Nieuwe en onbekende(re) musea in Florence – geniet in alle rust van bijzondere kunstwerken

De Galleria degli Uffizi in Florence was in 2021 het meest bezochte Italiaanse museum. Elke maand wandelen tienduizenden toeristen langs Botticelli’s Venus, Caravaggio’s Medusa en Michelangelo’s Heilige Familie.

Florence kent naast dit beroemde museum vol grootse kunstwerken ook heel wat kleinere musea. Deze zijn vaak lang niet zo bekend bij het grote publiek, waardoor je er soms bijna in je eentje langs de museumstukken wandelt…

Samen met Destination Florence nemen we je in dit artikel mee naar een aantal minder bekende musea in Florence, zoals het Museo Novecento, het Museo degli Innocenti en het Museo della Misericordia.

Ook tippen we een aantal nieuwe musea die dit jaar pas de deuren openden, zoals het MUNDI – Museo Nazionale dell’Italiano, HZero (met schitterende modelspoorbanen) en het Museo delle Illusioni.

foto:HZerofoto: Museo delle Illusioni

Museo Novecento

In het Museo Novecento dompel je je onder in kunst uit de twintigste eeuw, met werken van onder meer Giorgio de Chirico, Giorgio Morandi en Renato Guttuso. Naast circa driehonderd kunstwerken bewonder je in het Museo Novecento ook een aantal bijzondere (deels multimediale) installaties die prachtige verbanden leggen tussen kunst en mode, architectuur en muziek.

Het gebouw waarin het museum is gevestigd, is eveneens bijzonder. De moderne kunstwerken hangen in het voormalige Ospedale di San Paolo, recht tegenover de Santa Maria Novella aan het gelijknamige plein. Waar de zieken ooit naar een wit plafond staarden, wandel je nu in alle rust langs moderne kunstwerken.

foto’s: Ela Bialkowska OKNOstudio & Nicola Neri voor Museo Novecento

Je vindt het Museo Novecento aan het Piazza Santa Maria Novella 10. Het museum is dagelijks – behalve op donderdag – geopend van 11.00 tot 20.00 uur. Na een bezoek aan het museum strijk je bij Cortese Café Novecento neer voor een caffè met een kunstig taartje.

MUNDI – Museo Nazionale dell’Italiano

Sinds deze zomer heeft Florence een museum voor Italiaanse taal, in het voormalige kloostercomplex van de Santa Maria Novella. Je bekijkt er onder meer historische manuscripten en boeken die de geschiedenis van het Italiaans tot leven wekken.

Dankzij de sterke multimediale ondersteuning maak je kennis met de grootste schrijvers die Italië heeft gekend, zoals Dante, Boccaccio, Petrarca en Machiavelli.

Tot 6 oktober 2022 kun je gratis de tijdelijke (kleine) opstelling zien, met onder meer een tekst uit Pompeï over de veranderingen in het gesproken Latijn en een kopie van Dantes Divina Commedia van de hand van Giovanni Boccaccio.

De ingang van MUNDI – Museo Nazionale dell’Italiano ligt aan het Piazza della Stazione 6. Het museum is tot 6 oktober 2022 geopend van woensdag tot en met zondag van 10.00 tot 17.00 uur. In 2023 moet het volledige museum met een oppervlakte van meer dan tweeduizend vierkante meter de deuren openen.

foto’s: MUNDI – Museo Nazionale dell’Italiano

Museo delle Illusioni

Florence is de stad van de renaissance, van grote kunstenaars als Michelangelo, Da Vinci en Brunelleschi. Sinds de zomer van 2022 kun je tijdens een bezoek aan Florence niet alleen de erfenis van de renaissance ontdekken, maar ook in een illusionaire wereld stappen.

In het Museo delle Illusioni stap je in de fascinerende wereld van illusies die je in verwarring brengen. Niets is wat het lijkt, de wereld staat (soms letterlijk) op z’n kop!

Het Museo delle Illusioni ligt aan de Borgo degli Albizi 29. Doordeweeks is het museum geopend van 10.00 tot 19.00 uur, in het weekend van 10.00 tot 20.00 uur.

foto’s: Museo delle Illusioni

HZero – museum voor miniatuurtreinen

Waar ooit Cinema Ariston huisde, vlak bij het treinstation Santa Maria Novella, kunnen modelspoorliefhebbers sinds eind mei 2022 hun hart ophalen aan meer dan honderd vierkante meter vol treinen. Let ook op de fantastische details die je langs het spoor ziet!

HZero ligt aan het Piazza degli Ottaviani 2. Het is dagelijks (behalve op dinsdag) geopend van 10.00 tot 19.00 uur.

foto’s: HZero

Museo dell’Opificio delle Pietre Dure

Opificio delle Pietre Dure betekent letterlijk ‘werkplaats van de harde stenen’. Hier wordt sinds de zestiende eeuw het beroemde Florentijnse inlegwerk gemaakt en vooral ook gerestaureerd.

In het bijbehorende museum kun je de meest schitterende figuren en afbeeldingen zien die met dit inlegwerk worden gemaakt. Ook ontdek je hoe de makers en restaurateurs te werk gaan.

foto’s: Museo dell’Opificio delle Pietre Dure

Met een beetje geluk zie je hoe studenten van het opleidingsinstituut, dat in hetzelfde gebouw is gevestigd, aan het werk zijn met de steentjes – of met een andere belangrijke restauratie. In het Opificio delle Pietre Dure worden namelijk ook schilderijen, bronzen panelen en andere kunstwerken schoongemaakt en / of gerestaureerd. Indrukwekkend!

Het Museo dell’Opificio delle Pietre Dure ligt aan Via degli Alfani 78. Je kunt er van maandag tot en met zaterdag een kijkje nemen, van 8.15 tot 14.00 uur.

foto’s: Giacomo Morini

Museo del Bigallo

De Loggia del Bigallo, aan de voet van Giotto’s campanile (klokkentoren), was ooit het hoofdkwartier van de Misericordia, dat werd gebouwd in 1342.

Nu vind je er het Museo del Bigallo, dat op dit moment tijdelijk gesloten is vanwege een grote restauratie, maar waar je normaal gesproken prachtige fresco’s bewondert van wezen die werden geadopteerd door rijke Florentijnse families.

Mooi is ook de Madonna della Misericordia, geschilderd door Bernardo Daddi, met een unieke kijk op het dertiende-eeuwse Florence.

Museo della Misericordia

Later verhuisde de Misericordia van de Loggia del Bigallo naar de tegenoverliggende hoek, aan de Via dei Calzaiuoli. Hier vind je nu het Museo della Misericoridia, dat de zeven eeuwen geschiedenis van dit Florentijnse instituut belicht.

Je ontdekt niet alleen hoe zieken werden vervoerd en doden werden begraven (ook tijdens oorlogen en grote epidemieën zoals de pest, die de stad in 1348 in zijn greep hield), maar ziet ook hoe de Misericordia tijdens de grote overstroming in november 1966 veel helpende handen toestak.

Je vindt het Museo della Misericordia op de hoek van het Piazza Duomo en de Via dei Calzaiuoli. Het museum is geopend van maandag tot en met zaterdag, van 11.00 tot 17.00 uur.

foto’s: Museo della Misericordia

Museo degli Innocenti

Aan het Piazza della Santissima Annunziata ligt het Ospedale degli Innocenti, het ‘ziekenhuis van de onschuldigen’, een van de oudste weeshuizen ter wereld. Het is gebouwd door Brunelleschi, die ook de koepel van de Duomo van Florence ontwierp.

Bijzonder intrigerend is de vondelingenschijf, een soort trommel waarop moeders hun kinderen konden achterlaten en aan de zorg van het weeshuis over konden dragen, maar het mooist zijn echter de lieflijk ingebakerde kindjes die dienen als versiering van de loggia, gemaakt door Andrea della Robbia. Je zou ze zo willen knuffelen!

