Rome

Als opmaat naar de verjaardag van Rome morgen een prachtig gedicht over de Eeuwige Stad, waarvan ik – net als Bertus Aafjes en met ons vast vele anderen – sinds de eerste kennismaking ben bezeten. ‘Maar op een dag vol gouden lover en lente, en verguld azuur trek ik de laatste bergrug over en leef mijn schoonste levensuur. Want onder een cipres gezeten zie ik met stille ogen aan: de stad, waarvan ik ben bezeten sinds ik vernam van haar bestaan. De lang ontwende tranen wellen plotseling warm en één voor één: koepels drijven als waterbellen, teruggedrongen, erdoorheen. En tempels, kerken en …

Op Goede Vrijdag wordt in Rome onder leiding van de paus de Via Crucis (Kruisweg) gelopen, een plechtige processie die van het Colosseum naar de Palatijn voert. De paus draagt tijdens de tocht een groot houten kruis. Op elke statie, veertien in totaal, houdt de stoet stil voor een gebed. Bij de laatste statie houdt de paus een toespraak waarin hij refereert aan allerlei belangrijke gebeurtenissen in het afgelopen jaar. De processie is een indrukwekkend gebeuren. Achter de paus sluiten ook veel Romeinen zich bij de processie aan. Ze dragen allemaal een lichtje, en sommigen zelfs een kruis. De Via …

Om nog even in de sprookjesachtige sfeer van het Quartiere Coppedè te kunnen blijven, laat ik jullie vandaag meegenieten van de bijzondere bed&breakfast die hier in Rome even mijn thuis is: B&B Villa Paganini. Maar eerst zal ik jullie vertellen hoe ik hier verzeild raakte… Ik schreef in oktober 2010 al eens over Villa Torlonia, een van de mooiste parken in Rome, ook en vooral door de aanwezigheid van La Casina delle Civette (Het Uilenhuisje), waar ik echt verliefd op werd. Aangezien dit huisje natuurlijk niet te koop komt te staan, neusde ik alvast een beetje rond in de buurt. …

Het indrukwekkende Palazzo Pamphilj aan het uiteinde van Piazza Navona, dat ooit toebehoorde aan paus Innocentius X, heeft even zijn deuren geopend. Tot en met 16 december 2011 kun je er elke woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag terecht voor een expositie met werk van Vik Muniz. De werken hangen in de Galleria Cortona, de enorme zaal die bekend staat om zijn prachtige plafondschildering, gemaakt door Pietro da Cortona. Van het plafond kun je normaal gesproken slechts een glimp opvangen, als het buiten donker is en het licht in de zaal aan is. Een veelbelovende glimp weliswaar, maar de deur naar meer …

Na de inmiddels weer verdwenen torentjes van het Pantheon die ik gisteren beschreef, moest ik denken aan de aankondiging voor een boek over de klokkentorens van Rome die ik ooit voorbij had zien komen. Nieuwsgierig of dit boek inmiddels verkrijgbaar was, mailde ik de auteur en fotograaf, Dolf Middelhoff. Wat bleek: het boek is zo goed als klaar, maar voor het mooi gedrukt en gebonden in de boekhandel kan verschijnen, moeten er eerst meer mensen gevonden worden die het boek willen gaan kopen. Aangezien ik zelf zo enthousiast was over het onderwerp – een origineel idee om Rome te verkennen …

Wie voor het eerst het plein voor de Sint-Pieter betreedt, kan vaak de onderkaak maar met moeite op zijn plek houden van verbazing. Verbazing over de grootsheid van de kerk, over de schoonheid van het plein én over de lengte van de rij die er staat om naar binnen te mogen. Als je nu eens kon regelen dat je daar niet in hoeft te gaan staan… Willemijn weet gelukkig een kleine omweg, via welke je niet alleen de rij overslaat, maar ook nog eens veel meer mee krijgt van de geschiedenis van de kerk. Die omweg loopt onder de grond. …

