Eva slaapt vertelt het verhaal van een provincie zonder vaderland en van een meisje zonder vader, een heel persoonlijk verhaal over een intens verlangen naar iets dat je nooit hebt gehad of dat verloren is gegaan.
Eva groeit op zonder vader. Als achtjarige maakt ze mee hoe haar moeder, die de sterren van de hemel kookt in een vakantiehotel, verliefd wordt. De Duitstalige Gerda, een beeldschone Zuid-Tiroolse met een buitenechtelijk kind, valt uitgerekend op een politieagent van de Italiaanse bezettingsmacht, een carabiniere uit Reggio Calabria in het diepe zuiden. Vito is anders dan de vorige minnaars van haar moeder.
Hij sluit de kleine Eva in zijn hart en een paar jaar lang vormt het drietal een echt gezinnetje. In het begin van de jaren zestig, wanneer de Zuid-Tirolers en de Italianen elkaar letterlijk naar het leven staan, en Rome met harde hand regeert, heeft dat pijnlijke gevolgen voor het drietal.
Jaren later reist de veertigjarige Eva dwars door Italië naar Vito in Reggio Calabria. Hij ligt op sterven en wil Eva nog één keer zien en haar vragen waarom ze zijn brieven nooit heeft beantwoord.
Francesca Melandri verhaalt in Eva slaapt op indrukwekkende en beklemmende wijze hoe mensen en volken van elkaar kunnen vervreemden, en hoeveel kracht, geduld en inlevingsvermogen het kost om zich met een pijnlijk verleden te verzoenen.
Een fragment uit Eva slaapt
‘Het was een klein pakje, gewikkeld in bruin papier met een dun touw eromheen gebonden. Adres en afzender in een regelmatig handschrift geschreven. Gerda herkende het meteen.
‘I nimms net,’ zei ze tegen Udo de postbode. Ik neem het niet aan.
‘Maar het is voor Eva…’
‘En ik ben haar moeder. Ik weet dat ze het niet wil hebben.’
Udo wilde haar vragen of ze het zeker wist. Maar zij sloeg haar heldere ogen naar hem op en staarde hem aan. Hij zweeg, haalde een pen uit zijn borstzak en een formulier uit zijn leren tas. Hij overhandigde het zonder haar aan te kijken.
‘Hier tekenen graag.’
Gerda tekende. Toen vroeg ze onverwacht vriendelijk: ‘Wat gebeurt er nu met dit pakje?’
‘Ik breng het terug naar het postkantoor en zeg dat je het niet wilde…’
‘Eva wilde het niet.’
‘… en zij sturen het dan terug.’
Udo stopte het pakje weer in de tas, vouwde het formulier dubbel en schoof dat tussen andere papieren. Hij controleerde of de pen goed dichtzat, stak hem terug in zijn borstzak en maakte aanstalten te vertrekken, maar bedacht toen nog iets.
‘Waar is Eva eigenlijk?’ vroeg hij.
‘Eva slaapt.’
Het bruine pakje reisde in omgekeerde richting dezelfde weg die het had afgelegd om bij haar aan te komen: tweeduizend zevenhonderdvierennegentig kilometer in totaal, heen en terug.’
Geboren op een cruciaal moment in de geschiedenis
Karlijn de Winter schreef een prachtige recensie over deze roman: ‘Kinderen die op een cruciaal moment in de geschiedenis worden geboren en zo getuige zijn van een heel tijdperk zijn er volop in de literatuur. Beroemd in Italië is bijvoorbeeld Useppe, het pientere jongetje uit De geschiedenis (La storia, 1974) van Elsa Morante.
Eva uit het romandebuut van Francesca Melandri (Rome, 1964) is ook zo’n baby. Alleen is zij van jongs af aan een bijzonder goede slaper. Daarmee lijkt ze wel symbool te staan voor al diegenen, ook Italianen, die decennialang hun ogen dicht hebben gehouden voor problemen die er speelden in Eva’s geboortestreek Zuid-Tirol. Maar wie Eva slaapt leest, wordt vanzelf wakker geschud.’
Een goed moment dus om dit boek te lezen, na de roerige ontwikkelingen eind vorig jaar, die het land nu hopelijk wakker hebben weten te schudden – en weten te houden.
Eva slaapt | Francesca Melandri | vertaald door A. Habers | ISBN 9789059363175 | uitgeverij Cossee | bestel Eva slaapt via deze link bij bol.com