Mesagne – mooi barokstadje in de vorm van een hart in de Salento

Mesagne ligt in het noorden van de Salento, op ongeveer vijftien kilometer van Brindisi. Het valt op door de overdaad aan barok, die je in het oude deel van de stad op elke straathoek tegenkomt.

Een wandeling door het historisch centrum brengt je langs indrukwekkende palazzi, witte huizen en smalle straatjes. We tippen een aantal bezienswaardigheden en restaurants die je in Mesagne zeker zou moeten bezoeken.

Een beknopte geschiedenis van Mesagne

Mesagne werd gesticht door de Messapiërs, een volksstam die in de oudheid in Puglia leefde. Met name vanwege de strategische ligging langs de weg die naar de haven van Brindisi leidde, was Mesagne van de zesde tot de derde eeuw voor Christus een belangrijk Messapisch centrum.

Van de Messapische cultuur zijn nog belangrijke resten bewaard gebleven, zoals de graven die zowel in de stad als in de omgeving ervan gevonden zijn.

In de Romeinse tijd was de stad belangrijk vanwege haar ligging aan de Via Appia. De Romeinen bouwden er luxe villa’s.

In de middeleeuwen maakte het stadje onder de Longobarden deel uit van het domein van Oria. Later behoorde het tot het prinsdom Taranto.

Gouden eeuwen voor Mesagne

Vanwege de rijkdom die ontstond door het feodale stelsel, waren de zestiende en zeventiende eeuw gouden eeuwen voor Mesagne. De edelen en militaire monnikenordes zorgden voor een enorme welvaart.

Mesagne begon zich uit te breiden en kreeg nieuwe voorzieningen zoals het theater, het ziekenhuis, modernere wegen en rijk gedecoreerde palazzi.

Tegenwoordig is Mesagne een levendig plaatsje dat zijn cultureel erfgoed heeft weten te bewaren. De religieuze tradities zijn nog springlevend. Dit blijkt bijvoorbeeld tijdens het feest ter ere van de Madonna del Carmine, dat half juli gevierd wordt. Het historisch centrum hangt dan vol met kleurrijke lichtinstallaties.

foto’s: Festa Madonna del Carmine Mesagne

Ook de meeste andere feesten en evenementen worden in de zomer gehouden, maar Mesagne is het hele jaar door een bruisend stadje. De kleurrijke carnavalsoptocht en de sfeervolle kerstmarkt, waarbij het historisch centrum prachtig is versierd met flonkerende lichtjes, zijn bijvoorbeeld ook zeer de moeite waard.

Het historisch centrum van Mesagne

Op onderstaande foto van de plattegrond van Mesagne zie je het meteen: het centro storico heeft een unieke hartvorm. Het ligt iets hoger dan de rest van de stad en wordt omgeven door een stadsmuur uit de vijftiende eeuw.

foto: Discover Mesagne

Oorspronkelijk zaten er tweeëntwintig verdedigingstorens in de muren, maar daar is er nu nog maar één van over. Wel zijn er nog twee stadspoorten: de Porta Grande en de Porta Nuova.

De Porta Grande werd in 1784 herbouwd, op de plek van een andere oude poort, de Porta Napoli, uit de veertiende eeuw. Deze poort geeft toegang tot het Piazza Vittorio Emanuele II.

foto’s: Discover Mesagne

De Porta Nuova verrees in 1603, toen er een nieuwe toegangsweg tot de stad nodig was. Hij bestaat uit een halfronde boog met wapens en inscripties erboven.

Onder de poort lag een groot riool. In de nacht van 20 april 1529 lukte het Franse, Venetiaanse en pauselijke troepen die Mesagne belegerden, om via dat riool de stad binnen te dringen en Mesagne in te nemen.

Castello Normanno Svevo – het kasteel van Mesagne

Het kasteel van Mesagne bestond waarschijnlijk al in de Byzantijnse tijd. Het oudste deel van het huidige kasteel is de Normandische slottoren, een van de symbolen van Mesagne. Dit deel van het kasteel werd in 1062 gebouwd door de Normandische leider Robert Guiscard. In de muur van de toren zitten nog de gaten waardoor de soldaten hun munitie afvuurden.

In de vijftiende eeuw werd het kasteel volledig gerenoveerd door Giovanni Antonio Orsini del Balzo. Een eeuw later werd de toren, net als de rest van het kasteel, gebruikt als woning en werden er ramen in barokstijl aan toegevoegd.

Tijdens de barokperiode werd het kasteel nog een keer ingrijpend verbouwd, waardoor het zijn oorspronkelijke karakter verloor en een chique versterkte woning voor edelen werd. Als je een bezoek aan het kasteel brengt, kun je de prachtige loggia, de gevangenis, de reservoirs voor olijfolie en de woonvertrekken op de bovenste verdieping nog steeds bewonderen.

In het kasteel van Mesagne is ook het Museo Archeologico Ugo Granafei gevestigd. Hier worden archeologische vondsten uit de Messapische, Griekse en Romeinse tijd en uit de middeleeuwen tentoongesteld, zoals vazen, schilderingen en sieraden.

Je kunt er ook een belangrijk Romeins mozaïek zien dat afkomstig is uit de Terme Romane di Malvindi. Er worden rondleidingen georganiseerd, waarbij je delen van het kasteel kunt bezoeken die normaal gesproken gesloten zijn voor bezoekers.

Kleurrijke muurschilderingen van Millo

Millo is de artiestennaam van Francesco Camillo Giorgino, die geboren en getogen is in Mesagne. Na zijn opleiding tot architect (en zijn studie cum laude afgerond te hebben) wijdt Millo zich aan street art.

Hij creëert grote muurschilderingen in onder meer Milaan, Turijn, Bologna en Rome, maar ook in Heerlen, Genk en Leeuwarden. Voor zijn creaties gebruikt hij vooral veel wit en zwart, met af en toe een kleurrijk detail, zoals een rood hart.

Natuurlijk vergeet hij ook Mesagne niet. In 2016 maakt hij er vijf muurschilderingen met de naam Come dice il proverbio, zoals het spreekwoord zegt. Elke muurschildering beeldt namelijk een spreekwoord of gezegde in het lokale dialect uit, van ‘Turci vinchitieddu quandu è tinirieddu’ (buig de boom als hij nog jong is) tot ‘L’amori è cicatu ma veti luntanu’ (liefde is blind maar kijkt ver) en ‘A ‘ddo rrivi chianti lu zippu’ (laat een teken achter waar je aankomt).

In 2022 maakt Millo het kunstwerk Cuore sotterraneo (ondergronds hart) aan het levendige Piazza Commestibili, waar vroeger de overdekte markt was en waar je nu veel bars en restaurants vindt.

Millo liet zich voor deze muurschildering inspireren door de hartvorm van het historisch centrum van Mesagne. Maar hij deelt ook een onderliggende boodschap, namelijk dat het belangrijk is ons verleden te ontdekken, om het heden en de toekomst beter te kunnen begrijpen.

foto’s: Millo

De mooiste kerken van Mesagne

De barokke Chiesa Matrice, de belangrijkste kerk van Mesagne, gewijd aan tutti i santi, alle heiligen, is gebouwd op de resten van een eerdere Byzantijnse kerk, waarvan je in de crypte de muren nog kunt zien. Binnen bewonder je een prachtig altaar van veelkleurig marmer, koorbanken uit de achttiende eeuw en talrijke schilderijen en beelden om te bewonderen.

Een van onze favoriete kerken is de Sant’Anna, die werd gebouwd tussen 1683 en 1699. De kerk heeft veel versieringen van de hand van vooraanstaande kunstenaars die ook in Lecce barokke decoraties maakten. In de kerk bevindt zich een kopie van een schilderij van Paolo Veronese, die gemaakt zou zijn door de uit Mesagne afkomstige Andrea Vito Cunavi.

De Santa Maria in Betlem stamt uit 1526, toen Mesagne werd getroffen door een ernstige pestepidemie. Oorspronkelijk was het een kapel met een fresco met de heilige Maria in Bethlehem, maar later groeide het heiligdom uit tot een heuse kerk.

Het Santuario della Vergine Santissima del Monte Carmelo is gebouwd op een oudchristelijke crypte. Onder de vloer zijn de fundamenten en resten van schilderingen van een Romeinse villa bewaard gebleven.

Al wandelend door Mesagne kom je nog veel meer kerken tegen, zoals de San Leonardo, de SS Cosma e Damiano, de San Lorenzo, de Santissima Annunziata, de Chiesa dell’Immacolata, het Santuario Mater Domini en de Santa Maria delle Grazie. Ook het voormalige Convento dei Celestini is een bezoekje waard.

San Leonardo
SS Cosma e Damiano
San LorenzoChiesa dell’Immacolata
Santissima Annunziata
Santuario Mater Domini

Beata Vergine del Carmelo in de Villa Comunale

Ook buiten de kerken waakt Maria over Mesagne. In het stadspark, de Villa Comunale, staat La Beata Vergine del Carmelo hoog boven op een zuil. Tot 1895 stond ze op het Piazza IV Novembre (het vroegere Piazza Municipio), waar de bewoners haar plaatsten toen een cholera-epidemie de hele streek hard trof.

met dank aan Discover Mesagne voor een aantal mooie foto’s van de kerken in Mesagne

Indrukwekkende historische palazzi

Naast een stoere burcht en barokke kerken bewonder je in Mesagne ook een aantal indrukwekkende historische palazzi, zoals het Palazzo del Cavaliere aan het Piazza Orsini del Balzo, dat opvalt door zijn bijzondere portaal. Aan weerszijden van de deur zijn Korinthische zuilen en opvallende bloemmotieven te zien.

Het Palazzo Guarini ligt aan de Via Eugenio Santacesaria en is gebouwd in de zestiende eeuw. In de jaren negentig werd in de kelder van het gebouw een grote pers met een bassin gevonden, die gebruikt werd om olijven te persen. De indrukwekkende molensteen, de pers en de goten in de vloer zijn nog allemaal te zien.

Het Palazzo Monte di Pietà werd halverwege de zestiende eeuw gebouwd als ziekenhuis voor de armen. In 1591 werd het de Monte di Pietà, het gemeentelijk pandjeshuis, maar van 1868 tot 1936 diende het gebouw als gemeentehuis.

Op de gevel is nog steeds het gemeentewapen te zien en de inscriptie Hospitium pauper(um), ziekenhuis voor de armen. Aan de gevel hangt ook een vooruitstekend ijzeren kruis. Volgens de overlevering zou dit gediend hebben om de hoofden van misdadigers die door onthoofding ter dood waren gebracht, op te hangen als waarschuwing.

Tot slot mag je het Palazzo Granafei niet overslaan, met een rijk versierd portaal met onder meer engeltjes, bloemen en het wapenschild van de familie Granafei.

met dank aan Discover Mesagne voor de prachtige foto’s van deze palazzi

Museo Militare – vol persoonlijke museumstukken

Sinds de zomer van 2023 ligt aan het Piazza Orsini in Mesagne een klein militair museum, waar voorwerpen en documenten uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog zijn verzameld.

De meeste museumstukken kreeg het Museo Militare van militairen uit Mesagne die tijdens een van beide oorlogen in dienst waren of van hun familieleden, van een houten kruk van een gewonde soldaat tot een helm van een Duitse soldaat, een geheime radio, medailles en een eerstehulpkoffer.

foto’s: Discover Mesagne

Culinaire adresjes in Mesagne

Net als elders in Puglia kun je in Mesagne heerlijk eten. Piatti die je in Mesagne zeker zou moeten proeven, zijn stacchioddi (orecchiette al ragù), favi cu li feddi (tuinbonen met stukjes brood), cozze ripiene (gevulde mosselen), turcinieddi (lamsrolletjes van de grill) en brascioli (vleesrolletjes in tomatensaus).

Mesagne heeft veel osteria’s waar je deze plaatselijke specialiteiten kunt proeven. Een van onze favorieten is Osteria del Leone (Via Albricci 2), met een inrichting die je het gevoel geeft dat je bij nonna thuis eet.

foto’s: Osteria del Leone

Bij Osteria Antico Forno (Piazzetta dei Caniglia 15), Osteria del Vicoletto (Vico Quercia 1) en Osteria Benvenuti al Sud (Via Albricci 17) geniet je eveneens van de lekkerste streekgerechten.

foto’s: Osteria Antico Forno

Voor een lekkere pizza ga je naar Antica Pizzelleria 1973 (Via Marconi 36). Als je graag visgerechten eet, zijn Ristorante DaDario (Piazza Sant’Anna dei Greci) en D’Alé (Via Antonio Tommaso Profilo Fu 3) aanraders.

met dank aan Antica Pizzelleria 1973 voor de foto’s
foto’s: DaDario
foto’s: D’Alé

Bij Ristorante L’Incontro (Via Manfredi Svevo 43) aten we een heerlijke risotto, maar ook hier kun je je hart ophalen aan pasta’s met vis, verse vis uit de oven en andere gerechten met vis, schaal- en schelpdieren.

foto’s: L’Incontro

In Mesagne worden ook verschillende culinaire feesten gevierd, zoals het Sagra delle Pesche (perzikenfeest) en het Sagra della Fucazza Chena (het feest van de gevulde focaccia).

