Corridoio Vasariano – geheime gang over de Ponte Vecchio in Florence

De Corridoio Vasariano in Florence was acht jaar lang gesloten vanwege een grote restauratie. Op 21 december 2024 zal de geheime gang over de Ponte Vecchio opnieuw de deuren openen voor het publiek.

Over de Ponte Vecchio 

De geheime gang is gebouwd in opdracht van Cosimo I, die zich niet langer onder ‘het gepeupel’ wilde begeven als hij de Arno over moest steken om van het Palazzo Pitti, waar de Medici-familie in die tijd woonde, naar het Palazzo Vecchio te gaan, waar hij werkte.

Dat kwam niet alleen voort uit het feit dat hij niet aangeklampt wilde worden door mensen die iets van hem wilden weten, maar vooral door de stank die op en rond de Ponte Vecchio hing. De brug was in die tijd namelijk het domein van leerlooiers – en iets later van slagers en visboeren – dus je kunt je wel voorstellen hoe het er rook.

Pas onder het bewind van Ferdinando I werd de brug schoongeveegd en werden de winkeltjes ingenomen door goudsmeden en juweliers, die geen overlast bezorgden aan het reukorgaan van de Florentijnen.

Cosimo wilde dus niet langer gewoon over straat gaan en bedacht een plan voor een bijzondere gang. Het idee hiervoor zou hij uit Homerus’ verhalen over Odysseus hebben gehaald, waar de paleizen tussen Priamos en Hektor eveneens met elkaar zijn verbonden door een overdekte gang.

Het idee was geboren, en de uitwerking liet Cosimo over aan zijn hofarchitect, Giorgio Vasari. Het zal hem heel wat hoofdbrekens gekost hebben om het gehele traject van zevenhonderdvijftig meter te overbruggen, zeker omdat het ook nog eens zo snel als mogelijk moest.

Uiteindelijk wist Vasari de klus in iets meer dan vijf maanden te klaren. Het enige echte probleem dat hij op het traject tegenkwam was de Torre dei Mannelli, op de plek waar de Ponte Vecchio de overkant van de Arno bereikt. De eigenaar van deze toren gaf namelijk geen duimbreed toe.

De toren was van hem en hij wilde niet dat iemand er een stukje vanaf snoepte. Zelfs voor de leider van Florence maakte hij geen uitzondering. Vasari moest dus om de toren heen, wat ervoor zorgt dat de corridoio hier op zijn smalst is; maar anderhalve meter breed!

Moe, versleten en oud

Het schijnt dat Cosimo dankbaar gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid ongestoord heen en weer te wandelen tussen zijn woon- en werkpaleis. Ook kon hij ongezien de mis in de Santa Felicità bijwonen, aangezien de gang hier langs het koor liep.

Vasari’s enorme klus was dus niet voor niets geweest, al was de architect na al die maanden van koortsachtige inspanning en grote druk ‘moe, versleten en oud’ aldus een tijdgenoot.

Kunst in de gang

Nu de gang niet meer gebruikt wordt om van de ene naar de andere kant van de Arno te wandelen, is het een uniek museum. Er hangen bijna achthonderd kunstwerken.

De Corridoio Vasariano biedt ook een schitterend uitzicht op de Arno. Volgens de gids zijn deze ramen pas in de gang gezet toen Hitler een bezoek bracht aan Mussolini. Hitler zou zo zeer onder de indruk zijn geweest van de oude brug, dat hij ervoor zorgde dat de Ponte Vecchio tijdens latere luchtaanvallen als enige brug over de Arno gespaard bleef.

Een lange restauratie

De restauratie van de Corridoio Vasariano vergde een aanzienlijke inzet en investering van tijd en middelen. Het project werd in februari 2019 gepresenteerd na anderhalf jaar aan studies en onderzoeken, waarbij tientallen specialisten werden ingeschakeld. Het werk kostte tien miljoen euro, plus een extra miljoen dat werd gedoneerd door de Amerikaanse ondernemer Skip Avansino.

Het gehele interieur is gerestaureerd, inclusief alle pleisterwerk en de betegelde vloeren, waardoor de charme van de gang zoals die er aan het einde van de zestiende eeuw uitzag, is hersteld. Er is energiezuinige verlichting geïnstalleerd, terwijl hellingen en liften de route toegankelijk maken voor iedereen.

Al deze werkzaamheden werden uitgevoerd zonder de historische integriteit van de gang aan te tasten, waarbij elke innovatie met respect voor het verleden werd uitgevoerd.

Bezoek de Corridoio Vasariano

Vanaf 21 december 2024 kun je door de Corridoio Vasariano over de Ponte Vecchio lopen. Een kaartje voor de Corridoio Vasariano kost € 43,- (dat is inclusief een kaartje voor de Galleria degli Uffizi). Als je online reserveert, betaal je een paar euro extra.

Je kunt de geheime gang van dinsdag tot en met zondag bezoeken, van 10.15 tot 16.30 uur, maar alleen onder leiding van twee gidsen, in een groep van maximaal vijfentwintig personen.

De route is slechts toegestaan in één richting, van de Galleria degli Uffizi naar de Giardino di Boboli. Je start op de eerste verdieping van de Uffizi en eindigt bij de uitgang van het Palazzo Pitti.