Bestel Saskia's roman Het perfecte recept

De liefde voor Italië van Maurits Cornelis Escher

Bijna iedereen kent wel iets van het werk van de Nederlandse kunstenaar Maurits Cornelis Escher, soms zonder zelfs te weten dat het van Escher is.

Escher behoort tot de groep kunstenaars die niet direct bekend zijn door hun naam dan wel vanwege hun werk. Maar we hebben zijn prenten allemaal wel eens gezien in boeken, op T-shirts of aan de wanden van de slaapkamers in onze jeugdjaren.

Escher-2

Driedimensionale wereld met optische illusies

Diezelfde slaapkamer inspireerde de jonge linkshandige Escher tot zijn latere werk. Als kleine jongen zag hij in zijn huis in Amsterdam een werk met trompe-l’oeil boven een van de slaapkamerdeuren. Driedimensionale werken fascineerden hem al op jonge leeftijd.

Met tekenen kon Escher een driedimensionale wereld weergeven en optische illusies met behulp van perspectieven creëren. Zijn beroemde ‘gezichtsbedrog’-tekeningen zijn vanaf eind jaren dertig gemaakt. Daarvoor tekende Escher ook landschappen en dorpjes, die hij vaak verrassend realistisch weergaf.

Wij concentreren ons in deze blog op zijn Italiaanse tijd, tot aan 1935, met een aantal prachtige hoogtepunten uit Eschers werk.

Escher-10-Pentedattilo-Calabrie

Eschers kennismaking met Italië

De jonge Escher reisde in 1921 met zijn ouders voor het eerst naar Italië, naar Florence. Het doel was om kennis te maken met de culturele erfenis van dit land, net als andere schilders, beeldhouwers en architecten dat in die periode deden.

Bijna veertien jaar bleef Escher zijn liefde aan Italië trouw. Hij had een goed leven in Italië en genoot van de zon, de zee, de bergachtige landschappen en de heuvelachtige dorpjes die hem constant inspireerden tot nieuw werk waarin de nadruk op hoogte, verte en diepte ligt.

Zijn eerste bewondering kreeg hij voor de landschappen rondom Siena, de zee bij Tropea, de kliffen bij Castrovalva en de mooie bergen bij Pentedattilo in Calabrië. Tussen 1922 en 1932 reist hij vanuit Florence veel door het midden en zuiden van Italië.

Zo belandt hij eerst in San Gimignano en Siena en later, in 1922, ook in Umbrië. In 1923 ontdekt hij de Amalfikust (waar hij Atrani prachtig vereeuwigt) en vestigt hij zich korte tijd in Ravello, waar hij Jetta leert kennen met wie hij in 1924 in Viareggio trouwt. Daarna vestigt hij zich in Siena.

Escher-Duomo-Atrani-Amalfikust

De hand met de reflecterende bol

De jaren erna doet hij het wat rustiger aan, maar hij reist in die tijd toch ook, bijvoorbeeld naar Lazio en Le Marche. In 1927 verhuist hij naar Rome, naar de derde en vierde verdieping van een huis aan de Via Poerio 122. In dit huis tekent hij later een van zijn beroemdste werken: De hand met de reflecterende bol.

Escher-4-De-hand-met-de-glazen-bol

De stad Rome biedt hem ontelbare inspiratie voor nieuw werk en hij leeft hier een rustig leven.

Escher-5-RomeEscher-6-Rome

Zoals in alle jaren dat hij in Italië woonde, reisde hij ’s zomers door het land om zijn schetsen in de winter thuis uit te werken.

Vanuit Rome bezoekt hij later nog Tarquinia, Viterbo, Napels en Salerno en verschillende kleine dorpjes in Abruzzo, zoals Scanno.

De liefde voor het zuiden van Italië

Het zuiden laat hem echter niet los en hij reist door naar Castrovalva in Abruzzo, het dorpje waar hij uiteindelijk de meeste tekeningen van gemaakt heeft. De laatste haarspeldbocht naar het dorpje is dan ook naar hem vernoemd en heet nu de Girone Escher.

Escher-7-Castrovalva-Abruzzo

Uiteindelijk ontwikkelde Escher ook een sterke voorliefde voor Calabrië. Hier maakt hij vanaf 1929 veel werken van de plaatsjes Tropea, Scilla, Pentedattilo, Rossano en Morano Calabro. Zie je hoe het lijkt of de handgemaakte huisjes zich als een tweede huid vastklampen aan het schiereiland in de zee?

Escher-8-Tropea-CalabrieEscher-9-Scilla-CalabrieEscher-11-Rossano-Calabrie

Eschers herinnering aan Morano Calabro

De houtsnede die Escher maakte van Morano Calabro kenmerkt zich door de weergave van de huisjes in zwart-wit. De bijna wiskundige manier waarop de kubusvormige huizen tegen de berg aan zijn geplakt bewoog Escher tot het maken van deze schets.

Escher-12-Morano-Calabrie

Op de website van Escher in het Paleis vertelt Mickey Piller over dit bijzondere werk van Escher: ‘In 1930 liep hij samen met twee vrienden en een pakezeltje door Campanië en Calabrië in Zuid-Italië. Als altijd maakte hij tekeningen van plekken die hij misschien later nog eens op de een of andere manier zou willen gebruiken.

Op 23 mei 1930 bereikten ze het kleine bergstadje Morano. We kunnen eigenlijk altijd Eschers tochten goed nagaan omdat hij in kleine zakagenda’s de route bijhield. Maar hij dateerde zijn tekeningen ook. Er bestaat ook een foto van Morano uit een van de Italiaanse fotoalbums. Deze foto is hoogst waarschijnlijk op dezelfde plek genomen waar hij heeft zitten tekenen.’

De twee jaren erna verblijft Escher veel in Basilicata en op Sicilië waar hij Palermo, Monreale, Enna, Cefalù en de Etna bezoekt.

Escher-13-Monreale-Palermo-Siciliealle foto’s zijn gemaakt door Paul Janssen
tijdens de Escher-tentoonstelling in Bologna in 2015

Ontdek de leukste routes in Italiaanse steden!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *