Montecatini Terme – wellness & werelderfgoed in Toscane

Wist je dat er een uniek Toscaans kuuroord op Unesco’s Werelderfgoedlijst prijkt? Montecatini Terme mag zich sinds de zomer van 2021 de trotse eigenaar noemen van wellnessresorts die dankzij hun historisch belang tot werelderfgoed zijn benoemd.

Het spastadje ligt niet ver van de steden Florence, Lucca, Pistoia en Pisa. Je kunt hier dus heerlijk even bijtanken na een paar dagen cultuur snuiven.

Ciao tutti’s Erika neemt je mee naar Montecatini Terme, in het dal van de rivier de Nievole, dat met de funicolare (tandradbaan) uit 1898 is verbonden met het hoger gelegen Montecatini Alto.

Thermale bronnen met weldadig water

Montecatini Terme dankt zijn naam aan de aanwezigheid van talloze thermale bronnen, waar mensen al eeuwenlang op afkomen. Het geneeskrachtige water staat bekend om helende eigenschappen.

De thermen van Montecatini Terme zijn in 2021 door Unesco erkend als werelderfgoed, samen met een aantal andere plaatsen in Europa. Naast Montecatini Terme staan onder andere Spa (België), Vichy (Frankrijk) en Baden-Baden (Duitsland) op de lijst met The Great Spas of Europe.

‘Al deze steden,’ aldus Unesco, ‘hebben zich ontwikkeld rondom natuurlijke waterbronnen. Ze zijn de levende getuigen van de thermale cultuur die zich aan het begin van de achttiende eeuw in Europa ontwikkelde.

Deze spasteden hebben een eigen architectuur, een eigen cultuur – met rondom de thermen ook hotels, tuinen, theaters en villa’s die samen een wereld op zich vormen, vaak in een pittoresk landschap dat bijdraagt aan de weldadige werking van het water.

Samen getuigen deze plekken van een onuitwisbare uitwisseling van menselijke waarden en de ontwikkeling van de geneeskunde en de wetenschap.’

Negen kuuroorden – van Terme Tettuccio tot Terme Tamerici

In Montecatini Terme zijn maar liefst negen kuuroorden te vinden: Terme Tettuccio, Terme Regina, Terme Leopoldine, Terme La Salute, Terme Redi (met thermaal zwembad), Terme Excelsior, Terme Grocco, Terme Torretta en Terme Tamerici.

Sommige kun je bezichtigen en zien hoe luxe de spa-ervaring hier zo’n honderdvijftig jaar geleden was. Bij andere kun je ook nu nog terecht voor een gezondheidskuur. Niet ín het water, wat je wellicht zou verwachten, maar door het weldadige water te drinken.

Als je wil genieten van therapeutische baden en massages kun je terecht in Monsummano Terme, niet ver van Montecatini. Hier vind je de Grotta Giusti Spa, waar je van ‘het paradijs’ via ‘het vagevuur’ in ‘de hel’ belandt. Gelukkig stap je na deze laatste etappe als herboren weer naar buiten en blijf je niet voor eeuwig in de hitte gevangen.

foto’s: Grotta Giusti Spa

Bakermat van muziek en cultuur

Montecatini is door de eeuwen heen niet alleen voor wellnesszoekers een gewilde bestemming geweest. Componisten als Gioachino Rossini, Giuseppe Verdi en Giacomo Puccini kwamen hier graag in hun vrije tijd om te ontspannen, hun gezondheid een boost te geven en inspiratie op te doen.

Verdi verbleef jarenlang in Montecatini Terme. Het inspireerde hem tot het componeren van onder andere Othello. Op een gedenkplaat in Montecatini Alto staan zijn woorden ‘Ecco i piu’ splendidi panorami che io abbia mai visto’: zie hier de mooiste panorama’s die ik ooit heb gezien.

De band met de stad blijkt ook uit het standbeeld van hem dat naast het theater van Montecatini, het Teatro Verdi, staat.

Puccini heeft een plek gekregen op een bankje aan de Viale Verdi, voor Cinema Imperiale. Sinds 2016 zit hij daar met een sigaar en zijn wandelstok.

Dit bronzen beeld van ruim drie meter is gemaakt door de Russische kunstenaar Aidyn Zeinalov, die een jaar eerder ook Verdi’s standbeeld ontwierp.

Naar Montecatini Alto met Gigio & Gigia

Vanuit Montecatini Terme loopt een tandradbaan naar het hoger gelegen Montecatini Alto. Generaties lang droomden de Montecatinesi van een goede verbinding met het kasteel boven op de berg. Op 4 juni 1898 was het zover en werd de funicolare met twee rode kabeltreintjes in gebruik genomen. Giuseppe Verdi was bij deze inhuldiging aanwezig.

Tot 1921 dreef een grote stoomketel de treintjes aan, daarna nam een elektromotor deze taak over. Door de jaren heen lag het treinverkeer een aantal keer plat. Van 1944 tot 1949 bijvoorbeeld, toen terugtrekkende soldaten delen van de sporen beschadigden met explosieven. In de jaren zeventig werd de kabelbaan opnieuw gesloten, om in 1982 weer in werking te treden.

