Florence kent prachtige kerken. De bekendste is natuurlijk de Duomo, de dom met de enorme koepel, die iedere bezoeker (tevergeefs) in zijn geheel op de foto probeert te krijgen.
De façade van de dom is uitgevoerd in marmer in de kleuren wit (uit Carrara), roze (uit de Maremma) en groen (uit Prato). Er zijn zoveel schitterende details te zien dat je bijna niet weet waar je moet kijken.
Net als bij de koepel had het nogal wat voeten in de aarde voordat deze voorgevel stond. Het eerste ontwerp voor de gevel werd gemaakt door Arnolfo di Cambio, maar toen het ontwerp voor ongeveer een derde was uitgevoerd kwamen de werkzaamheden stil te liggen. Het duurde erg lang voor men verder bouwde aan de gevel; pas na zo’n zeshonderd jaar werd de buitenzijde van de Duomo voltooid.
Veel van de originele versieringen die ooit de voorgevel tooiden, zijn nu te bewonderen in het bij de Duomo horende museum. Leuk om nog te vertellen is dat het ooit de bedoeling was dat de beroemde David van Michelangelo een van de pijlers van de Duomo zou sieren.
Vanwege de enorme omvang van het beeld werd dit plan echter al snel van tafel geveegd. Een aantal commissieleden stelde de trappen van de Duomo voor, maar ook dit idee bleek niet haalbaar te zijn – vandaar de huidige plek op het Piazza della Signoria.
Terug naar de kerken in Florence. Want niet alle grote godshuizen in Florence hebben zo’n mooie voorgevel als de Duomo. Sterker nog, een aantal kerken heeft nog steeds een onvoltooide façade.
Een van de bekendste voorbeelden van zo’n kerk met een kale voorgevel is de San Lorenzo. Ondanks de vele voorstellen die door bekende en onbekende architecten en kunstenaars gedaan zijn om de gevel te verfraaien, kijken de Florentijnen nog steeds aan tegen een kale, bakstenen gevel.
De eerste oorzaak voor deze kale gevel is het feit dat de architect van de kerk, Brunelleschi (ja, dat is dezelfde als degene die de koepel van de dom ontwierp), sterft zonder een ontwerp te hebben gemaakt voor de voorgevel van de kerk. Daardoor hebben zijn opvolgers geen duidelijk beeld voor ogen. Wat zou de grote Brunelleschi hebben gewild? Hoe zou de voorgevel er in zijn ogen uit hebben gezien?
In de zestiende eeuw neemt Leo X, lid van de De’ Medici-familie, het heft in handen. Hij wil de voorgevel voltooid hebben en schrijft een ontwerpwedstrijd uit. Onder anderen Rafaël en Michelangelo dienen een voorstel in. Michelangelo’s ontwerp wordt bekroond met de overwinning en de grote kunstenaar krijgt tevens de opdracht zijn façade te bouwen.
Michelangelo gaat akkoord en vertrekt naar Carrara om toezicht te houden op het winnen van de blokken marmer die hij voor de gevel wil gebruiken. Leo X wil echter dat hij marmer uit Pietrasanta gebruikt, hetgeen tot zo’n grote onenigheid leidt, dat de paus het contract met Michelangelo verbreekt. Met als gevolg dat de San Lorenzo het nog wat langer zonder voorgevel moet doen…
Vlak voor de dood van de laatste telg van de De’ Medici’s, Anna Luisa, in 1743, worden er nogmaals verschillende ontwerpen ingediend door Florentijnse kunstenaars. Hoewel een van hen de opdracht krijgt en Anna Luisa geld had gereserveerd voor de voltooiing van de voorgevel, loopt het project wederom spaak.
Weer een eeuw later volgde wederom een ontwerpwedstrijd, waarvoor meer dan zeventig verschillende voorgevels werden ingezonden. Helaas zat er volgens de juryleden geen enkel ontwerp bij dat paste bij de klassieke ideeën zoals onder anderen Michelangelo die had opgetekend.
Ook in 1905 wordt nog een poging gedaan om via een ontwerpwedstrijd een gevel te realiseren, maar ook dan blijft een definitief resultaat uit. Maar mocht iemand zich geroepen voelen nog een ontwerp te maken…
Wij kunnen ons niet voorstellen dat dergelijke creaties vandaag nog mogelijk zouden zijn. Onbetaalbare schoonheid…Goed dat men er in Italië veel zorg van draagt.