In het vroegere weeshuis vind je nu een prachtig museum, met werken van onder anderen Sandro Botticelli, Domenico Ghirlandaio, Luca en Andrea della Robbia, Filippo Lippi en Piero di Cosimo. Het belangrijkste werk is Ghirlandaio’s Aanbidding der wijzen, waarover je in deze blog meer leest.

Het museum herbergt ook een van de eerste werken van Botticelli, met Maria, het kindje Jezus en een engel. Men dacht in eerste instantie dat dit een doek van Filippo Lippi was, maar het bleek afkomstig van zijn leerling, de jonge Botticelli. Waarschijnlijk heeft Botticelli het meesterwerk van Filippo Lippi, Madonna met kind en twee engelen, dat nu in de Galleria degli Uffizi te zien is, als voorbeeld genomen.

foto’s: Museo degli Innocenti

In de museumkelder ontdek je meer over de geschiedenis van het weeshuis en van de kinderen die er hebben gewoond. De archiefkasten bevatten spullen van de kinderen en de ‘merktekens’ die ouders aan hun kinderen gaven, zodat ze elkaar terug zouden kunnen vinden.

Het Museo degli Innocenti ligt aan het Piazza della Santissima Annunziata 13. Het is dagelijks – behalve op dinsdag – geopend van 11.00 tot 18.00 uur. Neem zeker ook de tijd voor een drankje op het dakterras van het museumcafé, met prachtig uitzicht over de stad.

foto’s: Museo degli Innocenti

Museo Archeologico Nazionale di Firenze

Aan het Piazza Santissima Annunziata ligt ook het archeologisch museum van Florence, met een uitgebreide collectie Etruskische, Egyptische, Griekse en Romeinse kunst.

Vooral de Etruskische afdeling is een bezoek meer dan waard. Hier vind je de topstukken uit de geschiedenis van deze eerste bewoners van het gebied dat wij nu kennen als Italië. De enorme collectie is deels samengesteld door De’ Medici, die een buitengewoon grote belangstelling voor de Etrusken hadden.

Een van de topstukken is de beroemde chimera uit Arezzo, een bronzen mythologisch monster dat is samengesteld uit een aantal verschillende dieren. Naast een leeuwenkop heeft hij ook een kop van een geit op zijn rug, terwijl zijn staart een giftige slang is.

foto: Museo Archeologico Nazionale di Firenze

Ook de Arringatore is een erfenis van de Etrusken. Deze redenaar met opgeheven arm werd in 1566 in Umbrië gevonden.

Het museum heeft daarnaast een flinke collecte Egyptische kunst, met onder andere mummies en prachtig beschilderde grafkisten. Er is zelfs een strijdwagen uit 1450 voor Christus!

foto: Museo Archeologico Nazionale di Firenze

De grootste schat is de Vaso François, een rijk gedecoreerde vaas van maar liefst zesenzestig centimeter hoog, waarop meer dan tweehonderdvijftig mythologische figuren zijn afgebeeld.

Het Museo Archeologico Nazionale di Firenze ligt aan het Piazza della Santissima Annunziata 9b. Het museum is geopend op maandag, dinsdag, woensdag en zaterdag van 8.30 tot 14.00 uur. Op donderdag en vrijdag kun je er tussen 13.30 en 19.00 uur een kijkje nemen. De eerste zondag van de maand openen de deuren van 8.30 tot 14.00 uur; op andere zondagen is het museum gesloten.

Palazzo Davanzati

Struinend door de straten van Florence, langs indrukwekkende palazzi met enorme deuren die soms een blik op een bijzonder mooie binnenplaats prijsgeven, zouden we niets liever willen dan eens binnenkijken in zo’n paleisje.

