Nieuws uit Italië

Wij weten wel waarom we van Italië houden: in Italië drink je de lekkerste cappuccino en espresso, gaat alles met een beetje meer flair en warmte dan in Nederland en Vlaanderen, eet je vaak nog een uitgebreide lunch in plaats van een boterham achter je computer, schijnt de zon gemiddeld genomen veel vaker en uitbundiger, maken ze de beste pizza’s zonder poespas… en zo kunnen we nog even doorgaan. Op economisch en politiek vlak gaat het Italië echter minder voor de wind. Het land ziet zich geconfronteerd met een diepe crisis, die de toekomst niet voor iedereen even rooskleurig en …

Ciao tutti, we hebben jullie hulp nodig! We zijn namelijk bezig met een van de volgende Ciao tutti Specials, waarin we typisch Italiaanse dingen willen bundelen. Van de door ons zo geliefde Ape tot de wereldberoemde hazelnootpasta, van gekke gewoontes tot bijgeloof, van dramatische handgebaren tot altijd en overal te laat komen, van Maria-altaartjes tot niet-met-nat-haar-naar-buiten-want-anders-vat-je-kou, van was die vrolijk op straat hangt te wapperen tot… We kunnen uiteraard zelf al wel een hele lijst samenstellen, maar we zijn zo benieuwd wat voor jóú nu typisch Italië is. Laat het ons weten via een reactie onder aan dit bericht (daarvoor …

Befana en de drie koningen zijn nog maar net vertrokken of het is alweer feest in Italië. Vandaag, op 7 januari, vieren de Italianen namelijk La Festa del Tricolore, het feest van de driekleur! Officieel heet deze feestdag de Giornata Nazionale della Bandiera; de nationale dag van de vlag. De Italiaanse vlag, de tricolore, steekt sinds 7 januari 1797 op veel plaatsen vrolijk af tegen de blauwe lucht. Het vlaggenfeest wordt uiteraard in het hele land gevierd, maar de meeste feestelijkheden staan gepland in en om de geboortegrond van de vlag, Reggio Emilia. Hier wordt de vlag, als het licht …

Officieel staat de afkorting DOC voor Denominazione di Origine Controllata. Het is een keurmerk voor wijn; een fles mag pas een DOC-keurmerk dragen als de wijn aan bepaalde kwaliteitseisen voldoet. Zo wordt er onder meer gelet op het percentage aan druivenvariëteit en de geografische herkomst. Italianen gebruiken de afkorting echter ook om aan te duiden dat ze over een rasechte inwoner van een stad of een gebied praten. Zo vroeg ik een vriendin uit Florence ooit om culinaire tips voor de stad. Ze stuurde me allerlei restaurants toe die, zoals ze schreef in de begeleidende mail, waren aanbevolen door un …

In augustus werd in Florence het graf geopend van mogelijke familieleden van de vrouw die model stond voor de Mona Lisa. Italiaanse onderzoekers vergelijken nu het DNA van deze overledenen met dat van het lichaam dat in april 2011 werd gevonden in het Convento di Sant’Orsola, een verlaten klooster in de wijk San Lorenzo, waarvan men vermoedt dat het wel eens de vrouw achter de Mona Lisa zou kunnen zijn. Als het DNA matcht, kunnen de geruchten dat Da Vinci’s Mona Lisa inderdaad niemand minder dan Lisa Gherardini del Giocondo is, worden bevestigd. Voor het grootschalige onderzoek werd een deel …

Vanochtend brengen we een bezoek aan Bologna. Dit keer niet voor een bezoek aan delicatessenwinkels, restaurantjes en ijssalons, maar alleen voor het station. Hier vond namelijk op 2 augustus 1980 een aanslag plaats. Buiten herinnert de grote klok nog steeds aan het moment van de aanslag; de wijzers staan hier voor eeuwig op vijf voor half elf, het tijdstip waarop de aanslag plaatsvond. Een betere plek om hier vandaag bij stil te staan is er niet… Bij deze aanslag kwamen vijfentachtig mensen om het leven, onder wie Sergio Secci, slechts vierentwintig jaar oud. Een paar jaar geleden maakten we dankzij …