Bosco dei Lucci

Niet ver van het historisch centrum van Mesagne ligt het natuurgebied Bosco dei Lucci (officieel eigenlijk Boschi di Santa Teresa e dei Lucci), met vijfentwintig hectare kurkeikenbos, een erg zeldzame boomsoort aan de Adriatische kust. Ook zijn er verschillende andere bijzondere boom- en plantensoorten te vinden en als je geluk hebt, kun je er groepen damherten zien.

Parco Archeologico di Muro Tenente

In de buurt van Mesagne ligt het Parco Archeologico di Muro Tenente. Op deze plek ontstond tegen het eind van de ijzertijd (zevende eeuw voor Christus) een huttendorp, waar later een indrukwekkende muur omheen gebouwd werd om de bewoners te beschermen.

In het archeologische park zijn de fundamenten van de woningen nog te zien. Ook ontdek je er hoe de Messapiërs hun geliefden binnen de ommuring begroeven, naast hun huizen. De oudste graven die er gevonden zijn, stammen uit de vijfde eeuw voor Christus.

foto’s: Parco Archeologico di Muro Tenente & Discover Mesagne

Parco Archeologico Mura Messapiche

Iets verder weg, maar zeker ook de moeite van het bezoeken waard, is het Parco Archeologico Mura Messapiche, in Manduria. Naast de resten van een oude Messapische necropolis is hier ook de Fonte Pliniano te zien, het symbool van Manduria.

Deze bron is verborgen in een grot met een doorsnede van ongeveer achttien meter. Je kunt hem bereiken via een trap. De bron is vernoemd naar de Romeinse schrijver en onderzoeker Plinius de Oudere, die hem beschreef in zijn Naturalis Historia.

Boven in de grot zit een opening waar het licht door valt, wat de bron echt een sfeervol plekje maakt. Erboven groeit een amandelboom, die ook te zien is op het wapen van de stad Manduria, dat een amandelboom in een put voorstelt.

Volgens een legende is de Fonte Pliniano magisch en gaf hij enorme krachten aan de Messapische vrouwen, die daardoor enorm zware lasten konden tillen voor de bouw van de stad. Vlak bij het archeologisch park ligt een rotskerkje met prachtige Byzantijnse fresco’s.

foto’s: Parco Archeologico Mura Messapiche

Museo del Primitivo – wijnmuseum in Manduria

In het centrum van Manduria is het Museo del Primitivo de moeite waard. In dit museum ontdek je de verhalen uit het leven van de mensen wier leven verbonden is aan de beroemde Primitivo-wijn. Na afloop schuif je desgewenst aan voor een wijnproeverij.

foto’s: Museo del Primitivo

Meer informatie voor je vakantie in Puglia

Via Discover Mesagne vind je meer informatie over de bezienswaardigheden in Mesagne. Ook handig: een artikel met al onze praktische tips voor je vakantie naar Puglia, van alle vluchten naar Puglia tot mooie accommodaties voor een onvergetelijke vakantie, én een lijstje met de 25 highlights van Puglia.

Onmisbaar voor volop voorpret: Mijn Puglia, een persoonlijke reisgids met veel fijne tips, unieke adresjes en bijzondere bezienswaardigheden. Ga samen met Saskia op ontdekking in Puglia en je zult de prachtige regio voor altijd in je hart sluiten! Bestel Mijn Puglia via deze link, met persoonlijke boodschap van Saskia.

Download ook de gratis Ciao tutti app!

In de gratis Ciao tutti app zijn alle tips die we de afgelopen jaren hier op Ciao tutti deelden nog beter terug te vinden. Bovendien vind je in de app nóg meer tips dan op deze website.

Vanaf je vakantiebestemming zie je op de kaart bij de plekken die wij de moeite waard vinden vanzelf rondjes verschijnen, met per plek onze review en meestal ook een button naar meer informatie – ofwel op Ciao tutti ofwel op een andere relevante website.

Je kunt op de kaart in- en uitzoomen om te zien wat er in de buurt allemaal nog meer te doen is. Let wel: door de hoeveelheid tips kan het soms even duren voor je alle rondjes ziet opduiken. Probeer niet te snel in/uit te zoomen, maar geef de app even de tijd je locatie te bepalen en alle tips op te halen. In dit artikel lees je meer over onze app.