Gelukkig kan dit ook, weliswaar niet overal, maar wel in het Palazzo Davanzati. Dit huis van een gegoede Florentijnse familie is een van de weinige middeleeuwse palazzi in Florence die de tand des tijds ook van binnen goed hebben overleefd.

Als je eenmaal de drempel over bent gestapt, waan je jezelf écht even terug in de tijd, in het Florence van weleer. Praktisch alle kamers zijn nog ingericht in middeleeuwse stijl, met meubilair en kunstvoorwerpen van verschillende herkomst.

De zalen zijn prachtig versierd, zoals de Sala dei Pappagalli, de eetkamer, die zijn naam dankt aan de fresco’s van papegaaien op de muur. Hierop zijn haken geschilderd, die moeten suggereren dat het niet om fresco’s maar om veel kostbaardere wandtapijten gaat.

Maar ook de slaapkamers op de eerste en tweede verdieping en de bovenverdieping, met nog een slaapkamer en de keuken, zijn zeer de moeite waard. In deze blog lees je meer over dit unieke Florentijnse palazzo.

Je vindt het Palazzo Davanzati aan de Via Porta Rossa 13. Vanaf 23 september 2022 zal het museum weer zijn deuren open, na een langdurige restauratie.

foto’s: Palazzo Davanzati

Casa Martelli

Dit kleine maar fijne museum ligt in hartje stad – en toch is het een verstopt pareltje dat maar door weinig mensen wordt bezocht. Zonde, want in dit prachtige palazzo krijg je een uniek beeld van hoe het leven van de familie Martelli, die nauw zaken deed met de familie De’ Medici eruitzag.

De familie Martelli kocht aan het begin van de zestiende eeuw een huis aan de Via della Forca (die tegenwoordig Via Zannetti heet). Langzamerhand breidden het aanzien en de macht van de familie zich uit, en daarmee ook hun bezittingen.

In deze blog vertellen we je meer over ons bezoek aan Casa Martelli en laten we je even virtueel binnenkijken in dit Florentijnse huis.

Casa Martelli ligt aan de Via Zannetti 8. Het is geopend op zaterdagochtend, tijdens vier rondleidingen (om 9.00, 10.00, 11.00 en 12.00 uur) die je gratis kunt bijwonen.

Casa Buonarroti

Michelangelo heeft in Florence veel sporen nagelaten. Iedereen die de stad bezoekt, staat minstens één keer op de foto met zijn David. Wat dat betreft komt zijn voormalige woonhuis, dat is ingericht als museum, er maar bekaaid vanaf.

Casa Buonarroti is gevestigd op de plek waar Michelangelo op 3 maart 1508 vier huizen zou hebben gekocht, voor iets meer dan duizend florijnen. Een paar jaar later kocht hij nog een naastliggend pand. Toen pas trok hij hier ook echt in.

Voor zover we weten, heeft hij van 1516 tot 1525 op deze plek gewoond en gewerkt. Daarna bleef het huis in de familie Buonarroti. Een van zijn achterneven ging er wonen en legde de basis voor de collectie van het museum. Hij verzamelde allerlei brieven, tekeningen, notities en modellen van zijn beroemde familielid. Je kunt er zelfs een boodschappenlijstje van Michelangelo bekijken!

Cosimo Buonarroti, die in 1858 stierf, liet de huizen, inclusief de gehele collectie, na aan Florence. De stad maakte er een museum van, dat in 1859 de deuren opende.

Dat het museum nog steeds bestaat, is overigens mede te danken aan Nederlanders. In 1966, toen de Arno zo enorm buiten zijn oevers was getreden, hebben zij ervoor gezorgd dat het museum weer in ere kon worden hersteld. Een dankbetuiging boven de kassa herinnert hier nog aan.

