Ontdek het Romeins Kwartier in Heerlen

23 augustus 2021 Italië dichtbij 1 reactie

Ruim vierhonderd jaar lang maakte het huidige Zuid-Limburg deel uit van het Romeinse rijk. Er zijn dan ook nog tal van Romeinse sporen te vinden, zoals de Romeinse leeuw waarmee we je al lieten kennismaken in onze stadswandeling in Maastricht.

Zou daar Saskia’s passie voor Italië vandaan komen, het gevoel thuis te komen zodra ze voet op Romeinse bodem zet? Stromen er nog wat druppels Romeins bloed door haar aderen, met dank aan verre Romeinse voorvaderen?

Haar hart gaat in elk geval sneller kloppen van deze nieuwe wandeling in Heerlen, die dwars door het Romeins Kwartier voert. Je kunt het boekje met route en kaart voor slechts één euro kopen (bij de Visit Zuid-Limburg Shop aan de Bongerd 19 in Heerlen, bij alle deelnemende adressen of via deze link) waarna je op ontdekkingstocht kunt in het Romeinse Heerlen, dat in de tijd van de Romeinen bekend stond als Coriovallum.

Coriovallum verrees op de kruising van de Via Belgica (de Romeinse weg tussen Boulogne en Keulen) en de Via Traiana (die van Trier via Aken naar Xanten liep). Dit kruispunt wordt gemarkeerd door een zwartmarmeren zuil, met daarop de namen van de Romeinse nederzettingen die door deze kruising met elkaar verbonden waren.

Rondom dit kruispunt vind je tegenwoordig een aantal schitterende herinneringen aan de Romeinse tijd, met als belangrijkste trekpleister het Thermenmuseum, waarover we je in deze blog alles vertellen.

Maar er is meer, van street art tot een klooster met een Italiaans aandoende binnentuin. We geven alvast een voorproefje van deze wandeling, met de mooiste plekken van Romeins Heerlen.

foto: Luciushof

De kloostertuin van de Luciushof

We starten meteen met de meest verrassende plek van het Romeins Kwartier: de Luciushof. Dit klooster biedt allereerst een groene kloostertuin, die mede dankzij de druivenranken die rondom de pergola’s kronkelen erg Italiaans aandoet. Strijk op het terras van De Twee Gezusters neer voor een cappuccino of espresso en je waant je echt even in Italië.

Al wandelend door de kruidentuin zie je bekende kruiden als tijm, gember en karwij, maar ook Romeinse kruiden als duivelsdrek en ijzerhard.

De mooiste herinnering aan de Romeinse historie van Heerlen is echter de kruik van Lucius, waarvan je in de kloostertuin een replica ziet. Deze kruik werd gemaakt door Lucius Ferenius, een pottenbakker die in deze kruik kraste dat hij hem maakte voor Amaka.

In 1971 werd op deze plek de pottenbakkersoven van deze Lucius opgegraven, waarin de restanten van deze kruik werden gevonden. Het origineel is te zien in het Thermenmuseum, maar op deze vindplaats schittert een kopie, geflankeerd door kleurrijke bloemen.

Romeinse street art

We verlaten de Luciushof via de achteringang. Dat is weliswaar tegen de route in, maar daar wacht een van de hoogtepunten van de wandeling, die we graag zonder al te veel voorbijgangers willen vastleggen.

Op de gevel van de Quatro Cinema aan de Geleenstraat prijkt namelijk een klassiek Romeins beeld, verweven met moderne graffiti, dé signatuur van het Spaanse duo Pichi & Avo.

In dit artikel zie je hoe deze street artists te werk zijn gegaan. Daarna zie je vast ook de details in het werk, die je eerst misschien niet zo opvallen:

We hopen dat Pichi & Avo ook nog eens in Rome, Napels of Palermo neerstrijken. Vooralsnog kun je hun werk in Italië alleen in Montecosaro (Le Marche) bewonderen, waar deze Cupido prijkt. En in Heerlen dus, met een werk dat we zo op onze muur zouden willen projecteren…

In 2020 is op de andere zijgevel van de bioscoop street art van kunstenaars James Jetlag en Yasja Ligtelijn verschenen. Ze combineren het Romeinse verleden van Heerlen met de filmgeschiedenis.

foto: Romeins Kwartier Heerlen

Iets verderop, onder het viaduct aan de Valkenburgerweg, zie je nog een muurschildering met een Romein in de hoofdrol, dit keer van de hand van James Jetlag. Hij laat je een reis door de tijd maken, van het Romeinse Coriovallum naar het hedendaagse Heerlen.

