Begin deze maand bonsde het hart van menig kunsthistoricus harder dan ooit. Zou het waar (kunnen) zijn? Zou het doek dat in een Zwitserse kluis werd gevonden inderdaad van Leonardo da Vinci zijn? Het lijkt in elk geval als twee druppels water op de schets die Da Vinci ooit van Isabella maakte en die nu in het Louvre te zien is:
Experts zijn niet direct overtuigd van de authenticiteit van het schilderij. Oordeel zelf en bestudeer zowel de schets als het schilderij dat uit de Zwitserse kluis tevoorschijn kwam:
Het doek waar Isabella d’Este op schittert, meet eenenzestig bij vijfenveertig centimeter. Het zou in 1517 zijn geschilderd en er zouden overeenkomsten te vinden zijn tussen Isabella’s portret en de Mona Lisa, waar Da Vinci tussen 1503 en 1507 aan werkte.
De Italiaanse Da Vinci-kenner Carlo Pedretti was in de Corriere della Sera zeer stellig: ‘Er bestaat geen enkele twijfel; dit is echt een werk van Leonardo da Vinci.’ Andere wetenschappers zijn voorzichtiger en houden vast aan gezonde twijfel, ook omdat deze Pedretti al eens eerder de mist in ging door een schilderij met zekerheid aan Da Vinci toe te schrijven, terwijl later bleek dat dit helemaal niet het geval was.
Dat Da Vinci de schets ooit wel heeft gemaakt als basis voor een schilderij, blijkt uit de bewaard gebleven briefwisseling tussen Leonardo en Isabella. In een aantal van haar brieven vraagt Isabella de kunstenaar waar het schilderij nu blijft. Zou Da Vinci ooit de tijd hebben genomen om de schets uit te werken tot een echt doek – of is de gevonden dame het werk van zijn leerlingen, of wellicht van een vervalser? We zijn benieuwd wanneer Isabella een van haar laatste geheimen zal onthullen…
Kunstig wapenfeit
Leuk om te weten: tijdens ons bezoek aan het Palazzo Ducale in Mantova vertelt stadsgids Lorenzo Bonoldi ons dat Isabella d’Este de enige persoon ter wereld is die is geportretteerd door zowel Leonardo da Vinci als Titiaan. Van Da Vinci is sowieso de schets bewaard gebleven; verder onderzoek moet uitwijzen of hij ook het schilderij met eigen handen heeft gemaakt.
Met het werk van Titiaan is voor zover we weten geen geheim verbonden, maar wel een mooi verhaal. Wanneer Titiaan haar graag op het doek wil vereeuwigen, is Isabella namelijk al zestig jaar oud. Ze weigert daarom dan ook eerst om zich te laten schilderen; ze wil niet als oude dame in de herinnering van haar nazaten voortleven. Uiteindelijk geeft Isabella toe, maar pas nadat Titiaan heeft beloofd haar als jonge blom te portretteren, zoals ze was op achttienjarige leeftijd:
Titiaan geeft gehoor aan dit verzoek en schildert een jonge, schitterend uitgedoste Isabella d’Este. Een bijzondere verjongingskuur op hoge leeftijd!