Rome

De beroemde schilderingen van Michelangelo in de Sixtijnse Kapel hebben veel te lijden onder de grote hoeveelheid mensen die dag in, dag uit de kapel komen bezoeken. Zweet, stof, adem… alles laat zijn sporen na op de eeuwenoude fresco’s. Volgens Antonio Paolucci, directeur van de Vaticaanse Musea, moeten Michelangelo’s schilderingen hiertegen worden beschermd, willen we nog lange tijd kunnen genieten van de schitterende aanblik van de kapel. Afgestoft en afgekoeld De eerste stap in deze bescherming werd eind vorig jaar aangekondigd. Paolucci stelde dat bezoekers ‘voortaan worden afgestoft en afgekoeld voor ze kapel mogen betreden’. Afgestoft, denken jullie nu? Hoe …

Het mithraeum onder de Thermen van Caracalla is niet de enige plek in de Eeuwige Stad waar de oude Romeinen bijeenkwamen om Mithras, de zonnegod, te eren. Voor zover bekend waren er alleen al in Rome ongeveer 50 plekken die gewijd waren aan Mithras. Het meest bekende mithraeum bevindt zich onder de huidige San Clemente, maar wij lichten vandaag drie onbekendere Mithrasaltaren uit. Mithras, god van de zon Maar eerst iets meer over Mithras zelf. Deze Perzische zonnegod vertoont opvallend veel overeenkomsten met Jezus. Niet alleen werd Mithras ook op 25 december geboren, in een grot en onder toeziend oog …

Rome biedt niet alleen een aantal mooie spa’s, maar ook twee enorme badkuipen. Deze waterbekkens staan nu op het statige Piazza Farnese, maar bevonden zich oorspronkelijk in de Thermen van Caracalla. De badkuipen van Caracalla zijn verbouwd tot twee Farnese-fonteinen; ze dragen beide de iris die ook het wapen van de Farneses siert. Het schijnt dat de waterbekkens in de tijd dat er op dit plein nog stierengevechten werden gehouden wel eens werden gebruikt als laatste ontsnappingsmogelijkheid. Als het de stierenvechter te heet onder zijn voeten werd, sprong hij simpelweg een van de badkuipen in – die toen nog niet …

Vanochtend zagen we al een glimp van deze schitterende dame, door Antonio Canova geschapen uit het marmer maar zo levensecht dat ze als het ware zo op kan staan en weg kan wandelen. Vanmiddag bekijken we het beeld wat gedetailleerder. Allereerst het model, Pauline Bonaparte, de zus van Napoleon. Zij trouwde in 1803 met Camillo Borghese, die Canova de opdracht gaf zijn vrouw in het marmer te vereeuwigen. Grote vraag is of Pauline zelf heeft geposeerd voor het beeld. In dat geval zou een keizerlijke hoogheid zich naakt voor een kunstenaar hebben vertoond, wat volgens de Romeinen in die tijd …

In deze spirituele gids voor de Eeuwige Stad neemt kunsthistoricus en priester Antoine Bodar ons mee langs de meest inspirerende, spirituele en muzikale plekken van Rome. Hij vertelt over monumenten als de Sint Pieter en de Spaanse Trappen, maar ook over bijzondere kerken, begraafplaatsen en pleinen. Bodar: ‘Wie wandelt, haast zich niet. Hij kent even geen zorgen en verheugt zich. Hij laat bij voorkeur gebeuren wat gebeurt. Nu eens ontmoet hij deze dan weer gene. Vrijelijk richt hij de blik rond, omhoog en omlaag. Hij beschouwt nader waarin hij zin heeft maar ziet vooral af van moeite die vermoeidheid zou …

In Italië in 100 brieven stuit ik op twee brieven, beide geschreven vanuit het prachtige Hotel de Russie aan de Via del Babuino. Een van de brieven is van Picasso, die in februari 1917 schrijft aan Guillaume Apollinaire; de andere is van Cocteau, die zijn moeder bericht over zijn belevenissen. Patrick Lateur schrijft ter inleiding: ‘In februari 1917 arriveren in Rome de dichter, dramaturg en cineast Jean Cocteau (1889-1963) en de schilder en beeldhouwer Pablo Picasso (1881-1973). Zij hebben er een afspraak met Sergei Diaghilev, oprichter en impresario van het beroemde gezelschap van de Ballets Russes, dat sinds 1907 furore …

Echte liefde kent geen grenzen, geen maat en houdt zich al helemaal niet vast aan normen. Raffaello Sanzio (1483-1520), een van de belangrijkste schilders uit de renaissance, van wie werd gezegd dat de paus hem zelfs tot kardinaal wilde benoemen, werd verliefd op een bakkersdochter. Jolie Jacobs dook in de details van deze bijzondere liefdesgeschiedenis. Jolie: ‘Rafaël ontmoette Margherita Luti toen hij aan het werk was voor Agostino Chigi. Hij had de opdracht gekregen het buitenhuis van de steenrijke bankier, Villa Farnesina, van fresco’s te voorzien. Het moest een ode worden aan liefde, feest en vrolijkheid. Tegelijkertijd kreeg de schilder ook …

Rome heeft niet alleen een Kattenforum, maar ook een Kattenstraat, de Via della Gatta. Het is een klein straatje, parallel aan de Via del Corso, en je moet dan ook goed omhoog kijken om de kat waarnaar de straat vernoemd is te zien. De marmeren kat (op min of meer ware grootte gemaakt) waakt over Palazzo Grazioli, het werkpaleis van de Italiaanse president, op de hoek met de het gelijknamige piazza. Dat doet ze volgens de overlevering al lange tijd, al is niet iedereen het eens over de ontstaansgeschiedenissen die in omloop zijn. Een geslaagde reddingsactie Zo denkt de een …

Ter ere van dierendag nemen we je mee naar het Kattenforum in Rome, waar onze eigen Romeinse straatkat tussen de resten van Romeinse tempels banjert – of slaapt in de Romeinse zon. Oprah, onze eerste geadopteerde Romeinse kat Het is namelijk mogelijk om een van de Romeinse katten die daar leven, tussen de resten van Caesars tempel aan het Largo Torre Argentina, te adopteren. Woon je in de buurt en is je kat geschikt voor adoptie (dat wil zeggen niet ziek, schichtig of anderszins moeilijk te plaatsen), dan kun je echt een kat adopteren. Woon je echter verder weg, of …

Vanmiddag duiken we nog even het verdwenen Rome in, met tien prachtige foto’s van de website Roma Sparita waarover ik vanochtend schreef. De foto’s zijn afkomstig uit het gedeelte Scene di vita, en genomen tussen 1960 en 1970. Ze geven stuk voor stuk een unieke kijk op Rome, net als de andere 14990 foto’s die op de website te zien zijn. Goed voor urenlang kijkplezier, herkenningspunten en nieuwe ontdekkingen!

Zoals Marcel Proust ooit zei: ‘Een echte ontdekkingsreis wordt niet gekenmerkt door het zoeken van nieuwe gebieden, maar door het kijken met andere ogen.’ Hoe waar dat is, blijkt vandaag in twee opzichten. Het eerste is duidelijk: het onderwerp van deze blog, de website Roma Sparita, biedt ons een heel andere, prachtige kijk op Rome. Hoewel ik deze website al tijden volg op Facebook, was het Tim de Zeeuw, een van de regelmatige Ciao tutti-lezers, die mijn ogen echt opende en me aanspoorde een stukje over deze geweldige website te schrijven. Want eh, tja… dat had ik dus nog niet …

Wanneer we het hebben over Rome en de liefde, kunnen we Titiaans meesterwerk in de Galleria Borghese niet overslaan. Zijn Amor sacro e Amor profano, ‘Hemelse en aardse liefde’, is niet alleen een prachtige ode aan de liefde, maar biedt ook een intrigerend verhaal. Titiaan schilderde twee jonge vrouwen die op een sarcofaag zitten, de een prachtig gekleed, de ander naakt op een lendendoek en een rode mantel, die evenwel niets verhuld, na. De vrouwen zouden tweelingzussen kunnen zijn, zoveel lijken ze op elkaar. Allebei hebben ze rood, krullend haar, een blanke huid en een rechte neus, om maar eens …

Rome telt veel bijzondere koffiebarretjes en authentieke cafés. De een heeft een eeuwenlange geschiedenis en kan zich beroepen op veel bekende stamgasten, vaak uit de wereld van film en literatuur, de ander brandt zijn eigen koffie, weer een ander biedt een spectaculair uitzicht. Het meest bijzonder is misschien wel het café dat zich bevindt in een oud atelier van beeldhouwer Antonio Canova, dat hij na zijn dood naliet aan zijn leerling Tadolini. Je drinkt hier koffie (of iets anders natuurlijk) tussen de beelden die Canova en Tadolini maakten. Prachtige borstbeelden, ruiters te paard, leeuwen, heiligen, goden, engelen en zelfs een …

September in Rome is heerlijk. Het is niet meer zo zinderend heet, maar de zon zet de stad nog elke dag in een prachtig gouden licht. De temperaturen zijn aangenaam, heerlijk warm overdag, maar ’s avonds koelt het lekker af – zodat slapen geen strijd met de airco of openstaande ramen en luidruchtige buren meer brengt. De bomen langs de Tiber beginnen heel langzaam te verkleuren; de blaadjes worden omgetoverd van heldergroen in alle tinten rood, geel en bruin. Het is prachtig om op een nazomermiddag een stuk langs de Tiber te lopen, liefst onderlangs, vlak bij het water, over …

Het derde deel van Respighi’s Trilogia Romana (waarin hij eerst de fonteinen en de pijnbomen ten tonele voert) is gewijd aan feste romane, Romeinse feesten. Hij componeerde dit feestelijke muziekstuk in 1928 – met muziek voor maar liefst 85 musici. Luister naar Feste Romane, en lees hieronder welke feesten de revue passeren. Het gaat er veel luidruchtiger aan toe in dit derde deel. Het feest begint met het spektakel van de vroegere circusspelen – als luisteraar heb je het gevoel midden in het Circus Maximus te zijn beland, waar de wagens voor je ogen rondjes rijden tot het je duizelt, …

Het tweede deel van Respighi’s Trilogia Romana, met de titel I Pini di Roma, is gewijd aan de pijnbomen die overal in de stad te zien zijn. Anders dan bij het eerste deel, met de Romeinse fonteinen in de hoofdrol, hoor je in dit stuk veel meer slagwerk en spelen ook de strijkers een veel grotere rol. Luister naar Respighi’s interpretatie van de verschillende Romeinse plekken waar je in de schaduw van de pijnbomen kunt mijmeren, lezen en dromen: Respighi begint zijn tocht in Villa Borghese, waar hij kinderen onder de bomen laat spelen. Je hoort hen spelen, springen en dansen en …

Het gevoel dat mij elke keer weer omarmt als ik in Rome ben, dat velen van jullie herkennen en delen en dat André Aciman zo mooi in woorden wist te vangen vanochtend, bracht Ottorino Respighi ooit tot uiting in muziek. Zijn Trilogia Romana, een muzikaal eerbetoon aan Rome in drie delen, gaat van start met Le Fontane di Roma, de fonteinen van Rome. Respighi componeerde dit prachtige stuk tussen 1914 en 1916, toen hij zelf net in Rome was komen wonen. Hij liet zich betoveren door de fonteinen, door het klaterende water, door de kracht van de beelden in het …

Voor een reportage in De Smaak van Italië reisden Saskia en Willemijn naar Rome – maar dan anders. We bezochten dit keer geen Colosseum, Capitool of Castel Sant’Angelo. Geen Vaticaan of Vittoriano, geen Caravaggio of Michelangelo… Nee, we wandelen door het Rome van de film, over het decor van La dolce vita, Un americano a Roma, Vacanze romane, C’eravamo tanto amati en al die andere heerlijke films waarin Rome een grote rol speelt. Rosita Steenbeek woont al vijfentwintig jaar in Rome en kent als geen ander die filmische kant van de stad. Samen met fotografe Chantal Ariëns zochten we haar op en …

Het Pantheon brengt niet alleen mij in vervoering. Carine Cuypers, auteur, fotografe en vormgeefster wijdde een heel boek aan dit ‘wonder der aarde.’ Het Pantheon is een architectonisch meesterwerk dat vaak is nagebouwd, maar nooit werd geëvenaard. De koepel van het Pantheon was een inspiratiebron en hét voorbeeld voor alle koepelconstructies ter wereld. Redenen genoeg om dit gebouw een hoofdrol te geven in een intrigerend en eigenzinnig boek, vond Carine Cuypers. Ze gaf het boek de titel Pantheon – navel van de aarde, omdat dit precies is wat dit prachtige monument is: ‘de navel van de aarde, het badkuipputje van …

Na mijn enthousiaste blog over de Rome-set in Cinecittà, kreeg ik van vaste Ciao tutti-lezer Patrick Beijersbergen van Henegouwen de tip het boek Sanctuary van Gregory Crewdson eens open te slaan. Ik had eerlijk gezegd nog nooit van deze man, die fotograaf bleek te zijn, gehoord, maar werd naar aanleiding van Patricks enthousiaste verhalen wel erg nieuwsgierig. En eerlijk is eerlijk, Patrick heeft niets te veel gezegd. Het boek is een bundeling van de foto’s die Crewdson schoot tussen de verlaten sets van Cinecittà. De foto’s van de oude, vaak vervallen filmcoulissen in zwart en wit hebben een ietwat sinistere sfeer, waardoor …

Na een indrukwekkend bezoek aan de set van Rome in Cinecittà was ik nauwelijks bijgekomen van het euforische gevoel een stukje van het oude Rome te hebben mogen aanschouwen, toen ik foto’s onder ogen kreeg van een Colosseum dat helemaal is gebouwd van Lego: Meer dan 200.000 steentjes had Randy McNaught, die ook wel bekend staat als The BrickMan, nodig om in de voetsporen van de Romeinen te treden en een indrukwekkend amfitheater neer te zetten. Hij maakte een zo getrouw mogelijke weergave van de arena, half zoals het bouwwerk er in de Romeinse tijd uitgezien moet hebben (helemaal intact …

Vandaag barsten de Olympische Zomerspelen los in Londen. Rome was 52 jaar geleden de stad die de Spelen mocht organiseren. Kosten noch moeite werden gespaard om de stad om te bouwen tot een Olympische droom. Onder aan de Monte Mario-heuvel werd een gloednieuw marmeren stadion met 80.000 plaatsen gebouwd – een ongekende omvang voor Rome. Gelukkig beschikte de stad ook over genoeg bestaande locaties en gebouwen die voor de Spelen werden gereserveerd. Dat moet voor de sporters echt een unieke ervaring zijn geweest; een topprestatie proberen te leveren in het decor van het antieke Rome… Zo werden in de Thermen …

Overal waar je in Rome komt, herinnert er wel iets aan de grote beeldhouwer en architect Gianlorenzo Bernini. De grote Vierstromenfontein op Piazza Navona, de Neptunusfontein op Piazza Barberini, de prachtige Apollo en Daphne in Galleria Borghese, het slim vormgegeven Sint-Pietersplein dat de talloze bezoekers en pelgrims als het ware omarmt. Op dit Sint-Pietersplein liggen twee voor Bernini gedenkwaardige stenen. De eerste steen is verbonden met een nogal droeve liefdesgeschiedenis. Toen Bernini aan het Sint-Pietersplein werkte, was hij namelijk erg verliefd op een Romeinse dame. Hij kon aan niets anders meer denken dan aan de kleur van haar ogen, haar …

Vanaf vandaag is dan eindelijk het boek Campanili romanici di Roma – Romaanse klokkentorens in Rome verkrijgbaar, waar ik vorig jaar oktober over schreef. Het boek was toen al helemaal klaar, maar wachtte nog op een uitgever. Inmiddels heeft Dolf Middelhof het heft in eigen hand genomen en het boek zelf uitgegeven. Vanochtend stonden ze bij hem op de stoep, vanaf nu kunnen jullie zijn prachtige fotoboek direct bij hem bestellen. In oktober gaf ik een voorproefje van het boek in tekst (dat je hier nog kunt lezen), met extra aandacht voor de klokkentoren van de Santa Maria della Luce …