In het museum vind je onder andere twee heel vroege werken van Michelangelo, waaronder de Madonna della Scala. Michelangelo maakte dit werk toen hij vijftien jaar was. Indrukwekkend om te zien wat Michelangelo op deze leeftijd al voor elkaar kreeg…

Je vindt Casa Buonarroti aan de Via Ghibbellina 70. Het museum is dagelijks – met uitzondering van dinsdag – geopend van 10.00 tot 16.30 uur.

Museo Horne

Het Museo Horne dankt zijn naam aan de Britse kunsthistoricus Herbert Percy Horne (1864-1916), die een biografie over Sandro Botticelli schreef.

De collectie is niet zo groots als in de Galleria degli Uffizi, maar je bewondert in het museum wel een mooi kruisbeeld van Filippo Lippi, een paneel van Masaccio en het waarschijnlijk laatste schilderij van Benozzo Gozzoli.

Prachtig zijn ook de Santo Stefano van Giotto, een van de bekendste werken van deze Florentijnse kunstenaar, het tweeluik van Simone Martini, de San Girolamo penitente van Piero di Cosimo en de Madonna met Kind van Domenico Beccafumi.

Ook het Palazzo Corsi-Alberti, het gebouw waarin het museum gevestigd is, maakt een bezoek aan het museum de moeite waard. Het is het vijftiende-eeuwse woonhuis van de familie Corsi in Florence, een familie van rijke handelaren. De enorme kelders waar vroeger de wol geverfd werd zijn nog te bezoeken.

Je vindt het Museo Horne aan de Via dei Benci 6. Het museum is op dit moment tijdelijk gesloten voor restauratie.

foto’s: Museo Horne

Casa Vasari

Giorgio Vasari is geen onbekende in Florence. Hij bouwde de beroemde geheime gang die zelfs naar hem is vernoemd, de Corridoio Vasariano, hij beschilderde de binnenzijde van de koepel van de Duomo en hij nam een fresco op een van de wanden van de grote zaal in het Palazzo Vecchio voor zijn rekening.

Vasari was echter ook een groot schrijver. Als biograaf tekende hij de levens van veel kunstenaars op. Dankzij zijn scherpe observaties en notities weten we veel van het leven van onder anderen Michelangelo.

In de buurt van de Santa Croce is het huis te bezoeken waar Vasari de laatste jaren van zijn leven woonde en werkte. Hier vind je in de Sala Grande, de Grote Zaal, prachtige fresco’s van de hand van Vasari (met ook een zelfportret, met Vasari gekleed in het groen), maar er zijn ook veel kunstwerken van andere artiesten te bewonderen.

Je vindt Casa Vasari in de Borgo Santa Croce. Een bezoek is mogelijk voor kleine groepen (vijf tot vijftien personen) en kan worden aangevraagd via info@museohorne.it.

foto’s: Casa Vasari

Museo Stibbert

Het Museo Stibbert heeft onderdak gevonden in de prachtige Villa di Montughi, die werd gebouwd door Frederick Stibbert. Deze Frederick was een succesvol zakenman én een groot verzamelaar, wiens collecties je nog altijd kunt bewonderen in de inmiddels tot museum omgetoverde villa.

Wandel langs paarden die zo weg lijken te kunnen galopperen, bijzondere wapenuitrustingen en kamers vol authentieke meubels en schilderijen en waan je even in een andere wereld!

Je vindt het Museo Stibbert aan de Via Federico Stibbert 26. Het museum is op maandag, dinsdag en woensdag geopend van 10.00 tot 14.00 uur. Op vrijdag, zaterdag en zondag kun je er van 10.00 tot 18.00 uur terecht.

foto’s: Museo Stibbert

Museo Salvatore Ferragamo

Het dertiende-eeuwse Palazzo Spini herbergt het Museo Salvatore Ferragamo. Aan de hand van meer dan tienduizend schoenen wordt een beeld geschetst van de carrière van de bekende Florentijnse ontwerper, die onder anderen Audrey Hepburn, Greta Garbo, Anna Magnani, Marilyn Monroe en Sofia Loren tot zijn klanten mocht rekenen, en van zijn unieke collectie. In deze blog lees je er meer over.