foto: Claudio Onorati ANSA Marco Mengoni, die eerder al het Italiaanse X Factor won, heeft met L’essenziale het Festival di Sanremo 2013 gewonnen. Luister mee naar dit prachtige lied en geniet van de prachtige tekst: Sostengono gli eroi ‘Se il gioco si fa duro, è da giocare!’ Beati loro poi se scambiano le offese con il bene. Succede anche a noi di far la guerra e ambire poi alla pace e nel silenzio mio annullo ogni tuo singolo dolore. Per apprezzare quello che non ho saputo scegliere. Mentre il mondo cade a pezzi io compongo nuovi spazi e desideri che …

De schitterende zandsculpturen die samen het Piazza Marconi in Jesolo omtoveren tot een grote kerststal, zijn niet de enige kerstfiguren die van deze korrelige materie zijn gemaakt. In Rimini gaat elk jaar de Accademia della Sabbia, de Academie van Zand, aan de slag om eveneens een kerststal van zand te fabriceren. Op het strand in de buurt van het Terrazza a Mare in Lignano Sabbiadoro huizen van 8 december tot en met 6 januari Maria, Jozef, het kindje Jezus en alle andere hoofdrolspelers in het kerstverhaal. Albero di Yule Je kunt je in deze periode echter niet alleen scharen rond …

In de regio Abruzzo waan je je in deze periode bijna in Bethlehem. In het grottencomplex van Stiffe vind je namelijk een schitterende kerststal, die dankzij zijn behuizing wel heel echt aanvoelt. Alsof je ruim tweeduizend jaar terug in de tijd bent gereisd om getuige te mogen zijn van deze gebeurtenis… Nog tot en met 6 januari is deze bijzondere kerststal te zien, met op de achtergrond de enorme waterval die dankzij de hoogteverschillen in de grot te zien is. Als je bedenkt dat het water hier ondergronds een parcours van ruim drie kilometer aflegt, met een hoogteverschil van zo’n …

De Britse ontwerpster Emily Isles weet precies wat Saskia nodig heeft tijdens het maken van de eerste opzet van haar nieuwe boek over Rome: Deze twee prachtige Italiaanse uitvindingen, de moka en de Olivetti typemachine Lettera22, zijn door Emily niet alleen op een unieke manier op papier gezet, maar worden ook kort omschreven. Emily heeft in haar reeks Italian Inventions bovendien twee iconen opgenomen die in mijn boek niet zullen ontbreken: de Ape en de Vespa, beide van Piaggio – met een uniek museum in het Toscaanse Pontedera. Van deze inspirerende Italian Inventions kunnen we er niet genoeg hebben, dus wat …

‘Met Italië leeft men als met een geliefde, vandaag in grote ruzie, morgen in aanbidding.’ De filosoof Schopenhauer wist de dualiteit, maar vooral de onontkoombare aantrekkingskracht van Italië treffend weer te geven. Ook door de ogen van andere bekende historische figuren krijgen we in de brievenbundel Italië in 100 brieven scherpe schetsen en diepgaande beschouwingen van il bel paese aan de Middellandse Zee. Soms verzuchtend, soms hartstochtelijk, dan weer bitter of betoverd. Bundeling van brieven over Italië Italië in 100 brieven is een bundeling van brieven die literatoren en filosofen, componisten en beeldende kunstenaars, politieke en kerkelijke figuren over Italië …

Saskia: ‘Een historisch moment vandaag, want dit is het duizendste stukje dat ik voor Ciao tutti schrijf. Eerlijk gezegd had ik tweeënhalf jaar geleden, toen ik met Ciao tutti begon, nooit gedacht dat het zo leuk en inspirerend zou zijn om dagelijks te bloggen over Italië en Italiaanse zaken. De duizend stukjes zijn voorbijgevlogen. Nooit zat ik met mijn handen in het haar, er is eerder te veel dan te weinig om over te schrijven. Dat komt ook door alle tips, vragen en suggesties die jullie in de loop der tijd hebben gegeven en gesteld. Want eerlijk is eerlijk: dankzij …