Het ritje over de kabelspoorweg is makkelijker dan de tocht te voet maken en leuker dan per auto. Vanaf het balkon van een van de treintjes, die Gigio en Gigia heten, geniet je van het schilderachtige uitzicht.

Je ziet Montecatini Terme en prachtige heuvels liggen terwijl het meer dan honderd jaar oude treintje je over het steile spoor draagt. Het steilste punt heeft een hellingsgraad van maar liefst 38,5%!

Eenmaal boven wandel je door de smalle straatjes van het middeleeuwse Montecatini Alto, terwijl je oude kerken en gebouwen bewondert en neerstrijkt voor de lekkerste Toscaanse gerechten in een gezellige trattoria.

Te voet naar Montecatini Alto

Ga je liever te voet naar boven, dan heb je keuze uit verschillende wandelpaden – wel allemaal voorbehouden aan wie van een uitdaging houdt. De paden zijn namelijk niet even goed begaanbaar, maar zeker de klim waard!

Naast het dalstation van de funicolare start de route La Corta. De Via Corta klimt tussen olijfbomen, bossen en hellingen omhoog. In het verleden was dit de belangrijkste communicatieroute tussen Montecatini Terme en Montecatini Alto.

De weg eindigt vlak bij het bovenste kabelbaanstation. Delen van dit pad horen bij de route van de jaarlijkse processie op Goede Vrijdag.

Voor een langere wandeltocht tussen het hoger en lager gelegen deel van Montecatini start er vijfhonderd meter vanaf het dalstation nog een route. Ongeveer halverwege splitst deze zich in de Via della Foresta en de Via Amore.

Ga je linksaf over de Via della Foresta, dan loop je door het bos. Ga je naar rechts, dan leidt de via Amore je langs twee oude stenen wasplaatsen naar boven.

Culinair genieten met pappa al pomodoro, ricciarelli en cialde

Italië staat bekend om de voortreffelijke keuken en Montecatini Terme is daarop geen uitzondering. Proef de heerlijke Toscaanse gerechten in de lokale restaurants en trattoria’s. Verwen je smaakpapillen bijvoorbeeld met gerechten als pappa al pomodoro, ribollita en de beroemde bistecca alla fiorentina.

In Montecatini Alto kun je terecht bij Caffè Giusti (aan het Piazza Giusti) voor pici met ragù di chianina, een pastasoort uit Siena en omgeving met vlees van runderen uit de Val di Chiana.

Een ijsje haal je bij La Bottega del Gelato (Corso Roma, Montecatini Terme). Ben je na de tocht naar Montecatini Alto toe aan wat verkoeling, dan bestel je je bolletjes bij Gelateria La Gigia (Piazza Giusti, Montecatini Alto).

Een typische zoete lekkernij van Siena zijn ricciarelli, amandelvormige koekjes, gemaakt van amandelen, eiwit en suiker. Ook in Montecatini Terme kun je deze koekjes vinden, bijvoorbeeld bij Pasticceria Giovannini (aan de Corso Giacomo Matteotti).

Wil je een echte specialiteit uit Montecatini zelf proeven, dan ga je voor de cialde. Dit koekje met wederom amandel en suiker heeft wat weg van een wafel en eet je bij de koffie, met ijs of bij een zoete dessertwijn.

foto: Passione Toscana

Aan tafel bij Nonna Idelfa

Te midden van de eerder genoemde routes naar Montecatini Alto, schittert Nonna Idelfa (Via Amore 27). Deze trattoria omarmt haar gasten met de warmte van een Italiaans familiehuis. Ondanks de verborgen ligging, is deze plek populair. Reserveren is dus een must.

Nonna Idelfa neemt je mee op reis door de Toscaanse keuken, met lokale ingrediënten en recepten die van generatie op generatie zijn doorgegeven. Je eet wat de pot schaft en dat maakt de avond tot een cadeautje.

Laat je verrassen door verrukkelijke antipasti, huisgemaakte pasta’s en olijfolie uit de streek. Door de gastvrijheid van de familie voel je je bovendien helemaal thuis.

Moet je tussen de gangen door naar het toilet, dan beland je op de badkamer boven waardoor je haast zou vergeten dat je uit eten bent en niet bij vrienden op bezoek.

Vanaf het terras heb je een fantastisch uitzicht over Montecatini Terme en omgeving. Je komt er met de auto, maar de steile en krappe afdaling naar de parkeerplaats is uitdagend. Parkeren kan ook bij de nabijgelegen kerk, daarvandaan is het nog vijf minuten lopen. Vergeet voor de terugweg je zaklamp niet!

Overnachten bij Agriturismo Il Cantastorie

Een tip voor als je in de omgeving van Montecatini wil overnachten: Agriturismo Il Cantastorie is een heerlijk adresje. Eigenaar Michael heeft een zestiende-eeuwse boerderij omgetoverd tot een sfeervolle agriturismo op het platteland, op acht kilometer van Montecatini Terme. Een perfecte uitvalsbasis om Montecatini en omstreken te verkennen!’