Ontdek Ciociaria – land van sandalen en kloosters in Lazio

4 juli 2023 Lazio Laat een reactie achter

In zijn reisgids Rome & Lazio neemt Ewout Kieckens je onder meer mee naar het binnenland van Lazio, ten zuiden van Rome. Dit onbekende deel van Italië, dat ruwweg overeenkomt met de provincie van Frosinone, wordt Ciociaria genoemd. Je vindt er veel kloosters, waarvan Ewout er in zijn gids een aantal tipt voor een bezoek.

Ciociaria – land van sandalen

Ewout: ‘De naam Ciociaria is afgeleid van de ciòcia, de traditionele sandaal van de herders, die met een leren riem aan het onderbeen was gebonden. Monniken droegen die overigens ook vaak.

Ciociaria was in de eerste helft van de vorige eeuw een van de armste gebieden in Italië. Daar kwam ook nog eens de Tweede Wereldoorlog overheen. De film La Ciociara (1960) met een Oscar-winnares Sophia Loren brengt die tijd van oorlog en miserie goed in beeld.

Sandalenland is ook wel een toepasselijke naam voor het gebied dat is gestempeld door kloosters, zoals dat van Ferentino.

Ferentino

‘Als je houdt van rust en slapen totdat de zon opkomt, als je genoeg hebt van het stof en het lawaai van de wagens en de tavernes, dan zou ik je adviseren naar Ferentino te gaan, en heus niet alleen voor de rijken is het daar genieten,’ aldus Horatius.

Ferentino ligt op de Monte Ernici en domineert het dal van de rivier de Sacco en de Via Casalina. Om deze strategische positie werd van oudsher gestreden. In de zesde eeuw vochten de Hernici in hun pogingen Ferentino te behouden hier tegen de Volsken en de Romeinen.

Van de Hernici is weinig meer bekend dan dat ze met één blote en één geschoeide voet ten oorlog trokken. Dit curieuze feit wordt gemeld door de dichter Vergilius.

Nadat de Romeinen de stad hadden ingenomen, werd Ferentino een trouw vazal van Rome. De stadsmuur is opgebouwd uit grote stenen en wordt daarom een cyclopenmuur genoemd, daterend uit de vierde eeuw voor Christus.

De Acropolis werd ruim tweeduizend jaar geleden gebouwd. Op de plek daarvan staan nu het bisschopshuis en de kathedraal. Andere Romeinse resten zijn de overdekte markthallen, zonder meer een plaatje, een theater en de stadspoort Porta Casamari.

Ook in de middeleeuwen bleef Ferentino haar rol behouden. Belangrijke kloosterorden, met name de Benedictijnen en de Cisterciënzers, bouwden hier hun kloosters.

Het klooster van Trisulti

Via Ferentino en Alatri gaat een mooie weg kronkelend de bergen in. De omgeving is aangenaam. Er is weinig bebouwing, er is weinig verkeer, je kijkt uit op een mooie vallei en de zon laat zich zien.

Je komt uit bij het klooster van Trisulti, een enorm groot complex. Je kunt dwalen door de kerk, aanpalende kapellen, het klooster, meerdere kloostergangen, tuinen en ook langs een paleisje dat vernoemd is naar paus Innocentius III (1161-1216).

Deze paus gaf de opdracht voor de bouw van het klooster dat bediend werd door de Kartuizers, een strenge contemplatieve orde. Hun motto vind ik wel toepasselijk: ‘Terwijl de wereld draait, staat het kruis’.

De kerk, waarvan het middeleeuwse deel is verdwenen, is verdeeld in tweeën, zoals gebruikelijk bij de Kartuizers. Een deel is voor de monniken en een deel voor de lekenbroeders.

Die indeling is ook in de rest van het klooster, de kloostercellen (kluishuisjes) en de lange gangen, af te lezen. Letterlijk. Grappig is een houten bord waar vakjes kunnen worden uitgeschoven.

Daarop staan taken die moeten worden gedaan, zoals rasatura (scheren), mundatio pannorum (kleren wassen), maar ook spatiamentum (recreatie, eigenlijk een wekelijks wandeling met de monniken of broeders). Je kunt ook zo’n kluishuisje bezoeken.’