Italië blijft de wereld verbazen, keer op keer. Jarenlang was dit het land van Berlusconi, de altijd lachende mediamagnaat die zich als premier te buiten ging aan bunga bunga-feestjes met jonge meisjes. Maar als Berlusconi in de Eurocrisis onder druk van de financiële markten moet opstappen, wordt de technocraat Mario Monti het gezicht van Italië en nemen zijn internationale partners het land weer een stuk serieuzer. Het is een van de voorbeelden van de vele contrasten in Italië, zo constateert Marc Leijendekker in de geheel herziene editie van Het land van de krul (de zevende druk inmiddels). Een fragment uit …

Gisteren ging de Tour de France van start. Niets Italiaans aan, zo op het eerste gezicht, maar wel een mooie gelegenheid om drie dagen lang wielerverhalen met een Italiaans tintje uit te lichten. We beginnen met De leeuw van Toscane, het verzwegen verhaal van de wielrenner die de grootste comeback in de Tour de France-geschiedenis maakte en tussen zijn Tour-overwinningen door ook nog eens een geheime held was in het Italiaanse verzet. Deze ‘leeuw van Toscane’, die eigenlijk Gino Bartali heette, won de tour in 1938, maar was door de Tweede Wereldoorlog niet in staat om zijn titel te verdedigen tot …

Sandrina Bokhorst, eigenaar van Persoonlijk Rome, vertelt over Silvester en de vette draken van Oud & Nieuw. Dit verhaal over de laatste dag van het jaar is zo bijzonder, dat we het jullie niet willen onthouden. Sandrina: ‘Italianen houden van eten: veel en goed eten. Iedere feestdag heeft zo zijn eigen culinaire tradities. Op 31 december, de dag die in Italië San Silvestro wordt genoemd, krijg je na middernacht cotechino (varkensworst) of zampone (gevulde varkenspoot) met polenta en linzen voorgeschoteld. Linzen symboliseren financiële rijkdom en ook de varkenspoot – zeer voedzaam vlees – staat voor overvloed. Zo hopen de Italianen …

Wanneer de zon achter de toppen van de heuvels verdwijnt en de duisternis langzaam over de vallei valt, kruipen de zogenaamde Krampussen uit de bosjes tevoorschijn, op zoek naar hun gids: Sint Nicolaas. Ja, jullie zien het goed, Sinterklaas heeft in het noorden van Italië  nog een veel angstaanjagender leger hulpjes dan de Zwarte Pieten die wij kennen. Kreeg je het als kind al Spaans benauwd van het idee dat je misschien mee moest in de zak van zo’n donkere Piet met felgekleurde baret, deze Krampussen zullen voor nog veel meer enge dromen zorgen… foto: VVV regio Friuli-Venezia Giulia Krampus …

Habemus Papam is de langverwachte nieuwe film van Nanni Moretti. Habemus Papam, Latijn voor ‘We hebben een paus,’ zijn de woorden waarmee bekend wordt gemaakt dat het conclaaf een nieuwe paus heeft gekozen. Dat is precies waar het in de film om draait, al zou Moretti Moretti niet zijn als hij er geen bijzondere draai aan zou geven. Schietgebedjes De film begint met de dood van de paus en het conclaaf dat zijn opvolger moet kiezen. Dat levert de eerste grappige scène op, waarin de meeste kardinalen schietgebedjes doen zodat ze vooral niet gekozen worden. Wanneer er eenduidig een nieuwe paus gekozen …

De enige complete wegenkaart die is overgebleven uit de Romeinse tijd kan dankzij René Voorburg weer worden gebruikt om reizen te plannen – online nog wel! En gezien we op Ciao tutti komende weken over Romeinse wegen reizen, mag dit nieuwtje hier natuurlijk niet ontbreken. De Nederlandse historicus René Voorburg uit Houten heeft de wereldberoemde wegenkaart Tabula Peutingeriana verwerkt tot een moderne routeplanner. Voorburg heeft zijn Romeinse routeplanner online gezet op deze website, zo maakte hij onlangs bekend. De historicus, die in het dagelijks leven als webarchivaris werkzaam is bij de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, heeft het afgelopen half jaar ongeveer …

In Rome kom je ze op elke straathoek tegen, de kleine vrachtwagentjes met drie wielen die – als broertje van de Vespa (‘wesp’ in het Italiaans) – de naam Ape (Italiaans voor ‘bij’) kregen. De wagentjes die door de smalle straatjes van Rome hobbelen zien er meestal niet al te glamourous meer uit. Het zijn grotendeels aftandse wagentjes, met roestplekken, butsen en graffiti – en volgeladen met veel meer dan het wagentje eigenlijk kan bevatten. Geen toonbeeld van Italiaans design Wat dat betreft is de Ape nu niet het toonbeeld van het Italiaans design, in tegenstelling tot zijn broer de …

Op de tweede dag van het nieuwe jaar een film met een melancholische, maar toepasselijke titel: Le cose che restano, oftewel de dingen die blijven. Een aanrader voor een zondag waarop je de hele dag niks hoeft – de film zorgt namelijk voor maar liefst driehonderdzestig minuten kijkplezier. Le cose che restano is een meeslepende familiekroniek in de traditie van La Meglio Gioventù. Centraal staat een verscheurde familie die na een pijnlijke gebeurtenis het leven langzaamaan weer probeert op te pakken. Ieder gezinslid doet dit op geheel eigen wijze. Gezamenlijk staat de familie symbool voor Italië, een land op zoek …

Saskia: ‘Al acht maanden lang begroet ik jullie elke ochtend met Ciao tutti. Nu ik een maand lang verslag heb gedaan van mijn belevenissen in Venetië, kan ik eigenlijk niet naar Rome vertrekken zonder de herkomst van het woordje ciao uit te leggen. Ciao is afgeleid van de Venetiaanse uitdrukking sciào vostro (schiavo vostro in het Italiaans), hetgeen letterlijk ‘ik ben uw slaaf’ betekent. De Venetianen die deze uitdrukking gebruikten waren uiteraard geen echte slaven van degenen die ze met deze groet gedag zeiden; het was meer een manier om uit te drukken dat je de ander graag mocht en …

‘Veel mensen denken dat het Italiaans een muzikale taal is. Sommige buitenlanders kunnen woorden als cappuccino en Mastroianni met dromerige ogen en vol verlangen over de tong laten rollen, de klinkers wat uitrekkend. Anderen worden gegrepen door het vleiende formalisme in de met verve uit te spreken aanspreektitels als dottore, commendatore, professore, ragioniere of cavaliere. Met een beetje goede wil wordt alles dan mooi. Ik stond eens met een collega ergens te wachten toen we een man met een melodieuze stem iets hoorden roepen. ‘Wat is het toch een mooie taal, wat is het hier toch prachtig allemaal,’ zei ze, …

Saskia: ‘Net als in Amsterdam doe ik in Rome veel op de fiets. Zo beland je vaak op de mooiste plekken die net een beetje buiten de toeristische routes liggen en bovendien voel ik me dan ook meer thuis in de stad. De Romeinen beginnen langzamerhand wel te wennen aan fietsers. Ze startten nog niet zo lang geleden zelfs een fietsenhuurproject, waarmee je met een pasje op veel plekken in de stad een fiets kunt ‘ophalen’. Laatst moest ik ook noodgedwongen van zo’n fiets gebruik maken, aangezien de fiets waarmee ik naar de Villa Torlonia was gereden daar – ondanks …

We maken vandaag een uitstapje naar Rome, voor het jaarlijkse pinksterritueel in het Pantheon. De Romeinse brandweer laat tijdens de Pinkstermis rozenblaadjes door de oculus (het gat in de koepel) naar beneden dwarrelen, als symbool voor de vurige tongen die de Heilige Geest met Pinksteren op Maria en de Apostelen liet neerdalen. In Terug in Rome beschrijft Rosita Steenbeek dit feestelijke gebeuren: ‘Op Piazza della Rotonda staat een grote brandweerauto knalrood te glanzen in de zon. Daarachter klatert de fontein met de naam van paus Gregorius XIII erop, die deze fontein samen met achttien anderen liet ontwerpen om te vieren …