De ontdekking van de munt

Onder het Tempsplein, in het hart van het voormalige Coriovallum, werd in 2016 een aantal indrukwekkende Romeinse vondsten gedaan, waaronder een grote pottenbakkersoven (die nu in de tuin van het Thermenmuseum staat, in afwachting van restauratie) en een calvicula, de versterkte toegang tot een fort – voor Nederland een unieke vondst.

Er werd ook een munt gevonden met een afbeelding van de Romeinse keizer Flavius Valentinianus – alias Valentinianus I – die van 364 tot 375 op de keizerlijke troon zat. Als je de QR-code scant die je bij zijn beeltenis op een van de hoeken van het Temsplein vindt, ontdek je in een filmpje hoe deze munt aan het licht kwam.

In juli 2021 zijn er nog twee plaquettes bijgekomen, eveneens met QR-code, dus speur het Tempsplein goed af op zoek naar de Romeinse historie die tot leven wordt gewekt. Ook nieuw is de tachtig meter lange flooral (vloerschildering) van Cleon Peterson:

foto: Romeins Kwartier Heerlen

Nog meer Romeinse vondsten

Tegenover het Thermenmuseum ligt De Vondst, het Limburgs centrum voor archeologie. Je kunt hier (gratis) een tentoonstelling over archeologie bezoeken, waarbij je handen gegarandeerd gaan jeuken. Je zou direct aan de slag willen met een schep, een kwastje of een borstel, om bijzondere vondsten aan het licht te brengen.

Door de grote ramen aan de zijkant neem je een kijkje in het restauratieatelier, Restaura genaamd. Zo fascinerend dat je er uren naar kunt kijken!

Krijg je er net als wij geen genoeg van? Kom dan een keer terug op woensdagmiddag, voor de archeohotspot waarbij je zelf vondsten mag sorteren en determineren.

Een bankje aan de Via Belgica

Buiten De Vondst staat een van de Via Belgica-bankjes. Ideaal om even uit te rusten en het volgende deel van de route uit te stippelen. Als je nog niet genoeg hebt van het Romeinse verleden van Heerlen en Zuid-Limburg, dan kun je ook de Via Belgica-app downloaden, met veel informatie, audiofragmenten en video’s.

Ook langs de route in het Romeins Kwartier vind je de Via Belgica-bordjes met een nummer, dat steeds correspondeert met een interessante ontdekking.

Vitrinekastjes met schatten uit het verleden

In winkels en horecagelegenheden in het Romeins Kwartier is een aantal vitrinekastjes geplaatst, waarbij in elk kastje een ander object uit de Romeinse tijd centraal staat, van parfumflesjes en mantelspelden tot een spiegel en een gesp. Via deze link vind je alle vitrinekastjes plus hun schatten en de locatie.

foto: Romeins Kwartier Heerlen

Nog meer moois in het Romeins Kwartier
Nog meer bijzondere plekken in het Romeins Kwartier vind je in het boekje Voettocht door het Romeins Kwartier in Heerlen. Je koopt dit boekje met plattegrond voor slechts € 1,- via deze link of bij een van bovengenoemde plekken. Ga je met kinderen op pad? Dan kun je ook op zoek naar de geocache Romeins Kwartier Heerlen (code GC8R4GZ).

Heerlijk Italiaans eten in Heerlen

Wil je na een dagje slenteren door Romeins Heerlen aanschuiven voor een heerlijke Italiaanse maaltijd? Dat kan onder meer bij Trattoria Da Peco (Geleenstraat 17), aan de voet van het Romeinse street art-werk van Pichi & Avo.

Ook een aanrader is Ristorante Enoteca La Passione (Pancratiusstraat 5), waar chef Pantaleone de lekkerste Italiaanse gerechten combineert met tongstrelende wijnen. Voor de hier zo geliefde gefrituurde risottoballetjes en een goed bord pasta schuif je aan bij Pastabar Fresco (Pancratiusstraat 6); een écht goede pizza vind je bij Tutto Enzo (Benzenraderweg 99).

foto: Tutto Enzo