Venetië

Geluksvogel Sophie mocht eind mei met MSC Crociere op cruise in het Middellandse Zee-gebied. Ze vertrok met de trein vanuit haar woonplaats Florence naar Venetië, waar het indrukwekkende cruiseschip Preziosa op haar lag te wachten. Tijdens de onvergetelijke reis bezocht ze naast Bari ook het mystieke Istanbul. Een flashback naar een soortgelijk avontuur schoot haar te binnen: Robert Langdon doet in Inferno (het meest recente boek van Dan Brown) precies dezelfde magische plekken aan! Met het boek in haar hand besloot Sophie zelf in de voetsporen van de hoogleraar kunstgeschiedenis en symboliek te treden. Dit keer niet in Italië, want …

Venetië en vis zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een bezoek aan de belangrijkste vismarkt van de stad, de Pescheria, is dan ook een echte aanrader. Je vindt deze vismarkt aan de voet van de Rialtobrug. Natuurlijk trekt de brug zelf veel toeristen en moet je je echt een weg naar de markt ellebogen. Als je echter eenmaal tussen de viskramen dwaalt, tref je er – zeker ’s ochtends vroeg – vooral veel Venetianen en restauranteigenaren die komen inslaan. Ze maken hun keuze uit de verschillende soorten vissen en schelpdieren, die prachtig liggen opgestapeld. De markt ademt bovendien een lange historie. …

Joost Mangnus trakteert ons elke maand op een verhaal over Venetië. Dit keer laat hij ons kennismaken met het meest bijzondere hondje van Venetië: Het San Marcoplein? Nee. Het Dogenpaleis? Geweldig hoor, maar ook niet. De Rialtobrug? Echt niet. Burano? Heerlijk eiland, daar niet van, maar dat zal ik ook niet antwoorden als je me vraagt wat je zeker moet zien in Venetië. Wat dan wel? Het witte hondje van de heilige Augustinus. Vergeet de Mona Lisa. Vergeet het meisje met de parel. Vergeet de zelfportretten van Vincent van Gogh. Of de Beatrix-portretten van Andy Warhol. Het mooiste portret dat …

We sluiten het weekend af met een paar prachtige ingezonden foto’s van Venetië. Sylvia Helsdingen stuurde een aantal heerlijke impressies die haar het ultieme Italiëgevoel in Venetië geven: niet alleen van het gewone dagelijkse leven in de stad op het water zelf, maar ook een letterlijk hoogtepunt in Burano en de kleurrijke kunstuitingen van Murano, waaronder ook een prachtig symbool van de vrouwelijkheid, transparant, helder, sterk maar toch fragile waar zij rond voor uitkomt. Kitty Mertz stuurde ons deze foto met de rake opmerking dat toch echt ‘een gemiste kans is van Heineken, want daar zou toch amore hebben moeten …

Een van de opvallendste dingen in Venetië – zo vinden wij althans- is dat je er geen verkeersgeluiden hoort zoals we die in Amsterdam gewend zijn. Geen rinkelende trams, toeterende auto’s of bellende fietsers. Hier in Venetie is het veel stiller. Op het geluid van de gemotoriseerde vaporetti en andere boten op het Canal Grande na, hoor je nauwelijks verkeer – gewoonweg omdat het er niet is. Dat dachten we althans, tot we afgelopen week een auto over het Canal Grande zagen rijden. Met eigen ogen, want anders zouden we het niet hebben geloofd. We moesten een paar keer met …

In Venetië gaat alles per boot – alles moet immers over het water vervoerd worden. Langs het grote ziekenhuis SS Giovanni e Paolo zie je een hele reeks ambulanceboten liggen, de Venetiaanse politie is grotendeels politie te water, postpakketten en andere vrachtjes worden per boot tot aan de ‘voordeur’ gebracht en ook het vuilnis wordt per boot opgehaald. Voor de meeste simpele vrachten wordt gebruik gemaakt van een speciaal type boot, de zogenaamde topo – muis. Volgens Paola danken deze boten hun naam aan het feit dat ze muisstil door het water kunnen glijden. Als we een vuilnisboot aan zien …

Paola Zoffoli, de Venetiaanse schrijfster die we al schrijvend ontmoetten, schreef een ontzettend leuke reisgids voor kinderen die een bezoek brengen aan Venetië. Om precies te zijn is de gids bedoeld voor ragazzi ed eterni fanciulli, dus ook oudere bezoekers van de stad mogen er doorheen bladeren. Ook zij zullen er wat van opsteken, want de gids staat vol leuke verhalen, wetenswaardigheden en Venetiaanse woorden. Op de voorzijde van VivaVenezia prijkt een leeuw in een gondel, de twee symbolen die het meest met Venetië verbonden zijn. Op Ciao tutti nemen we vandaag het wildste symbool, de leeuw, eens nader onder …

