Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
De Galleria degli Uffizi is tegenwoordig een van de beroemdste musea ter wereld, maar het enorme gebouw was eigenlijk bedoeld om de kantoren (uffizi) van de gemeente Florence en de belangrijkste gilden te kunnen huisvesten. Hertog Cosimo I belastte Vasari met de opdracht het enorme complex vorm te geven.
Hoewel Vasari vol enthousiasme aan de slag ging, heeft hij de voltooiing niet mee mogen maken. Toen hij in 1574 stierf, ging de leiding over op Bernardo Buontalenti (die ook het ijs heeft uitgevonden – zie deze blog), die de bouw samen met Alfonso Parigi wist te voltooien.
Francesco I, de zoon van Cosimo, bedacht in 1581 het plan om het gebouw ook te gebruiken voor het opslaan van de kunstverzameling van De’ Medici. Daartoe moest nog wel een en ander worden aangepast. Zo werd de open loggia op de tweede verdieping afgesloten, waardoor er een grote galerij ontstond.
Langzamerhand breidde de collectie zich uit en raakten de zalen van de Galleria degli Uffizi gevuld met ‘schilderijen, beelden, bibliotheken, juwelen, en andere waardevolle dingen, evenals relikwieën van heiligen, reliekhouders, en hun decoratie…’ zoals in een officieel document van de laatste telg van de De’ Medici-familie, Anna Maria Luisa, te lezen valt.
Toen zij in 1743 overleed kwam de Galleria degli Uffizi met haar hele verzameling, net als de andere kunstcollecties van De’ Medici, in handen van de stad Florence, op voorwaarde dat de werken de stad nooit voorgoed zouden verlaten. Tot op de dag van vandaag herbergt de Galleria degli Uffizi dan ook een van de grootste kunstcollecties ter wereld.
Het voert dan ook een beetje te ver om vandaag de hele collectie van het museum te bespreken. Gelukkig steekt Johann Zoffany, een Duitse schilder die regelmatig voor het Britse hof schilderde, ons de helpende hand toe. Tussen 1772 en 1778 werkte hij aan een schilderij van de Tribuna in de Galleria degli Uffizi.
De Tribuna vormt het hart van het museum. De zaal werd ontworpen door Bernardo en in 1601 voltooid. Deze achthoekige tempel was van het begin af aan bestemd voor de beroemdste kunstwerken uit de collectie van de De’ Medici. Buontalenti had bedacht dat er alleen van boven licht naar binnen mocht vallen, dat zo indirect op de kunstwerken scheen. De wanden zijn helemaal gereserveerd voor de schilderijen. Daarmee zorgde Buontalenti – zonder dat hij het zelf wist – voor een voorbeeld dat later door veel musea zou worden nagevolgd.
De inrichting van de Tribuna verwijst naar de macht en de roem van de familie De’ Medici, die volgens het ontwerp in harmonie zijn met de door God geschapen elementen, die symbolisch zijn weergegeven: de windwijzer (die is verbonden met de windroos in de lantaarn van de koepel) staat symbool voor het element lucht, terwijl de paarlemoeren schelpen van de koepel voor het element water staan. De rode wandbekleding symboliseert het element vuur en de groene marmeren vloer tenslotte staat symbool voor het element aarde.
Op het schilderij van Johann Zoffany staat een groep Engelse connaisseurs de tentoongestelde kunstwerken te bekijken en te bediscussiëren. De meeste schilderijen die Zoffany heeft uitgekozen voor zijn werk hangen nu niet meer in deze zaal, maar ze zijn nog steeds elders in de Galleria degli Uffizi te zien. Enkele kunstwerken zijn inmiddels verhuisd naar het Palazzo Pitti.
Als je goed kijkt, ontdek je tussen de talrijke kunstwerken:
– Venus met satyr en cupido’s van Annibale Carracci (linksboven)
– maar liefst vier werken van Rafaël: Madonna della Seggiola (Madonna met de stoel – direct onder Carracci’s Venus), Madonna del cardellino (Madonna met de distelvink – direct boven het beeld van de man met de discus), Johannes de Doper (in het midden van de achterwand) en Paus Leo X met kardinaal Giulio de’ Medici en kardinaal Luigi de’ Rossi (waarvan rechtsboven nog net een gedeelte te zien is)
Madonna della Seggiola
– twee schilderijen van Peter Paul Rubens, De vier filosofen (ook wel bekend als Justus Lipsius en zijn leerlingen,links naast Rafaëls schilderij van paus Leo X) en De gevolgen van oorlog (onder de Johannes de Doper van Rafaël)
De vier filosofen
– nog meer Madonna’s: naast Rafaëls Madonna della Seggiola zie je Correggio’s Madonna che adora il Bambino (Aanbidding van het Kind) en rechts onder Johannes de Doper Madonna del Pozzo (Madonna van de put) van Franciabigio, een Florentijnse schilder
Aanbidding van het Kind
– de bronzen leeuw linksvoor is de beroemde Etruskische chimera die in Arezzo is gevonden, een monsterlijk figuur uit de Griekse mythologie. De chimera werd meestal afgebeeld met het hoofd van een leeuw, het lichaam van een geit en de staart van een slang, maar deze Etruskische chimera heeft het lichaam van een leeuw. Op zijn rug zit een geitenkop en de staart eindigt in de kop van een slang.
Chimera
Johann Zoffany schilderde zichzelf overigens ook tussen de hoge heren: hij bevindt zich in het linkergedeelte van de Tribuna en houdt een schilderij van Madonna met kind omhoog, dat door een groepje kenners beoordeeld wordt. Zijn hoofd is nog net te zien tussen dat van zijn buurman en het schilderij, boven een man die driftig aantekeningen maakt in een rood notitieboekje.
Voor wie goed heeft opgelet: de twee Venussen op dit schilderij hebben we nog niet genoemd – daarover in deze blog meer!
Een kaartje reserveren voor de Galleria degli Uffizi in Florence (skip the line) kan via deze link – dat scheelt je eenmaal in Florence een heleboel wachttijd.
