Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Bewonder de Napolitaanse kerststal van Museum Catharijneconvent in Utrecht

Museum Catharijneconvent in Utrecht heeft een zeer omvangrijke, uiterst zeldzame achttiende-eeuwse Napolitaanse kerststal weten te verwerven, met maar liefst zevenhonderd verschillende figuren.

Van 14 december 2023 tot en met 14 januari 2024 kun je deze kerststal gratis bewonderen. Deze magische miniatuurwereld – waarin niet alleen Jozef, Maria, Jezus, de os en de ezel een plek innemen, maar ook rumoerige markten, exotische dieren en zwevende engelen – zal groot en klein weten te betoveren!

Een engel van Ciao tutti

Voor dit stukje Napels in Nederland kon schitteren, moest de kerststal vakkundig gerestaureerd worden. De figuren moesten worden schoongemaakt, beschadigde kleding en attributen moesten worden hersteld en loszittende verf moest opnieuw worden vastgezet.

Om dit te bekostigen, kon je vorig jaar een kerststalfiguur adopteren. Als Ciao tutti-team namen we een engel onder onze vleugels, die na maanden bouwen en restaureren bijna te zien is in de mooiste kerststal van Nederland.

Ook dit jaar kon je een kerststalfiguur adopteren, van een hond, ezel of os tot de slapende herder Benino, een koning, een engel of de hele heilige familie. Wij kozen net als vorige keer weer voor een engel die namens alle lezers en medewerkers van Ciao tutti mag schitteren boven de Napolitaanse stal!

De mooiste kerststal van Nederland

De honderden eeuwenoude, handgemaakte kerststalfiguren schitteren in Utrechtse sferen. Zoals bij een echte Napolitaanse kerststal is het decor namelijk ook uniek: de kribbe staat onder de Domtoren en de beroemde Utrechtse grachten ontbreken evenmin.

De kerststal krijgt daarmee ook een actueel tintje. Dat soort innovatie is typerend voor een Napolitaanse kerststal; het is een levende traditie, zoals we ook in deze blog over de Napolitaanse kerststal laten zien – met wereldberoemde figuren die zich rond de kribbe scharen.

Bewonder de Napolitaanse kerststal in Utrecht

Via een sfeervolle route door de binnentuin van het museum kom je uit in de Sint-Catharinakathedraal, waar de metersgrote stal staat te schitteren.

Naast Jozef, Maria en het kindje Jezus is een bonte verzameling aan types te vinden; van marktkooplui en muzikanten tot dronkenlappen en zwervers. En wat te denken van heuse olifanten en struisvogels die zijn meegekomen met de drie koningen?

De stal vormt een afspiegeling van Napels uit de achttiende eeuw: multicultureel en divers. Levendige markttaferelen en straatscènes zorgen ervoor dat je steeds nieuwe dingen ziet, gesitueerd rondom herkenbare Utrechtse monumenten: de Domtoren, Sonnenborgh, de Winkel van Sinkel, het oudste huisje van Utrecht en natuurlijk de beroemde werfkelders en de Utrechtse bloemenmarkt.

Alles is zo levensecht mogelijk nagebouwd, waarbij de decorbouwers zich lieten  inspireren door schilderijen van Utrecht uit de achttiende en negentiende eeuw.

Een droom van een Napolitaanse kerststal

Al sinds 1932 presenteert Museum Catharijneconvent in de kerstperiode een achttiende-eeuwse Napolitaanse kerststal die bestaat uit ongeveer honderd figuren. Al jaren leefde bij de museummedewerkers echter de wens een kerstopstelling te kunnen maken die zich in omvang en sfeer kan meten met de beste voorbeelden uit Napels.

Hiervoor zijn honderd figuren bij lange na niet genoeg – de Napolitaanse kerststal omvat een bonte verzameling types, van welgestelde burgers tot volkse marktkooplui, van pizzabakkers, zwervers en herbergiers tot wasvrouwen, herdersjongens en muzikanten.

Het museum was dan ook direct enthousiast toen in 2019 een Napolitaanse kerststal uit familiebezit werd aangeboden, bestaande uit ruim vijfhonderd menselijke figuren, bijna tweehonderd dieren en achttien decorstukken.

Naast de bekende ezel en os duiken er ook dieren uit verre streken op. Zo kent deze ‘nieuwe’ Napolitaanse kerststal ook olifanten en struisvogels, als onderdeel van het gevolg van de drie koningen.

