Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Vorige week stonden we aan de voet van de Scalinita della Trinità dei Monti, beter bekend als de Spaanse Trappen, die na een grootschalige restauratie schitteren als nooit tevoren. Tijd om eens dieper in de naam en de geschiedenis van deze bijzondere trappartij te duiken!
Het Engelse getto
Kijk als je op het Piazza di Spagna, aan de voet van de trappen staat, goed om je heen. Je ziet kleine aanwijzingen die je meenemen naar de geschiedenis van deze plek.
Het Keats-Shelley Memorial House, gevestigd in het pand waar de Britse dichter John Keats op 25-jarige leeftijd stierf, nadat hij op aanraden van artsen juist naar Rome was gekomen om van zijn tuberculose te genezen, is samen met theehuis Babington’s een overblijfsel uit de tijd dat dit gebied het ghetto degli inglesi werd genoemd.
Maar het waren niet alleen de Britse bezoekers die zich hier verzamelden, ook andere Europese reizigers verbleven vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw tijdens een bezoek aan Rome vooral in de wijk rond de Spaanse Trappen.
Piranesi’s prenten
Een teken aan de wand voor het groeiende toerisme in deze buurt was het atelier van Giovanni Battista Piranesi. Piranesi schraapte letterlijk zijn loon bij elkaar als etser in Rome. Hij verkocht, voor het eerst op groot formaat en met gigantisch succes, prenten van de belangrijkste monumenten van de stad en omgeving aan buitenlandse kunstenaars en intellectuele ‘cultuurtoeristen’.
Welgestelde reizigers kwamen uit alle hoeken van Europa naar Rome, en de vraag naar grote prenten om als souvenir mee naar huis te nemen, maar ook naar mooie, geïllustreerde reisgidsen, nam toe. Het zou voor Piranesi een onuitputtelijke bron van werkgelegenheid worden.
Hij maakte gedurende zijn decennialange carrière etsen van zo’n beetje alle bouwwerken en ruïnes in Rome. De steeds weer terugkerende onderwerpen van zijn vedute laten zien dat de meest populaire bezienswaardigheden van toen niet zo gek veel van die van nu verschillen: hij koos vaak het Colosseum, het Forum Romanum, de Trevifontein of het Pantheon als onderwerp.
Natuurlijk maakte hij ook vedute van zijn werkomgeving, het Piazza di Spagna. Het plein dankt deze naam aan het zeventiende-eeuwse gebouw op nummer 57, waar de Spaanse ambassade bij de Heilige Stoel gevestigd is.
De Spaanse Trappen
De statige, 136 treden tellende trappartij, die tussen 1723 en 1726 werd aangelegd in opdracht van paus Innocentius XIII, heeft eveneens de naam van het plein overgenomen. ‘Spaanse Trappen’ is echter een bijnaam, want officieel spreken de Italianen van de Scalinata di Trinità dei Monti.
Deze naam verwijst weer naar de kerk die je boven aan de trappen vindt, de door de Franse koning Lodewijk XII gestichte Santissima Trinità dei Monti. De kerk behoort officieel nog altijd toe aan de Franse staat en is de moeite van een bezoekje waard.
Het idee om het grote hoogteverschil tussen het Piazza di Spagna en de Trinità dei Monti door middel van een monumentale trappartij te overbruggen, leefde al veel langer. In 1559 wilde paus Gregorius XIII er een trap maken ‘gelijk die van de Aracoeli’ (de trap die je naar de Santa Maria in Aracoeli op het Capitool brengt).
Het uiteindelijke ontwerp voor de trappen kwam pas begin achttiende eeuw, van de hand van Francesco de Sanctis. Hij liet zich daarbij inspireren door schetsen van een nooit gerealiseerd project van Bernini.
De kerk en trappen zijn symbolisch met elkaar verbonden: zoals de Trinità dei Monti aan de drie-eenheid (trinità) gewijd is (de Vader, de Zoon en de Heilige Geest), zo is ook de monumentale trappartij in drieën opgedeeld.
Vlak na de voltooiing, in 1728, stortte een deel van de Spaanse Trappen al in. De schade werd snel hersteld, maar De Sanctis zou nooit meer een opdracht in Rome krijgen.
Bulgari wil ‘barbaren’ weren
Gelukkig bleven de trappen verder ongedeerd, al hadden ze wel enorm te lijden onder al die voeten die dag in dag uit de trappen op- en afklommen. In 1995 werden de trappen al eens onder handen genomen, maar afgelopen najaar was het opnieuw tijd voor een grootschalige restauratie, die werd bekostigd door Bulgari.
Paolo Bulgari, de topman van het luxe sieraden- en modehuis, telde daar maar liefst anderhalf miljoen euro voor neer. Nu de restauratie is voltooid, wil hij graag dat de trappen ‘s nachts afgesloten voor toeristen en Romeinen. Hij wil niet dat ‘barbaren’ de pracht en praal van de trappen, die inderdaad schitteren als nooit tevoren, weer teniet doen.
Aan de Italiaanse media vertelt Bulgari: ‘De Scalinita di Trinità dei Monti is een schitterend maar kwetsbaar monument. Nu het net prachtig gerestaureerd is, kunnen we niet toestaan dat het in handen komt van barbaren die er eten, drinken en vervuilen.’
Het voorstel valt (gelukkig) niet in goede aarde bij de meeste Romeinen. Net als in films als Roman Holiday willen ook zij weer op elk moment van de dag (en nacht) over de trappen kunnen slenteren, voor een unieke kijk op Rome aan hun voeten…
Ontdek de Spaanse Trappen en omgeving
Ontdek het gebied rondom de Spaanse Trappen en wandel via een mooie route met tal van bezienswaardigheden, mooie verhalen en interessante hoekjes, naar het Piazza del Popolo. Onderweg maak je onder andere kennis met het Rome van Bernini en Federico Fellini en wijzen we je op de leukste en lekkerste adresjes voor een cappuccino, gelato of pranzo. Andiamo?!
Download Rome – Spaanse Trappen, Via Margutta & Piazza del Popolo
De Ciao tutti City Walk is een digitale uitgave. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail een link om de City Walk te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (pc, laptop, tablet en smartphone) raadplegen.
Nog meer stadswandelingen in Rome en Italië
Zin in nog meer stadswandelingen? Check dan onze complete collectie City Walks in Rome en elders in Italië. Je kunt met ons door onder andere Turijn, Verona, Bologna, Venetië, Florence, Padova en Napels wandelen. Andiamo?!