Helaas, geen onthullend inzicht in de bankrekening van de paus vandaag – zoals de titel wellicht wel doet vermoeden – maar een rondtocht door de enorme Sint-Pietersbasiliek en over het gelijknamige plein in cijfers. Hierna kijk je toch even anders naar dit enorme bouwwerk – en kun je tijdens een volgend bezoek indruk maken op je reisgenoten door af en toe een van onderstaande feitjes te roepen… De Sint-Pietersbasiliek is bijna 190 meter lang (met het portiek erbij zelfs 218 meter) en – op het breedste punt – 155 meter breed. Daarmee is de basiliek ruim 22.000 m2 groot. De …

Op 15 maart van het jaar 44 voor Christus werd Gaius Julius Caesar vermoord. Zijn vermeende laatste woorden, gericht aan zijn moordenaar, zijn wereldberoemd geworden. ‘Et tu, Brute?’ zou hij hebben gezegd. ‘Ook jij, Brutus?’ De ochtend was begonnen als vele andere. Hoewel Caesar gewaarschuwd lijkt te zijn dat hij juist op deze dag, op de iden van maart, op zijn hoede moest zijn, nam hij gewoon deel aan de senaatsvergadering. Aangezien de Curia Julia op het Forum Romanum niet gebruikt kon worden (het gebouw had veel schade geleden door een grote brand), vond de vergadering plaats in de curia …

Een van de mooiste straatjes van Rome, dat is een omschrijving die zeker van toepassing is op de Via Margutta. Ondanks de nabijheid van de toeristische trekpleisters op en om het Piazza di Spagna en het Piazza del Popolo, is de rust in de Via Margutta bewaard gebleven. Het straatje wordt bevolkt door kunstenaars, artiesten, een verdwaalde toerist en – bovenal – de sfeer van weleer. Van meet af aan is Via Margutta een thuis geweest voor ambachtslieden en kleine kunstenaars. Vanaf 1600 kreeg deze Romeinse straat ook steeds meer een internationaal karakter, dankzij de buitenlandse kunstenaars die zich er …

De regina viarum, de koningin der wegen, zo luidde de eretitel van de Via Appia ten tijde van het Romeinse rijk. Het was de belangrijkste weg van het Romeinse rijk, de weg ook die het meest tot de verbeelding sprak en spreekt. Het begin van de Via Appia bevond zich op het Forum Romanum, waar ook de andere grote wegen uit die tijd hun vertrekpunt hadden. Het eerste deel van het toenmalige traject van de Via Appia stond beter bekend als de Via Triumphalis, de Weg van de Triomf, die door zegevierende keizers en veldheren werd afgelegd na weer een …

Hoewel het gezegde ons doet denken dat alle wegen naar Rome leiden, is het eigenlijk andersom: alle wegen vertrekken vanuit Rome. Het beginpunt van de grote wegen die de Romeinen reeds aanlegden, lag steeds in de Eeuwige Stad zelf; het eindpunt was veranderlijk, afhankelijk van de gekozen richting. Zo leidde de bekendste Romeinse weg, de Via Appia (waar we morgen uitgebreid bij stilstaan), naar Brindisi. Een andere grote weg ten tijde van de Romeinen, de Via Flaminia, liep van Rome naar Rimini. De Via Flaminia werd overigens vernoemd naar keizer Gaius Flavianus, die tijdens de tweede Punische Oorlog aan de …

In onze blog van gisteren stond de Ape centraal, het bezige bijtje dat de straten van Rome (en heel veel andere steden, dorpen en gehuchten in Italië) bevolkt. Vandaag gaan we wederom op zoek naar bijen in de Eeuwige Stad – maar dan anders… Wanneer je door Rome wandelt, kunnen de vele bijen je niet ontgaan. Ook hartje winter zie je ze overal opduiken. De bijen die de Romeinse gebouwen en beelden sieren, verwijzen naar de Barberini’s, een belangrijke familie die oorspronkelijk afkomstig was uit Toscane en die in de zeventiende eeuw grote invloed genoot in de stad. De familie …

De obelisk die midden op het Sint-Pietersplein staat, heeft misschien wel de meest bewogen geschiedenis van alle Egyptische obelisken die vandaag de dag nog in Rome te zien zijn. Het is ook de enige obelisk die al die tijd overeind is blijven staan. De obelisk stond oorspronkelijk in Heliopolis, in Egypte, waar hij was gebouwd als eerbetoon aan de zon. In 37 na Christus liet keizer Caligula de obelisk naar Rome halen. Hij liet daartoe een speciaal schip bouwen, zodat de obelisk in zijn geheel kon worden vervoerd. Het schijnt dat deze obelisk de enige is die in zijn geheel …

Naast de Egyptische obelisken staat er in Rome ook een aantal obelisken van eigen makelij. Sommige dateren nog uit de tijd van de Romeinse keizers, andere zijn van recenter datum. De eerste Romeinse obelisk die we vandaag bezoeken staat precies in het midden van de Fontana dei Quattro Fiumi op Piazza Navona. Oorspronkelijk stond deze obelisk in de Tempel van Isis, en later kreeg hij ook nog een plekje in het Circus van Maxentius langs de Via Appia. Bovenop deze obelisk, die ook wel bekend staat als de Obelisco Agonale, zit een duif die een olijftak vasthoudt en die symbool …

De Piramide van Caius Cestius is niet het enige aandenken aan Egypte dat in Rome is terug te vinden. Iedereen die ooit voet op Romeinse bodem heeft gezet, weet dat er opmerkelijk veel obelisken te vinden zijn. Sterker nog: Rome is de stad met de meeste obelisken ter wereld. De oudste obelisken werden door de Romeinse keizers uit Egypte gehaald. Daarvan staan er acht nog steeds fier overeind. De hoogste obelisk van de stad (en tevens de hoogste obelisk ter wereld!) staat op het plein voor de Sint Jan in Lateranen. Hij is gemaakt van rood graniet en komt oorspronkelijk …

Het is druk op Termini, het grote station van Rome; iedereen probeert zich geïrriteerd een weg te banen door mensen, koffers en kinderen. Het was misschien ook niet zo’n goed idee om vanuit Napels naar Rome te treinen tijdens het drukste weekend van het jaar. De Eeuwige Stad stroomt vol; er zijn al tienduizenden toeristen in de stad zijn om een glimp op te vangen van de zaligverklaring van paus Johannes Paulus – of gewoon omdat het meivakantie is en Rome een ideale bestemming is voor een stedentrip in het voorjaar. Ik zucht en probeer me niet te ergeren aan …

Degenen die mij ook via Twitter volgen hebben het vast al wel gelezen: ik werd vorige week, voor mijn vertrek naar Rome, bij de gate opgewacht door @KLMsurprise. Voor mijn vertrek had ik van een vriendin gehoord dat KLM een originele marketingactie had bedacht voor alle twitterende reizigers. Als je met KLM naar waar dan ook ter wereld vliegt, en je dit via Twitter kenbaar maakt, maak je kans op een originele verrassing. Dat liet ik me natuurlijk geen twee keer vertellen, en dus tikte ik dinsdagochtend, voor een lange dag vol vergaderingen, snel het volgende berichtje: @KLMsurprise Lees net …

Links vooraan in de Kerk van de Friezen bevindt zich een bijzondere ruimte: een kleine kapel met een kruisbeeld, een Mariabeeld en een 33 treden tellende trap, die vrij steil naar beneden loopt. Het is echter niet de bedoeling dat je de trap afloopt; het is namelijk een devotietrap, een zogenaamde Heilige Trap. Jarenlang was deze trap buiten gebruik en was de ruimte met het kruisbeeld een donkere opslagplaats. In het Heilige Jaar 2000 werd de trap op initiatief van de beheerders van de Kerk van de Friezen gerestaureerd, als  Nederlandse bijdrage aan het Jubileumjaar. De Scala Sancta, zoals buiten …

Twee weken geleden schreef ik over de Romeinen in de Lage Landen – vandaag draaien we de rollen om en staat een stukje Nederland in Rome centraal op Ciao tutti. Een stukje Nederland, denk je nu wellicht, in de titel staat toch duidelijk een verwijzing naar de Friezen? De Nederlandse kerk in Rome heeft inderdaad een naam die enige uitleg verdient. In Rome is het als in Nederland tijdens de Elfstedentocht: alle Nederlanders zijn Friezen. De oude naam voor de mensen die uit de Lage Landen naar Rome kwamen, is nooit aangepast. Het feit dat medelanders al eeuwenlang naar Rome …

Vandaag een lofzang op Rome, aan de hand van een prachtig boek dat we vorige week ontdekten: Laus Romae, oftewel Lofzang op Rome, is een bundel van zestien artikelen die betrekking hebben op belangrijke momenten uit de cultuurgeschiedenis van Rome, van 1200 voor Christus tot en met het gedicht van Lucebert over Rome uit 1957. Het boek is samengesteld naar aanleiding van het tienjarig jubileum van de nascholingscursus die door uitgeverij Eisma Edumedia werd georganiseerd voor docenten Klassieke Talen als voorbereiding op de Rome-reis. De redactie van het boek is verzorgd door Charles Hupperts en Elly Jans. In Laus Romae …

Tijdens een van onze wandelingen door Rome, stuitten we op het prachtige aanplakbiljet van de Sint Juliaan der Vlamingen, oftewel de San Giuliano dei Fiamminghi, de Koninklijke Belgische kerk in Rome. De kerk zou ten tijde van de Kruistochten zijn gesticht als pelgrimshospitaal voor de inwoners van het graafschap Vlaanderen. Veel weten we niet over deze eerste bestaansperiode, maar zeker is wel dat graaf Robrecht II van Vlaanderen het hospitaal in 1094 vaste inkomsten verschafte. De kerk kent dus een lange geschiedenis en herbergt prachtige kunstwerken van Vlaamse makelij. De Bentvueghels, een vereniging van kunstenaars uit Nederland en Vlaanderen, kwam …

Zoals jullie op Ciao tutti kunnen zien en lezen, telt Rome veel wonderlijke plekken, waar niets is zoals het op het eerste gezicht lijkt. Uiteraard zijn er nog veel meer van deze verhalen: achter elk gebouw, achter elke steen gaat wel een geheim schuil. Telkens wanneer je de stad bezoekt, ontvouwen zich een paar geheimen, ontdek je nieuwe verhalen, doorkijkjes, eigenaardigheden. Hoe vaker je in Rome komt, des te makkelijker weet je je blik los te maken van de gebaande paden, van de grote monumenten die tijdens een eerste bezoek je blik gevangen houden. Je leert de achterafstraatjes kennen, de …

Afgelopen dagen heb je hier op Ciao tutti regelmatig de namen van Francesco Borromini en Gian Lorenzo Bernini voorbij zien komen. Beide kunstenaars hebben een stempel op de Romeinse kunst en architectuur gedrukt, waarbij we hebben gezien dat ze de Eeuwige Stad niet alleen hebben voorzien van veel mooie bouwwerken maar ook van opvallende grapjes, trucjes en gezichtsbedrog. Beide heren konden echter niet samen door één deur. Ze keken met afgunst naar elkaars werk en gunden elkaar het licht in de ogen niet. Kreeg Borromini een opdracht toegewezen, dan deed Bernini zijn uiterste best om een ander groot project naar …

Rome telt onnoemelijk veel kerken, van de enorme Sint-Pieter, de Santa Maria Maggiore en de Sint Jan in Lateranen tot kleine kerkjes waar een willekeurige voorbijganger wellicht niet vaak oog voor heeft maar die door de Romeinen zelf druk bezocht worden. Een van de mooiste kleine kerkjes is de San Carlo alle Quattro Fontane, die door de Romeinen ook wel liefkozend San Carlino wordt genoemd. Dit verkleinwoord is voor dit kerkje meer dan terecht gekozen; het meesterwerkje van de hand van Francesco Borromini is namelijk precies zo groot als één pijler in de Sint-Pieter. Technisch zit het ontwerp nogal complex …