Geregeld krijgen we de vraag of er in Toscane eigenlijk nog wel iets te ontdekken valt. De glooiende heuvels zijn immers wereldberoemd en iedereen kent de Duomo van Florence, het Piazza del Campo in Siena en de scheve toren van Pisa.
Toch is ons antwoord op de vraag altijd een volmondig ‘ja, zeker, ook in Toscane valt er nog veel te ontdekken!’ Iedereen, kent de Chianti, Lucca en San Gimignano, maar streken als Garfagnana, Versilia en Maremma hebben nog heel veel verborgen pareltjes voor je in petto (al zijn ook in de bekende plaatsen altijd nog wel nieuwe dingen te vinden…).
Esther neemt je mee naar het noordwesten van Toscane, als voorproefje van een spiksplinternieuwe autoroute die ze uitstippelde voor de vernieuwde reisgids time to momo Toscane.
Op ontdekkingstocht in Versilia
Esther: ‘Toen ik een paar jaar geleden hoorde over Garfagnana en Versilia, had ik eigenlijk geen idee waar deze streken precies lagen. Of geen idee, dat het in Toscane lag wist ik wel, maar waar precies en wat er te doen en te zien was, dat wist ik niet precies.’
Tot ze haar vriend leerde kennen, die midden in Versilia woont. Samen met hem, maar ook in haar eentje, ging ze weekend na weekend op ontdekkingstocht. Toen ze de nieuwe reisgids voor Toscane mocht samenstellen, wist ze dan ook meteen dat er ook een nieuwe autoroute in moest komen.
Ze wilde graag een deel van Toscane laten zien dat door veel toeristen over het hoofd wordt gezien. ‘Het gebied is zo bijzonder, je hebt er echt alles. Bergen, zee, verstilde dorpjes en stadjes die ’s zomers bruisen. Er is echt voor ieder wat wils. Of je nu op zoek bent naar een verblijf midden in de natuur, een vakantie aan zee of een combinatie van beide.’
Van Pistoia naar Castelnuovo
Esther: ‘Je begint je tocht in het mooie Pistoia, op ongeveer een half uurtje rijden van Florence. Deze stad wordt ook wel ‘klein Florence’ genoemd. Het is dan ook een renaissance-parel met een prachtig historisch centrum. Een prima uitvalsbasis voor een paar nachten!
Net ten noorden van Pistoia beginnen de Apennijnen, een bergketen die dwars door Italië loopt. De uitlopers ervan zijn het toneel van het eerste deel van deze autoroute.
Via kleine, kronkelende wegen kom je door plaatjes als Bagni di Lucca en Barga. Beide dorpen liggen in de provincie Lucca. Stenen huizen en kerkjes tekenen zich af tegen de bergen op de achtergrond. Het zijn verstilde plekken, nog niet ontdekt door het massatoerisme.
De route leidt daarna naar de belangrijkste plaats van de regio: Castelnuovo di Garfagnana. Dit stadje ligt aan de rivier Serchio. Het centrum bereik je via een stenen brug die zich hoog boven de rivier bevindt.
Castelnuovo is een goede plek om lekkernijen uit deze bijzondere streek te proeven. Bijvoorbeeld bij L’Aia di Piero, een delicatessenzaak vlak bij de stadspoort. Je vindt er kastanjehoning, kazen uit de streek en je kunt er terecht voor een lekker broodje of een bord verse tordelli.
Deze met vlees gevulde pastakussentjes (een soort ravioli) worden overal in Lucca en omgeving gegeten en iedereen die je het vraagt heeft natuurlijk het beste recept! Vanuit Castelnuovo kun je ook heel makkelijk Castiglione di Garfagnana bezoeken, een oud vestingstadje, waar je je een paar eeuwen terug in de tijd waant.
Tussen het marmer en de zee
Het volgende deel van de route loopt dwars door de bergen. Niet door de eerdergenoemde Apennijnen, maar een andere belangrijke bergketen: de Apuaanse Alpen. Je volgt de provinciale weg naar Isola Santa, een verlaten dorpje aan de rand van een stuwmeer.
Dan vallen ineens de enorme steengroeven op. Deze spierwitte ‘stippen’ op de bergen zijn de marmergroeven, waar onder andere het marmer voor de beroemde David van Michelangelo vandaan komt.
Een belangrijke economische activiteit voor deze regio. De ‘hoofdstad’ van het marmer is Carrara, vanwaar je een tour naar een van de marmergroeven kunt maken.
Zee in zicht!
Inmiddels is de zee in zicht! Je laat de Apuaanse Alpen achter je en verplaatst je richting de Tyrreense kust. Dit deel van Toscane heet Versilia en is vooral bij Milanezen en Florentijnen in trek om ’s zomers de stadse hitte te ontvluchten.
De kust is hier zeker niet de mooiste van Italië, maar de brede zandstranden en vele voorzieningen maken het een ideale plek, vooral ook voor gezinnen. Je hoeft tijdens een stranddag hier dan ook niet bezorgd te zijn of je kinderen vriendjes en vriendinnetjes maken. De vraag is vooral of ze nog wel mee naar huis willen…
Langs de kust vind je badplaatsen als Marina di Pietrasanta en Lido di Camaiore, allemaal voorzien van rijen strandtenten, vaak met restaurant. In het hoogseizoen is het verstandig tijdig een plekje bij de strandtent van je keuze te reserveren, om teleurstellingen te voorkomen.
Bruisende stadjes en oude dorpen
Wat meer landinwaarts vind je het bruisende Pietrasanta. In dit gezellige kunstenaarsstadje kun je lekker slenteren, een terrasje pakken en goed eten. Er is altijd wel een nieuwe openluchttentoonstelling met bijzondere beelden te zien.
Vanuit Pietrasanta leidt de autoroute je via de heuvels naar twee prachtige dorpjes, met dito uitzicht: Santa Lucia en Monteggiori. Beide beschikken over een goed restaurant dat ook in de gids staat.
Mijn vriend woont letterlijk op loopafstand van beide dorpjes. Vaak gaan we ’s avonds nog even met de hond een stukje lopen en zoals dat gaat in Italië… dan val je nog weleens met je neus in een bord heerlijke pasta!
Het uitzicht vanuit beide dorpjes op de heuvels, de kust en de zee is adembenemend mooi. Daarnaast zijn de dorpjes allebei ontzettend oud. Ze dienden als bescherming van het lagergelegen Camaiore, net als Pietrasanta een belangrijke plaats langs de pelgrimsroute Via Francigena, die dwars door dit gebied loopt. Voor wandelaars is er dan ook genoeg te doen en te ontdekken in de heuvels van Versilia.
Viareggio – de bekendste plaats van Versilia
Via Camaiore rijd je naar het bekendste deel van Versilia: de kustplaats Viareggio, die vooral bekend is vanwege het grootse carnaval dat er elk jaar plaatsvindt. Er trekt dan een lange stoet carnavalswagens in optocht over de boulevard. Niet één keer, maar minimaal vier weekenden op rij.
Viareggio is de grootste plaats in de omgeving. Hier vind je dan ook de meeste restaurants en ander vertier. Ook is hier een van de weinige stukken vrij strand te vinden; een deel van de kust waar je niet verplicht bent op een strandbedje van een lido of bagno plaats te nemen, maar je gewoon je handdoek op het zand kunt uitspreiden. Ook vind je hier een uitgestrekt natuurgebied, de Lecciona, waar je prima kunt wandelen.
Puccini’s laatste woonplaats
De volgende stop is het meer met de meest onuitspreekbare naam van Italië: het Lago di Massaciuccoli. Aan dit meer ligt Torre del Lago, de laatste woonplaats van de beroemde componist Giacomo Puccini, die onder meer het beroemde Nessun Dorma componeerde.
Puccini woonde tot zijn dood in deze plaats en elke zomer wordt er een naar hem genoemd operafestival georganiseerd, in een openluchttheater direct aan het meer.
Aan de overkant van Torre del Lago ligt een vogelreservaat. Ook hier kun je fijn wandelen en tijdens de vogeltrek ontelbaar veel vogels bewonderen. Op het meer kun je eveneens een rondvaart maken (vertrek vanuit Torre del Lago).
Lekker eten in Livorno
Tot slot stap je weer in de auto en ga je via de snelweg naar het eindpunt van de route: Livorno. Deze havenstad wordt door toeristen vaak overgeslagen.
De stad werd in de Tweede Wereldoorlog stevig gebombardeerd, waardoor er veel historische gebouwen verloren zijn gegaan. Het is een plek met een beetje een rauw randje, maar met een mooi historisch hart en heerlijk eten.
Bezoek de overdekte markt en vergeet niet een stuk torta dei ceci te eten: een soort pannenkoek van kikkererwtenmeel die traditioneel geserveerd wordt op een broodje. Eet tenslotte in een van de vele restaurants superverse vis en je avontuur in het onontdekte noordwesten van Toscane kan niet meer stuk!’
De volledige autoroute – met plattegrond en adressen – vind je in de nieuwe Toscane-gids van time to momo, die Esther helemaal update en herschreef:
time to momo Toscane | Esther Baardemans | ISBN 9789493273481 | € 18,99 | mo’media | bestel time to momo Toscane bij je lokale boekhandel of via deze link bij bol.com
Wil je deze zomer met Esther meer moois in Toscane ontdekken? Op haar website Mijn Florence.nl vind je meer informatie.