Na een restauratie van ruim twintig maanden is het vandaag zover: de Trevifontein is weer in volle glorie te bewonderen! Er stroomt weer volop water onder de voeten van Oceanus en toeristen kunnen weer een muntje in het water gooien om zich van een terugkeer naar de Eeuwige Stad te verzekeren.
Ter ere van dit heuglijk gebeuren delen we vandaag vijfentwintig feiten en anekdotes over de Trevifontein:
1 Restauratie op kosten van Fendi
We beginnen met de restauratie, die maar liefst 2,2 miljoen euro heeft gekost, en volledig werd bekostigd door het Italiaanse modehuis Fendi. De werkzaamheden begonnen op 14 juni 2014 en liepen geheel volgens planning. Het was de meest uitgebreide restauratie in de geschiedenis van de fontein – een nieuw jasje waarmee men hopelijk weer lang vooruit kan.
2 Waar komt de naam van de Trevifontein vandaan?
Iedereen kent de fontein, maar slechts weinig mensen kunnen vertellen waar de naam Trevi eigenlijk vandaan komt. Terwijl de meeste toeristen druk bezig zijn een muntje in het water te gooien, zien ze niet dat de wereldberoemde fontein op een kruispunt van drie straten ligt, oftewel tre vie in het Italiaans. Van tre vie naar Trevi was het een kleine stap.
3 De allereerste Trevifontein
Met de Trevifontein werd niet van begin af aan de gigantische fontein bedoeld die we nu kunnen zien. Op dezelfde plek stond ooit een bescheiden voorganger, een kleine fontein met drie verschillende bassins. De fontein met drie bassins werd in de vijftiende eeuw vervangen door een nieuw ontwerp met enkel bassin, maar de verschillende monden waaruit het water stroomde bleven alle drie. Ook in de nieuwe, grootse en meeslepende fontein, die op dezelfde plek werd gebouwd om alle voorgangers te overschaduwen.
4 Hoe groot is de Trevifontein?
De huidige Trevifontein is bijna dertig meter hoog en ruim twintig meter breed – een waar spektakelstuk waar vanaf vandaag weer iedere dag een indrukwekkende tachtig miljoen liter water doorheen stroomt.
5 Waar komt het water van de Trevifontein vandaan?
Het water dat door de fontein stroomt is afkomstig uit de Aqua Virgo, het Romeinse aquaduct dat in 19 voor Christus werd gebouwd en dat over een lengte van ruim twintig kilometer water uit de omgeving van Rome naar de stad brengt. Het aquaduct werd aangelegd door Agrippa, voor de aanvoer van water naar zijn thermencomplex, vlak bij het Pantheon.
6 Ontdek het verhaal van Agrippa
Het aquaduct zou zijn naam te danken hebben aan een jonge maagd (virgo) die de naar water zoekende soldaten van Agrippa wees op een zeer zuivere bron in de bergen. Dit verhaal is afgebeeld op het rechter bas-reliëf van de fontein. Links zie je hoe Agrippa aan Augustus (zijn schoonvader) uitlegt hoe hij water naar de stad wil brengen.
7 Het zoetste water van Rome
Het water van de Trevifontein staat bekend als het beste en het zoetste water van Rome. Vroeger dronken geliefden die hun relatie voor altijd wilden laten voortduren een glas water uit de fontein, waarna ze het glas tegen de fontein stuk moesten gooien.
8 Michelangelo dronk graag van het Treviwater
Ook Michelangelo was blijkbaar een groot fan van het Treviwater. Toen hij stierf, vond men in zijn huis wel vijf vaatjes met water uit de Trevifontein.
9 Mag je uit de Trevifontein drinken?
Het is nu verboden uit de fontein te drinken, maar aan de rechter zijkant van de fontein vind je een klein drinkfonteintje waar je wel water uit kunt drinken of je flesje kunt bijvullen met fris water.
10 Ontwierp Bernini de Trevifontein?
De eerste ontwerpen voor de huidige fontein kwamen van Bernini, die de opdracht hiervoor kreeg van paus Urbanus VIII. Alle ideeën van Bernini waren echter zo duur, dat de paus zich genoodzaakt zag de accijnzen op wijn flink te verhogen. Pasquino kon zijn scherpe tong niet inhouden: ‘Per ricrear con l’acqua ogni romano / di tasse aggravò il vino papa Urbano,’ kon heel het volk op zijn sokkel lezen.
11 Wie bouwde de Trevifontein?
Zowel paus Urbanus VIII als Bernini stierven zonder dat er aan de bouw was begonnen. Er werd opnieuw een ontwerpwedstrijd uitgeschreven, ditmaal door paus Clemens XII. Nicola Salvi, van origine ontwerper van toneeldecors, won de pitch en begon in 1732 met bouwen.
12 De keuze viel op nummer twee
Het gerucht gaat echter dat de officiële winnaar Alessandro Galilei was, een Florentijn die afkomstig was uit dezelfde familie als Galileo Galilei. De Romeinen wilden ‘hun’ fontein echter niet laten ontwerpen door iemand uit Florence, vandaar dat werd gekozen voor de nummer twee, Salvi.
13 Clemens XII of Clemens XIII?
Op 22 mei van het jaar 1762 werd de theatrale fontein door paus Clemens XIII officieel ingewijd (zonder Salvi, die toen al was overleden). Het is echter de naam van Clemens XII, die de ontwerpwedstrijd uitschreef, die schittert onder het wapen dat de façade van het palazzo waar de fontein tegenaan is gebouwd siert.
14 Maak kennis met Oceanus
De fontein is grotendeels opgetrokken uit travertijn uit de omgeving van Tivoli. In het midden rijst Oceanus, de riviergod, uit het water op. Hij is wel 5,8 meter hoog en staat op een reusachtige schelp, die wordt voortgetrokken door twee gevleugelde paarden.
Het paard aan de rechterkant is heel rustig, terwijl het paard helemaal links nauwelijks in toom te houden is. Beide paarden staan symbool voor het water in alle verschijningen, van heel kalm en sereen tot zeer onstuimig en woest.
15 De aas van de bokalen
Aan de rechterkant van de fontein zie je een grote vaas, die wel wat weg heeft van een bokaal. Salvi zou dit beeldje – dat ook wel ‘aas van de bokalen’ wordt genoemd, naar een gelijknamige tarotkaart – expres hebben laten neerzetten op deze plek zodat de kapper die precies daarachter zijn zaak had geen uitzicht meer had op het werk in uitvoering en zijn uitgebreide kritieken voortaan voor zich zou houden.
16 Gooi een muntje in de Trevifontein
Wie zeker wil weten ooit weer naar de Eeuwige Stad terug te keren, zo weet iedereen, moet een muntje in de Trevifontein gooien: met je rechterhand over je linkerschouder, zónder om te kijken.
De oudste vermelding van het werpen van een muntje dateert van ongeveer 1870, maar pas in 1954 werd deze gewoonte door de film Three Coins in the Fountain wereldberoemd.
17 Twee of drie muntjes gooien
Wil je niet alleen terugkeren naar Rome, maar er ook de liefde van je leven ontmoeten, dan moet je twee muntjes tegelijk in het water gooien. Drie muntjes zou leiden tot een huwelijk met een Romein, dus bedenk voordat je het derde muntje ter hand neemt goed hoe je wil dat je romance na het gooien van de twee muntjes moet aflopen.
18 Hoeveel munten worden er in de Trevifontein gegooid?
Jaarlijks worden er negen- tot tienduizend kilo munten in de Trevifontein gegooid – met een dagwaarde van gemiddeld drieduizend euro.
19 Mag je het geld in de Trevifontein oprapen?
Zelf op muntenjacht gaan in de fontein is ten strengste verboden. Het geld wordt regelmatig uit het bassin gehaald en gaat grotendeels naar goede doelen. Het geld werd tot een tijd geleden nog aan het Rode Kruis geschonken, maar het sorteren van alle verschillende munten kostte hen zoveel tijd dat ze er geld op toe moesten leggen.
20 Fortuin op de bodem van de fontein
Ondanks het verbod geld uit de fontein te halen, hebben dieven in het verleden heel wat fortuin vergaard door de fontein leeg te roven. De beruchtste muntenjager, gezegend met de bijnaam D’Artagnan, dook meer dan dertig jaar regelmatig de fontein in – tot hij in 2002 werd opgepakt.
21 De Trevifontein als filmdecor
De fontein is het decor voor een van de beroemdste filmscènes ter wereld: La Dolce Vita (1960), van Federico Fellini, met in de hoofdrollen Marcello Mastroianni en Anita Ekberg. De scène waarin Ekberg in de vroege ochtend de fontein in wandelt, gevolgd door Mastroianni, is misschien wel het bekendste plaatje dat ooit van deze fontein geschoten is.
22 Modeshoot in de fontein
Claudia Schiffer deed deze scène in 1994 nog eens dunnetjes over, voor een videoclip van het modehuis Valentino.
23 Film in film
In de film C’eravamo tanto amati (1975) laat regisseur Ettore Scola een groepje vrienden langs de Trevifontein wandelen, net op het moment dat Fellini er zijn beroemde scène aan het draaien is. Bijzonder aan deze film is dat Fellini en Mastroianni zichzelf spelen, een uniek moment in de geschiedenis van de film en van de Trevifontein!
24 De Trevifontein in het zwart
Ontroerend mooi: de fontein werd uitgezet en in zwart gehuld toen Marcello Mastroianni in 1996 overleed.
25 De verhalen van het Palazzo Poli
Niet alleen met de fontein zijn bijzondere verhalen verbonden, ook het palazzo achter de fontein, het Palazzo Poli, heeft zijn geschiedenis. Ooit sprong de hertog van Poli, die in het palazzo woonde, uit het meest rechtse raam op de bovenste verdieping – volgens de overlevering vanwege liefdesverdriet, al zeggen andere bronnen ook wel dat hij de groteske fontein die zo met zijn thuis verbonden was niet langer kon luchten of zien. Hij overleefde deze sprong niet. Sindsdien is het raam dichtgemetseld en is er op de plek van een echt raam een raam geschilderd.