Venetië lijkt op het eerste gezicht een stad zonder al te veel groen. Niets is echter minder waar, al moet je buiten de openbare parken en de Giardini della Biennale weten waar je moet zijn om te genieten van Venetiaans groen. We zetten een aantal ‘geheime tuinen’ voor je op een rijtje: Il Vivaio alla Misericordia Deze bijzondere kweektuin bevindt zich op de plek waar ooit het klooster van de Santa Maria della Misericordia stond. Waar ooit van de vroege ochtend tot de late avond gebeden werd, groeien nu talrijke planten- en bloemensoorten. Leuk om te weten: de bovenste zaal van …

De kenmerkende vorm van Venetië, als ware de stad een grote vis, wordt omringd door een aantal grotere en kleinere eilanden. Op Ciao tutti maken we vandaag een korte rondgang langs de mooiste pareltjes in de lagune. Giudecca We beginnen met het eiland waar Michelangelo zou hebben gewoond toen hij korte tijd in Venetië verbleef, Giudecca. Oorspronkelijk heette dit langgerekte eiland Spinalunga, aangezien het qua vorm wat wegheeft van een visgraat. Eigenlijk bestaat het eiland uit acht verschillende eilandjes, die door bruggen en bruggetjes met elkaar verbonden zijn. Giudecca huisvest onder meer het Stucky Mulino-complex, waar vroeger de graansilo en …

Venetië staat bekend om haar vele scuole, dat letterlijk vertaald ‘scholen’ betekent, maar dat beter te duiden is als broederschappen, verenigingen die een belangrijke rol in het dagelijks leven in de stad vervulden. Ooit vond je deze scuole ook in andere Italiaanse steden, maar daar zijn ze nooit zo belangrijk en blijvend geworden als in Venetië. De National Geographic-reisgids die ik bij me heb, biedt wat meer achtergrondinformatie over de Venetiaanse scuole: ‘Een Venetiaanse scuola was een instelling die het midden hield tussen een gilde, liefdadigheidsinstelling en religieuze broederschap. In sommige waren kooplieden of ambachtslieden verenigd, in andere buitenlanders (expats), …

Wie door Venetië dwaalt, komt om de haverklap een brug tegen. In totaal telt de stad meer dan 400 bruggen en bruggetjes, die samen de 118 eilandjes verbinden waarop de stad is gebouwd. Er worden 176 waterwegen overbrugd. Sommige bruggen en bruggetjes zijn niet meer dan een stenen halve cirkel of trapje over het water, maar andere bruggen zien er indrukwekkender uit of dragen een bijzonder verhaal met zich mee. We tippen tien bijzondere bruggen waar je tijdens je bezoek aan Venetië zeker even overheen moet wandelen: 1 Ponte dei Sospiri – Brug der Zuchten De brug tussen het Dogenpaleis …

Vanochtend werd ik niet meer wakker van het gekabbel van Venetiaans water, maar van het Romeinse verkeer. Na een week of twee zonder toeterende auto’s, Vespa’s en de sirenes van ambulances en la polizia, is het toch altijd weer even wennen continu omringd te zijn door lawaai. Ook de klanken van het Venetiaanse dialect sterven langzaam uit in mijn hoofd, om plaats te maken voor de o zo bekende Romeinse uitdrukkingen. Toch zit Venetië nog wel een beetje in mijn hoofd. Terwijl ik langzaam door de Romeinse straten en steegjes wandel, probeer ik de heimwee naar de stilte, naar de …

Precies een week geleden moest ik afscheid nemen van het Venetiaanse carnaval. De maskers zijn afgezet, de confetti weggespoeld, de kater verdronken. De Venetianen hebben hun stad stilletjes teruggewonnen op de feestvierende massa. Na dagen vol drukte klotst het water rustiger, tevredener bijna, tegen de kades. Vandaag moet ik afscheid nemen van de stad zelf, en dat valt me een stuk zwaarder dan het afscheid van het carnaval. Van maskers, drukke straten, aangeboden drankjes en meegenieten van de effecten van drinkgelagen krijg je gauw genoeg, terwijl de stad zelf nooit verveelt. Ik pak mijn koffer in en bekijk nog een …

We gebruiken het dagelijks zonder erbij na te denken, het @-teken op onze computer, oftewel het apenstaartje. Dat in Italië trouwens geen apenstaartje heet, maar chiocciola – slakkenhuisje. Sinds we e-mail hebben geïntegreerd in ons dagelijks bestaan, word je tientallen, zo niet honderden keren per dag geconfronteerd met dit teken, zeker op een werkdag. En sinds de introductie van twitter zien we het apenstaartje nog vaker voorbijkomen. Nu vragen jullie je waarschijnlijk af waarom ik het over apenstaartjes heb op een blog over Italië. Welnu, het @-teken zou al in het zestiende-eeuwse Venetië gebruikt zijn. In documenten van Venetiaanse kooplieden …

Een bezoek aan Venetië staat garant voor nieuwe mysteries, nieuwe ontdekkingen, nieuwe avonturen. Je slaat een hoek om en ineens ontdek je een prachtig kerkje, een wonderlijk verhaal, een bijzonder monument. Zelfs op het reusachtige, drukke San Marcoplein stuit ik nog regelmatig op een mysterieus detail of een bijzonder verhaal. Gelukkig zijn er ook mysteries die al voor ons zijn ontdekt en onthuld. Zo vond ik een voor mij nog onbekend Venetiaans mysterie op de website www.merodeinvenetie.nl, die de voetstappen die de dichter Willem de Mérode in Venetië zette probeert vast te leggen. De website is een initiatief van Helma …

Venetië en gondels, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Waar je ook over het water uitkijkt, vaak zie je zo’n zwarte, ranke boot opduiken – met naast een gondelier in gestreept shirt een groep toeristen en nu en dan zelfs een accordeonist die zijn repertoire beperkt tot O sole mio. Zie je ze in een rustig wijkje even niet op het water balanceren, dan weet je dat je echt de toeristische stukjes stad achter je hebt gelaten. De plek van de gondels wordt ingenomen door kleine bootjes van bewoners die een dagje naar het strand trekken, de vuilnisboot of gewoon …

Jan en Hubert Van Eyck, beter bekend als de gebroeders van Eyck, schilderden in 1432 Het Lam Gods, een altaarstuk dat zich in de Sint-Baafskathedraal in Gent bevindt. Dit Belgische meesterwerk inspireerde de Oekraïense kunstenaar Oksana Mas, die met haar ei-genzinnige bewerking ervan haar land vertegenwoordigt op de Biënnale in Venetië. Oksana Mas herschiep delen van het kunstwerk van de gebroeders Van Eyck, dit keer niet opgebouwd uit penseelstreken maar uit beschilderde houten paaseieren. 3.640.000 houten eieren, om precies te zijn, beschilderd door mensen uit 42 verschillende landen. Dat moet een hels karwei zijn geweest: eieren verzamelen, mensen vragen die …

Vlak voor vertrek naar Venetië kreeg ik de vraag een aantal teksten te vertalen voor een bruidspaar dat eind deze maand in Venetië in het huwelijk zal treden. Het was niet zo veel tekst, dus ik besloot de opdracht aan te nemen en de tekst te vertalen op de plek waar de twee geliefden over een aantal weken vast ook zouden staan, het Campo dei Miracoli. Hier staat namelijk de kerk Santa Maria dei Miracoli, die door Venetianen ook wel de huwelijkskerk wordt genoemd. Luc Verhuyck, die we al kennen van zijn eerdere boeken SPQR en Firenze, met wetenswaardigheden over …

‘Ik word wakker van de geur van koffie en een pas geschoren Venetiaan. Hij staat aan het bed met een blad waarop een klein gehavend mokapotje staat, stomend en wel, kopjes, lepeltjes en suiker in een zak, Ik ben ontzet door hoe het huis er in het ochtendlicht uitziet, maar hij staat te stralen. We besluiten twee uur lang te werken, dat alle orde die we aan de chaos kunnen ontworstelen  genoeg is voor de eerste dag. Om elf uur rennen we de trap af. Hij wil naar Torcello, waar we kunnen uitrusten en praten en alleen kunnen zijn, zegt …

Giuseppe Cipriani bedacht niet alleen de carpaccio, maar ook de wereldberoemde cocktail van prosecco en perzik: Bellini. Ook dit drankje noemde hij overigens, net als de carpaccio, naar een Venetiaanse schilder; Giovanni Bellini. Bellini werd geboren in een schildersfamilie en groeide als het ware op met een penseel in zijn hand. Giovanni begon als leerling in het atelier van zijn vader, Jacopo Bellini, die in een vrij strakke, icoonachtige stijl schilderde. Giovanni’s vader was echter niet zijn belangrijkste leermeester. