In De Grote Rubens Atlas volg je de levensweg van Peter Paul Rubens. De in Antwerpen geboren kunstenaar reist tijdens zijn carrière ook naar Italië. In onder andere Venetië, Mantova, Padova, Verona, Genua en Rome woonde, werkte en ontplooide hij zich.
Al bladerend, lezend en kijkend ontdek je op een originele manier waardoor deze kunstenaar van wereldfaam zich liet inspireren. Uiteraard is de atlas ook rijkelijk geïllustreerd met werk van de meester zelf.
Auteur Gunter Hauspie: ‘De grootste schilder van de barok. Met die titel heeft Peter Paul Rubens zijn plaats in de geschiedenis verworven. Dat is op zich al voldoende om je leven geslaagd te noemen. Maar Rubens is meer. Hij is kunstenaar en ondernemer, diplomaat en reiziger.
De combinatie van al die kwaliteiten voert hem vaak naar het buitenland. Naar Italië en Spanje. Naar de koninklijke paleizen in Madrid, Parijs en Londen. Overal waar hij opduikt, wordt hem gevraagd om er zich langer te vestigen. Tevergeefs. Altijd keert Rubens terug naar Antwerpen. Want hoe groot de reislust en de nieuwsgierigheid ook zijn, de verknochtheid aan de stad aan de Schelde krijgt telkens de bovenhand.
Rubens’ reizen hebben sporen nagelaten op vele plekken in Europa. De Grote Rubens Atlas reist de Vlaamse meester achterna en gaat op zoek naar die sporen. Op die manier ontdek je als lezer zelf hoe buitenlandse invloeden de kunst en het denken van de meester mee gevormd hebben. Maar ook hoe hij die inzichten in Vlaanderen heeft geïntroduceerd en zo ons wereldvermaarde kunsterfgoed mee op de kaart heeft gezet.
De Grote Rubens Atlas is geen puur kunstboek of zuivere biografie, maar evenmin een loutere reisgids. Het is een atlas die puzzelstukjes verzamelt op alle plaatsen waar Rubens een voetafdruk achterliet. Elk stukje vormt een duidelijker beeld van deze onvermoeibare kunstenaar en diplomaat, die zelfs op zijn sterfbed nog spijt had dat het reizen voor hem definitief voorbij was.’
Rubens eerste verblijf in Rome
Een prachtige oude kaart van Italië laat je wegdromen bij Rubens’ Italiaanse reizen. Zijn Italiaanse carrière start aan het hof van Vincenzo I Gonzaga, hertog van Mantova, waar Rubens in 1600 hofschilder wordt. Een aantal schitterende pagina’s lang geniet je van de schoonheid van Mantova, dat tijdens Rubens’ verblijf op het hoogtepunt van haar roem verkeert.
Rubens zal tot 1608 in Italië blijven, met in 1603 een uitstapje naar Spanje, waar hij op verzoek van Gonzaga heen reist voor een diplomatieke missie. In de loop van 1601 stuurt Gonzaga hem naar Rome, om enkele beroemde kunstwerken te kopiëren.
Hauspie: ‘Rubens laaft zich in Rome aan de overvloedig aanwezige kunst: van de Sixtijnse Kapel met de fresco’s van Michelangelo en de werken van Rafaël en Caravaggio in de vele rijk gestoffeerde kerken van de Heilige Stad, tot de antieke beelden die de vertrekken van menig stadspaleis sieren. Hij wandelt over het Forum Romanum, dat dan nog grotendeels onder de grond verborgen ligt, langs de Zuil van Trajanus naar het Colosseum.
Rubens houdt een getekend dagboek bij. Hij kopieert schilderijen en maakt studies van antieke beelden, zoals de beroemde Torso Belvedere en de Laocoöngroep. De figuren van deze marmeren sculpturen zullen hem later inspireren bij zijn eigen werken.’
Maar Rubens houdt het niet bij kopiëren alleen. Zijn eerste opdracht maakt hij voor de kerk Santa Croce in Gerusalemme. Alle details over dit werk, dat bestaat uit drie panelen, en de bizarre reis die het maakte, doet Hauspie prachtig uit de doeken, inclusief kleurrijke foto’s.
Rubens tweede verblijf in Rome
In 1604 reist Rubens wederom naar Rome, waar dan ook zijn broer Filips woont. Hij krijgt een fantastische opdracht van de broeders van de Chiesa Nuova. In onze wandeling ‘Vlaamse voetsporen in Rome’ vertellen we je daar alles over.
Zijn werk aan het altaarstuk wordt even onderbroken omdat Gonzaga hem terug naar het noorden roept. Hij neemt Rubens mee naar Genua, maar aan het eind van de zomer van 1607 keert Rubens voor een derde en laatste keer terug naar Rome, waar hij een tweede versie maakt voor het altaarstuk, dat rekening houdt met de lichtinval in de kerk.
Het wordt een schitterend drieluik, dat nog maar nét op zijn plek hangt als Rubens terug naar Antwerpen wordt geroepen, aangezien zijn moeder ernstig ziek is. Hij vertrekt meteen, samen met zijn broer, en hoewel hij Gonzaga belooft om terug te keren, zal hij nooit meer voet op Italiaanse bodem zetten.
Rubens in Antwerpen
Hoewel Rubens niet tijdig genoeg in Antwerpen is om zijn moeder nog te zien, blijft hij in de stad. In onze Italiaanse wandeling in Antwerpen bewonder je een aantal van zijn schilderijen, maar in De Grote Rubens Atlas vind je een complete Rubenswandeling door Antwerpen, verfraaid met mooie verhalen, anekdotes en verleidelijk beeldmateriaal.
Vervolgens reis je nog met Rubens mee naar Parijs, Madrid en Londen, voor je in Antwerpen terugkeert, waar hij op 30 mei 1640 overlijdt en drie dagen later wordt begraven.
Hauspie: ‘Een opvallende passage in het testament is dat zijn tekeningen als studiemateriaal worden voorbestemd voor diegene van zijn zonen, of eventuele schoonzonen, die als schilder in de voetsporen van zijn vader treedt. Pas wanneer ze achttien zijn en zou blijken dat niemand die ambitie koestert, mogen de tekeningen verkocht worden.’
Lees alle details over Rubens’ leven en bewonder vele van zijn werken in
De Grote Rubens Atlas | Gunter Hauspie | ISBN 9789401445900 | € 24,99 | Uitgeverij Lannoo | bestel De Grote Rubens Atlas via deze link bij bol.com