Verbannen uit Venetië

Joost Mangnus trakteert ons elke maand op een verhaal over Venetië. Dit keer vertelt hij over het voornemen grote cruiseschepen uit de stad te verbannen:

‘Ik weet het: eerst zien en dan geloven. Maar de berichten zijn in ieder geval hoopgevend: het kabinet van Italië doet in 2015 de grote cruiseschepen in de ban. Dat is goed nieuws. Zo wordt Venetië niet langer meer verlilliputterd.

Leuk voor Southampton
Cruiseschepen. Ik heb er niets mee. Het lijkt me saai, saai en nogmaals saai. Nou ja, ik kan me nog wel voorstellen dat je met zo’n schip naar Southampton gaat. Dat is maar een kort stukkie. In een zee waar zo’n boot weinig kwaad kan doen. Bovendien is het leuk voor de mensen die daar wonen. Zo’n boot maakt Southampton altijd mooier. Cruisen naar New York? Nou, vooruit. Die stad met haar wolkenkrabbers kan het wel hebben als zo’n megaboot er aanlegt.
Maar Venetië niet.

‘Dwarfing Venice’
Vanaf een cruiseschip schijn je een prachtig uitzicht te hebben op de Dogestad. Aan de ene kant geloof ik dat best. Op zo’n schip zit je erg hoog. Maar aan de andere kant komt de schoonheid van Venetië vanaf die hoogte absoluut niet tot haar recht. De grandeur van die historische stad, de rijkdom, die prachtige gebouwen als de San Marco en het Palazzo Ducale, dat wordt vanuit zo’n boot alleen maar nietig. Zo’n cruiseboot is dwarfing Venice, zoals de Engelsen dat zo mooi kunnen zeggen. Ofwel, het verlilliputtert Venetië.

In de schaduw
Als ronddwalende toerist voel je je ook klein als er zo’n schip ligt. Of erger nog, als er net zo’n schip aankomt. Loop je daar rustig in de straatjes, komt er ineens zo’n monsterschip op je af. Dat je ondertussen van de zon berooft en ervoor zorgt dat je in de schaduw loopt, waardoor de stad om je heen nog meer van haar grootsheid verliest. Zo niet alles.

Ook geen pretje is het als je net in de vaporetto zit op het Giudecca-kanaal. Normaal is het daar lekker varen in zo’n busboot. Maar niet als zo’n monster ook door dat kanaal vaart. Dan ben je niet alleen je uitzicht kwijt, maar kun je ook meteen je jas dichtdoen. Koud als het is in de schaduw. Bovendien heeft het iets beangstigends, zo’n gevaarte naast je. Vooral als vaporetto flink aan het schommelen is, door de golfslag van dat enorme schip.

Slecht voor de fundering
Maar goed, voor een vaporetto is zo’n golfslag niet zo erg. Voor het historisch centrum wel. De golven zijn schadelijk voor de stad. Ze tasten de fundering aan. En dat in een stad die toch al te vaak onder water staat. Bovendien is de rook van de cruiseschepen schadelijk voor de oude gebouwen. Om maar een paar van de nadelen te noemen. En stel dat er iets mis gaat met zo’n schip, in dat drukke vaargebied… Daar moet je niet aan denken.

Geen actie na brandbrief Unesco
Al dacht Unesco daar wel aan. Op 21 januari 2012 – acht dagen na de ramp met het cruiseschip Costa Concordia – schreef deze organisatie een brandbrief aan het kabinet in Italië. In die brief het dringende verzoek snel iets te doen tegen de mega-cruiseschepen.

Het kabinet deed er nog niet veel mee, maar de verantwoordelijken voor de haven van Venetië wel. Zij verboden schepen die groter zijn dan 96.000 ton in het San Marco Bassin en het Giudecca-kanaal te varen. Een lokale rechter verklaarde deze beslissing echter nietig. Tot grote ontevredenheid van Unesco. Men dreigde zelfs om Venetië op de lijst van bedreigd werelderfgoed te zetten, wat op zijn minst niet goed is voor het imago van de stad en het land. 

Wel na petitie van beroemdheden
Het kabinet kwam echter pas in actie toen beroemdheden als Michael Douglas, Cate Blanchett, Michael Caine, Edward Norton, Susan Sarandon en Isabella Rossellini een petitie tegen cruiseschepen in Venetië ondertekenden. Vorige maand maakte het kabinet bekend dat de schepen die groter zijn dan 96.000 ton vanaf 2015 worden verboden. Bovendien moeten kleinere schepen aan veel nieuwe eisen voldoen.

Nieuwe route
Of deze regels meteen op 1 januari al ingaan, weet ik niet. Wat wel duidelijk is, is dat het kabinet de cruiseschepen niet helemaal wil verbannen. Daarvoor brengen de cruisetoeristen te veel geld op. Het kabinet is van plan om de cruiseschepen via het Contorto Sant’Angelo-kanaal te laten varen. Hier moet dan wel gebaggerd gaan worden. Bovendien moet er een megahaven komen waar de cruiseschepen kunnen aanleggen, vanwaar de toeristen met kleinere schepen naar het historische centrum van de stad kunnen. Maar volgens natuurbeschermers en kritische Venetianen bedreigen de enorme cruiseschepen dan nog steeds de lagune. Zij willen gewoon helemaal van die boten af.

Weg ermee
Een definitieve verbanning van die schepen lijkt mij ook het beste. Waarom zou je Venetië nou bezoeken met zo’n reusachtig schip, dat alle grootsheid en schoonheid uit de stad haalt? Wil je per se een keer in een cruiseschip? Ga dan naar Southampton. Wil je graag neerkijken op een stad? Ga dan naar Madurodam. Maar laat Venetië in haar waarde.’