In 2025 is AgrigentoDeze link opent in een nieuw tabblad de Culturele Hoofdstad van Italië, terwijl Gorizia (Friuli-Venezia Giulia) zich dan samen met Nova Gorica, net over de grens in Slovenië, Europese Culturele Hoofdstad mag noemen.
Een jaar later is L’AquilaDeze link opent in een nieuw tabblad, in de regio Abruzzo, de Culturele Hoofdstad van Italië. Voor 2027 is de keuze nog niet gemaakt. We stellen de zeventien steden die zich kandidaat hebben gesteld – met veel plaatsen in het zuiden van Italië – wel al graag aan je voor.
Alberobello, Brindisi en Gallipoli – Puglia
In Puglia hebben drie steden zich opgeworpen als Culturele Hoofdstad van Italië in 2027. Allereerst AlberobelloDeze link opent in een nieuw tabblad, de ‘hoofdstad van de trulli’, waar je al slenterend door de straten op honderden van deze karakteristieke huisjes met kegelvormig dak stuit.
Sinds 1996 zijn alle trulli in Alberobello die de tand des tijds hebben doorstaan (en die tot de dag van vandaag grotendeels bewoond worden) toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van Unesco.
Bezoekers zetten ze graag op de foto, van de toeristische(r) trulli in de hoofdstraten tot de wat krakkemikkiger exemplaren buiten het centrum.
Ook havenstad BrindisiDeze link opent in een nieuw tabblad stelt zich kandidaat. Dit is wellicht de meest ondergewaardeerde stad van Puglia. Toch is het er goed toeven, met dank aan de brede boulevard aan zee, de lange historie – Brindisi is het eindpunt van de recent tot Werelderfgoed benoemde Via AppiaDeze link opent in een nieuw tabblad – en de heerlijke restaurants.
Er is nog een derde kanshebber in Puglia: GallipoliDeze link opent in een nieuw tabblad. Eveneens een havenplaatsje, maar dan aan de andere kust van Puglia, aan de Ionische Zee.
De Grieken noemden dit havenstadje kalé pólis, mooie stad. De Italianen verbasterden de naam tot Gallipoli, maar de schoonheid van het stadje bleef behouden. Ook nu nog word je betoverd door de aanblik van de stad die de zee lijkt te kussen.
Aliano – Basilicata
In buurregio Basilicata heeft slechts een plaats een gooi naar de titel Culturele Hoofdstad 2027 gedaan: Aliano, dat even ten zuidwesten van het spookstadje Craco ligt.
Aliano staat bekend om zijn kleistenen huisjes. Het dorpje ligt in het hart van de zogenaamde Calanchi Lucani, een bijzonder natuurgebied dat bestaat uit diepe ravijnen en torenhoge geërodeerde kleirotsen.
Dit ‘maanlandschap’ vormt het spectaculaire decor waarin Aliano mag schitteren. Elke zomer (meestal in augustus) vindt in Aliano het festival La Luna e i CalanchiDeze link opent in een nieuw tabblad plaats, met verschillende concerten, toneelstukken en poëzievoordrachten.
Het was Carlo Levi die Aliano eeuwige roem gaf, door zijn beschrijving ervan in het boek Cristo si è fermato a Eboli, Christus kwam niet verder dan EboliDeze link opent in een nieuw tabblad.
Levi bracht er acht maanden van zijn ballingschap door, in de jaren 1935 en 1936. In die relatief korte periode werd hij zo verliefd op dit verborgen plekje in Basilicata, dat hij de uitdrukkelijke wens liet optekenen om na zijn dood hier, op Aliano’s kerkhof, zijn laatste rustplaats te vinden.
In 1975 is Levi er inderdaad begraven. De bekendste bezienswaardigheid van Aliano is dan ook het Parco Letterario Carlo LeviDeze link opent in een nieuw tabblad.
Aiello Calabro, Morano Calabro, Reggio Calabria en Taverna – Calabrië
De regio Calabrië heeft maar liefst vier kanshebbers. Allereerst Reggio Calabria, de stad die in 1908 bijna geheel werd verwoest door een flinke aardbeving. Slechts een paar gebouwen uit de periode voor die tijd zijn bewaard gebleven.
Een daarvan is het bekende Castello Aragonese, dat wereldwijd symbool staat voor Reggio Calabria. De fundamenten van het verdedigingswerk waarop het huidige kasteel staat, stammen al uit de zesde eeuw.
Reggio Calabria is rijk aan cultuur. De kathedraal is de grootste van heel Calabrië en de Bronzi di RiaceDeze link opent in een nieuw tabblad bevinden zich in het Museo Archeologico NazionaleDeze link opent in een nieuw tabblad, een van de belangrijkste musea in heel Zuid-Italië.
Beroemd is ook de Arena dello Stretto, een amfitheater in Griekse stijl, dat direct aan zee ligt, met een bronzen standbeeld van de godin Athene die de stad beschermt.
Naast deze grote stad zijn drie dorpjes genomineerd: Aiello Calabro, Taverna en Morano Calabro. In de eerste twee plaatsjes zijn we nog nooit geweest, maar over Morano Calabro – de parel van het Parco del Pollino – lees je meer in dit artikelDeze link opent in een nieuw tabblad.
Acerra, Caiazzo, Pompeï, Santa Maria Capua Vetere en Sant’Andrea di Conza – Campanië
Baas boven baas, want de regio Campanië komt maar liefst vijf keer voor op de lijst met kandidaten.
De bekendste kandidaat is Pompeï, misschien wel de bekendste stad op de hele lijst. Via deze linkDeze link opent in een nieuw tabblad vind je al onze blogs over Pompeï, met naast de mooiste bezienswaardigheden van deze Romeinse stad ook vondsten na recente opgravingen en de mogelijkheid om wijn te proeven in Pompeï.
Santa Maria Capua Vetere ligt op de plek van het oude Capua, een van de belangrijkste en bloeiendste steden in de Romeinse tijd, met een van de beroemdste gladiatorenscholen uit die tijd.
Vandaag de dag zijn er nog veel overblijfselen te zien, zoals het Amfitheater Campano, na het Colosseum het grootste amfitheater van Italië, het archeologisch museum met het nabijgelegen mithraeum.
Ook het gladiatorenmuseum is een bezoek waard: drie kleine zalen tonen een model van het hele theater en decoraties die op wonderbaarlijke wijze de tand des tijds hebben overleefd.
Caiazzo staat op ons wensenlijstje voor volgend jaar, na een uitnodiging van B&B Casa AulivoDeze link opent in een nieuw tabblad. Het ligt niet ver van het Palazzo Reale in CasertaDeze link opent in een nieuw tabblad.
In Acerra en Sant’Andrea di Conza zijn we nog niet geweest, dus daar kunnen we jullie hopelijk in aanloop naar 2027 een keer meer over vertellen.
La Spezia – Ligurië
Er zijn dit keer maar drie kandidaten in het noorden, waarvan twee steden in Ligurië: La Spezia en Savona.
La Spezia vormt het hart van de Golfo dei PoetiDeze link opent in een nieuw tabblad, de Baai van de dichters. Het is na Genua de grootste stad van Ligurië. Een relatief jonge stad wel, die met name na de Italiaanse eenwording vorm kreeg.
De kathedraal, op het Piazza Europa, is dan ook geen middeleeuws of gotisch gebouw, maar een enorme cirkel die door de bijzondere vorm en versiering wel iets weg heeft van de walvis uit het sprookje van Pinokkio.
La Spezia is hiermee geen stad voor liefhebbers van authentieke straatjes, maar het Piazza Beverini, het Piazza del Mercato en de Viale Italia hebben zeker hun charme.
De stad wordt gedomineerd door het Castello San Giorgio, hoog op een heuveltop, met naast prachtig uitzicht over zee een museum over de historie van de stad.
In La Spezia vind je ook het Museo Lia, met schitterende kunst in een voormalig klooster en het CAMeC (Centro Arte Moderna e Contemporanea)
Porto Mirabello, de kleine plezierhaven vol luxejachten, bereik je na een wandeling over de boulevard langs de zee en een moderne brug die niet zou misstaan in Rotterdam. La Spezia heeft daarnaast ook een grote, industriële haven én je vindt er een van de grootste bases van de Italiaanse marine.
Het marinecomplex is uiteraard niet geopend voor bezoekers, maar je kunt wel een kijkje nemen in het Museo Tecnico Navale della Marina Militare, een interessant museum waarin je van alles te weten komt over de geschiedenis van de Italiaanse marine.
Savona – Ligurië
Het symbool van Savona is la Torretta, die officieel de Torre Leon Pancaldo heet, naar de in Savona geboren en getogen zeeman Pancaldo, die Magalhães vergezelde op zijn eerste tocht om de wereld.
Een andere toren vind je op het Piazza del Brandale, met een prachtige afbeelding van Santa Maria della Misericordia, de beschermheilige van Savona. Deze Maria draagt geen kind, maar wordt afgebeeld met een man die biddend voor haar neerknielt.
In de Duomo is een prachtige kapel te vinden die, net als de Sixtijnse Kapel, is ontworpen in opdracht van paus Sixtus IV, die in 1414 als Francesco della Rovere werd geboren in het huidige Celle Ligure.
Op de plek van het indrukwekkende Fortezza del Priamar lag ooit de hele stad Savona, tot deze begin zestiende eeuw werd ingelijfd door Genua. Op de plek van de toenmalige stad verrees dit fort, dat de Genuezen in staat moest stellen hun nieuwe aanwinst zo goed mogelijk te verdedigen. Daarom richtten ze hun kanonnen ook niet op zee, maar op de stad zelf.
Je kunt het fort, met onder meer de vroegere cel van Giuseppe Mazzini, die hier een tijdje gevangen zat, bezoeken.
Pordenone – Friuli-Venezia Giulia
De derde kandidaat in het noorden ligt helemaal aan de andere kant van Italië. Pordenone heeft een mooi historisch centrum, met prachtige palazzi en kerken.
De naam van de stad is vooral bekend geworden door Giovanni Antonio de Sacchis, die de geschiedenis in zou gaan als Il Pordenone.
Hij schilderde niet alleen in de kerken van zijn geboortestad, maar ging ook regelmatig langere tijd op reis. Zijn kunstwerken zijn te bewonderen in onder meer Piacenza, Treviso, Mantova en Cremona.
Il Pordenone was ook vaak in Venetië te vinden, waar hij een leerling was van de gevierde schilder Giorgione. Hier ontmoette hij zijn tijdsgenoot Titiaan, een andere meesterlijke schilder van wie hij al gauw een beruchte concurrent werd.
We nemen je in deze blogDeze link opent in een nieuw tabblad mee naar zijn stad en laten je meegenieten van alle pracht en praal in Pordenone.
Mazzarino – Sicilië
Voor de laatste kandidaat voor de titel Culturele Hoofdstad van Italië in 2027 reizen we weer zuidwaarts, naar het Siciliaanse Mazzarino, in de buurt van Caltanisetta, met meer dan vijfentwintig kerken en barokke palazzi. Het plaatsje wordt gedomineerd door de ruïnes van een middeleeuws kasteel.
Welke kandidaat mag zich volgens jou over ruim twee jaar Culturele Hoofdstad van Italië noemen?