Na de toevoeging van de fresco’s in Padova en Montecatini Terme staan nu ook de portici van Bologna op de Werelderfgoedlijst van Unesco, als 58ste site in Italië (waarmee la bella Italia de meeste Unesco-sites op haar naam mag schrijven). In deze blog nemen we je mee naar de mooiste portici die je in Bologna kunt vinden.
Een paraplu is overbodig in Bologna. Niet omdat het er nooit regent, maar omdat de stad is bedekt met bijna veertig kilometer aan antieke arcades. Deze portici beschermen je tegen de felle zon, (mot)regen en geven de stad bovendien een unieke uitstraling. Maar waar komen deze arcades eigenlijk vandaan? Wat was hun functie? En waar vind je de mooiste?
Even terug in de tijd
Rond 1300 telde de stad – mede dankzij de aanwezigheid van de universiteit – ruim vijftigduizend inwoners, en daarmee was Bologna een van de tien grootste steden in Europa. Bologna groeide in die tijd bovendien explosief. Dat kwam vooral door de vele studenten en geleerden die werden aangetrokken door de eerste universiteit van Europa.
Een van de consequenties was een ernstig woningtekort. Het uitbreiden van woningen was geen optie, omdat de straten dan te smal zouden worden. Daarom kwamen de bestuurders met een ander idee: de portici. Huiseigenaren mochten hun woning uitbreiden door middel van extra kamers boven de straat, leunend op pilaren. Hierdoor had je wel extra woonruimte maar bleven de straten even breed.
Een mooie bijkomstigheid was dat de portici ook beschermden tegen de felle zon in de zomer en de regen in de winter. Bovendien moesten de huiseigenaren het stuk straat onder hun portico schoonhouden, waardoor de stad een stuk schoner werd.
Om de wildgroei aan portici aan banden te leggen, kwamen er al snel officiële regels, met name voor de breedte van een booggang. Elke portico moest zeven voet hoog zijn (ongeveer 2.70 meter), zodat een man te paard er ook gebruik van zou kunnen maken.
Vergeet niet om ook omlaag te kijken, naar de soms prachtige vloeren met versieringen in mozaïek. Zo dook er voor Saskia’s schoenen een toren in mozaïek op (aan de Via Mascarella).
De oudste portici van Bologna
Je kunt nog steeds een paar van deze oude portici bewonderen in het centrum van Bologna, zoals de houten portico van Casa Isolani (aan de Strada Maggiore 19), een enorme houten arcade uit de romaans-gotische periode. Ook de houten portici van Palazzo Grassi (Via Marsala 12) en die van de Case Seracchioli (bij het Piazza della Mercanzia) behoren tot de oudste van de stad.
Ontdek de hoogste, breedste en smalste portici
De hoogste portico in Bologna is die van het Palazzo Arcivescovile, het bisschoppelijk paleis, aan de Via Altabella. De breedste booggang is die van de Basilica di Santa Maria dei Servi (Strada Maggiore), de smalste portico, met een breedte van slechts vijfennegentig centimeter, vind je aan de Via Saragozza.
Een van de mooiste portici van Bologna
Een van de mooiste portici van de stad vind je aan het Piazza Cavour, waar de portico tussen 1862 en 1865 prachtig beschilderd werd door Gaetano Lodi.
Ook de portici rondom het Piazza Santo Stefano zijn zeer sfeervol. Met name de arcades van Palazzo Bolognini zijn fotogeniek.
De portici vind je niet alleen direct aan de straat, maar soms ook op een binnenplaats. Een prachtig voorbeeld hiervan is de binnenplaats van het Palazzo dell’Archiginnasio.
Andere fotogenieke portici vind je bij de San Giacomo Maggiore, aan de Via Zamboni, aan het Piazza Maggiore, aan de Via dell’Indipendenza en de Via Santa Cristina.
Portico della Morte
De Portico della Morte, de ‘Booggang van de Dood’, aan de Via de’ Musei dankt zijn lugubere naam aan het nabijgelegen voormalige ziekenhuis, waarin nu het Museo Civico Archeologico is gevestigd. De leden van de Compagnia della Morte zorgden voor de ernstig zieken en begeleidden ook de ter dood veroordeelden. Ze kwamen zo vaak in aanraking met de dood dat dit hele stukje arcade hiernaar werd vernoemd.
Sinds 1825 is deze portico het thuis van een boekhandel. Tegenwoordig vind je er Libreria Nanni, waar zelfs de jonge Pier Paolo Pasolini regelmatig te gast zou zijn geweest.
In een interview in 1971 zei hij: ‘Il Portico della Morte è il più bel ricordo di Bologna. Mi ricorda l’Idiota di Dostoevskij, mi ricorda il Macbeth di Shakespeare, mi ricorda i primi libri. A quindici anni ho cominciato a comprare lì i miei primi libri, ed è stato bellissimo, perché non si legge mai più, in tutta la vita, con la gioia con cui si leggeva allora.’
Als je onder de portico van de Via de’ Musei doorloopt, zie je op de hoek aan de linkerkant nog een prachtig uithangbord van een calzolaio, schoenmaker, die hier ooit zijn werkplaats had.
Portico di San Luca – de langste portico ter wereld
De langste booggang, niet alleen van Bologna maar van de hele wereld, is de bijna vier kilometer lange Portico di San Luca. Bij de Porta Saragozza, een oude stadspoort ten westen van het stadscentrum, begint deze langste overdekte zuilengalerij ter wereld.
De 666 bogen van de galerij leiden je naar de kerk Madonna di San Luca, hoog op een heuvel boven de stad – met als beloning een geweldig uitzicht over Bologna en de omliggende heuvels.
Een tip: ik liep de hele booggang, heen en terug, op nieuwe laarzen. Gezien de afstand én het hoogteverschil is het echter raadzaam sneakers of sportschoenen te dragen. Neem in de zomer ook een flesje water mee, na het eerste stukje bij de Porta Saragozza zijn er nog maar weinig barretjes.
Je kunt natuurlijk ook de San Luca Express of een taxi (reken op ongeveer tien euro voor een ritje vanaf het Piazza Maggiore) omhoog nemen en dan alleen naar beneden wandelen.
Ontdek meer moois en lekkers in Bologna
Meer moois (én lekkers) in Bologna ontdekken? Ga dan op pad met onze City Walk, langs piazza’s, portici en pasta! Je kunt de wandeling downloaden via onderstaande button.
Download Bologna – piazza’s, pasta & porticiOpent in een nieuw tabblad:
Deze Ciao tutti City Walk is een digitale uitgave. Na aankoop ontvang je zowel op de website als in je e-mail een link om de City Walk te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (pc, laptop, tablet en smartphone) raadplegen.