige Democritis, maar toch, er zijn ook mensen die de persoon interpreteren als de kunstenaar Michelangelo, met wie hij uiterlijk inderdaad veel overeenkomsten vertoont.
Aan de rechterzijde zie je ook een interessante scène. Euclides (in de rode mantel) legt met behulp van een passer een geometrische theorie uit. Ook hier is een kunstenaar te herkennen, althans volgens Giorgio Vasari, die vond dat Euclides erg leek op Bramante, die op het moment dat het fresco werd gemaakt de nieuwe Sint-Pieter aan het bouwen was. Wie weet heeft de kunstenaar wel model gestaan.
Maar er is meer. We zien astroloog Ptolemeus, gekleed in een gele mantel, met zijn rug naar de beschouwer toe. In zijn hand draagt hij een wereldbol. Hij lijkt in gesprek met de profeet Zoroaster, van het Perzische hof.
Maar kijk eens achter hen… De man met het zwarte hoofddeksel zou niemand minder zijn dan Rafaël, die hier een zelfportret vervaardigde. De grootste kunstenaars van zijn tijd, inclusief Rafaël zelf, zijn hiermee afgebeeld op het fresco, waardoor de beeldende kunst op gelijke voet lijkt te staan met de filosofie.
Nog veel meer Italiaanse kunst
Onze nieuwe Special vol kunst staat garant voor uren lees- en kijkplezier – van Michelangelo’s verguisde schilderingen in de Sixtijnse Kapel tot de mooiste dames uit de renaissance, van Da Vinci’s leven in tien kunstwerken tot schitterende mozaïeken in Palermo, van Bernini’s eerste beelden tot een op een schilderwerk gebaseerde cocktail en veel, heel veel meer.
Bijna vijfhonderd pagina’s lang dompel je je onder in de mooiste kunst van Italië en zul je verrast worden door bijzondere details en bizarre verhalen die achter de kunstwerken schuilgaan.
Bestel Ciao tutti Special Artissimo
De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling krijg je zowel op je scherm als in je e-mail een link om de Ciao tutti Special te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (je pc, laptop, smartphone of tablet) van alle moois in je nieuwe Special genieten.