Het Museo Salvatore Ferragamo ligt aan het Piazza di Santa Trinita 5/r. Het museum is dagelijks geopend van 10.30 tot 19.30 uur.

foto’s: Museo Salvatore Ferragamo

Museo Marino Marini

Dit museum is helemaal gewijd aan Marino Marini (1901-1980), een beeldhouwer die beroemd werd in heel Europa. Hij werd geboren in Pistoia maar werkte gedurende zijn leven ook in Florence, in Milaan en in Parijs, waar hij kunstenaars als Picasso, De Chirico en Kandinsky ontmoette.

foto: Museo Marino Marini

Het Museo Marino Marini ligt aan het Piazza di San Pancrazio. Het museum is geopend op zaterdag, zondag en maandag van 10.00 tot 19.00 uur.

Extra tip: breng ook een bezoekje aan de Cappella Rucellai, die alleen toegankelijk is via het Museo Marino Marini.

Museo Galileo

Dit museum is geheel gewijd aan Galileo Galilei. Er zijn instrumenten te zien die deze bijzondere wetenschapper ooit in handen heeft gehad, zoals de telescoop die hij gebruikte bij de ontdekking van de manen van Jupiter.

Luguberder is de aanwezigheid van de duim en de middelvinger van Galileo. Hoe die in het museum terecht zijn gekomen, lees je in deze blog.

Het Museo Galileo ligt aan het Piazza dei Giudici 1. Het museum is dagelijks geopend van 9.30 tot 18.00 uur, alleen op dinsdag sluit het museum om 13.00 uur.

Museo Stefano Bardini

Dit museum dankt zijn bestaan aan de kunstcollectie van antiekhandelaar Stefano Bardini, die zijn verzameling, met onder andere werk van Donatello en Andrea della Robbia, aan de stad heeft nagelaten.

De kunstwerken staan in een prachtig origineel decor, met zulke schitterende plafonds dat je nek er bijna pijn van gaat doen omdat je er zo lang naar kunt staren.

foto’s: Museo Stefano Bardini

Als je al door de straten van de stad hebt gewandeld voor je hier binnen stapt, dan herken je vast Il Porcellino en het duiveltje van Giambologna!

foto’s: Museo Stefano Bardini

Museo Stefano Bardini ligt aan de Via dei Renai 37. Het is van vrijdag tot en met maandag geopend van 11.00 tot 17.00 uur.

Villa Bardini

Ook de prachtige Villa Bardini biedt onderdak aan twee musea voor moderne kunst, met vaak mooie tentoonstellingen over uiteenlopende onderwerpen (vorig jaar was er bijvoorbeeld een hele expositie aan Pinokkio gewijd).

De tuin van Villa Bardini, Giardino Bardini, is ook zeker een bezoek waard. Je hebt er prachtig uitzicht op de koepels, torens en daken van het historisch centrum van Florence!

Villa Bardini ligt aan de Costa San Giorgio 2. Je kunt er van dinsdag tot en met zondag terecht, van 10.00 tot 20.00 uur.

foto: Villa Bardini

Extra tip: Firenzecard

Met de Firenzecard, de enige officiële museumpas voor Florence, bezoek je voor € 85,- de mooiste Florentijnse musea. De kaart is tweeënzeventig uur (drie dagen) geldig vanaf de eerste entree, maar met de Firenzecard Restart kun je daar gratis achtenveertig uur aan toevoegen.

De Firenzecard omvat één toegangsticket voor alle musea die deelnemen aan de Firenzecard (via deze link vind je de gehele lijst aan deelnemende musea), inclusief eventuele extra tentoonstellingen en reserveringskosten. Kinderen tot achttien jaar krijgen gratis toegang als een van hun ouders een Firenzecard heeft.

Je kunt de Firenzecard bestellen via Destination Florence. Geniet van alle mooie musea in Florence!