Het verhaal van de geboorte van Jezus lijkt bijna ondergesneeuwd te raken in het levendige kerstdorp, maar niets is minder waar: de Napolitaanse kerststal is één grote religieuze metafoor, waarbij alles een dubbele betekenis heeft en verwijst naar de verlossing van de mensheid door de geboorte van het goddelijke kind.

Kostbare kunstwerkjes

In Napels verzamelden rijke families de mooiste kerststalfiguren. Men wilde de grootste, mooiste en meest kostbare kerststal kunnen tonen. De figuren werden dan ook vervaardigd door belangrijke barokkunstenaars. Elk figuur is een kunstwerk op zich, met hoofden van terracotta en benen en armen van hout die vervolgens zeer vakkundig zijn beschilderd.

De verfijnde kleding is gemaakt van zijde, wol, katoen en brokaat, vaak met zeer veel precisie geborduurd en voorzien van pareltjes, ivoor en parelmoer.

Op reis naar Napels

Met steun van de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds en de eigen Vereniging Vrienden kon het museum zijn droom verwezenlijken en de kerststal aankopen.

De zeer succesvolle crowdfundingcampagne ‘Adopteer een kerststalfiguur’, waarbij in een recordtempo het doelbedrag van tachtigduizend euro werd behaald, maakte de restauratie van de aanwinst mogelijk. Afgelopen zomer is een deel van de figuren naar experts in Napels gegaan en gerestaureerd weer teruggekeerd. Hierdoor kan het museum nu een publiekspresentatie maken die zich kan meten met de beste voorbeelden in Italië.

Naar Napolitaans voorbeeld

Als voorbeeld voor de opstelling van de Napolitaanse kerststal in Utrecht dient de Cuciniello-kerststal van het Museo di San Martino in Napels, die is vernoemd naar architect Michele Cuciniello.

Deze Cuciniello doneerde zijn kerststal aan het museum – waarbij hij zelf voor de setting zorgde, samen met Luigi Farina, Luigi Masi en Fausto Nicolini. Gevieren zorgden ze voor een spectaculaire kerststal, met prachtige schilderingen en sprookjesachtige verlichting.

De kerststal verrees in de eetzaal van de monniken, waar hij in 1879 voor het eerst bewonderd werd. Tegenwoordig neemt hij een hele zaal van het Museo di Sant Martino in beslag – en raak je er als bezoeker eigenlijk niet op uitgekeken…

foto’s: Marco Brivio

Het museum omvat ook een van de grootste collecties kerststallen en losse pastori, kerststalfiguren, van Napels, met onder meer originele beelden van de hand van Giuseppe Sanmartino (die ook de Cristo Velato in de Cappella Sansevero maakte), die tot in het kleinste detail met de hand vervaardigd zijn. Ook zie je er echte miniatuur-kerststallen, net als in het Museo Divino in het historisch centrum van Napels.

foto’s: Tim Vermeer

Praktische informatie voor je bezoek aan de kerststal

De Napolitaanse kerststal is te zien van 14 december 2023 tot en met 14 januari 2024. Een bezoek aan de mooiste kerststal van Nederland van Museum Catharijneconvent (Lange Nieuwstraat 38, Utrecht) is gratis.

Het museum is van maandag tot en met vrijdag geopend van 10.00 tot 17.00 uur, op zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur en op zondag van 14.15 tot 17.00 uur (m.u.v. 24 december, dan is de kerststal niet te zien vanwege kerkdiensten in de kathedraal).

Op Eerste Kerstdag kun je de kerststal tussen 14.15 en 17.00 uur bekijken; op Tweede Kerstdag tussen 12.00 en 17.00 uur en op 31 december tussen 14.15 en 17.00 uur. Het museum is op 1 januari gesloten. Nieuw dit jaar zijn avondopenstellingen (tot 21.00 uur) op 14 en 28 december en op 4 januari.

Goed om te weten: de tocht naar de stal duurt twintig tot dertig minuten. Je start je bezoek in de binnentuin. Dit eerste gedeelte is niet overdekt, dus bij slechter weer is een paraplu handig. Via een sfeervolle route waarbij je heerlijk in kerststemming komt, bereik je uiteindelijk de kerststal in de Sint-Catharinakathedraal naast het museum.

met dank aan Femke Lockefeer, FotoAtelier, Hilbert Krane, Billie-Jo Krul & Tim Vermeer
voor de
foto’s van de Napolitaanse kerststal van Museum Catharijneconvent

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *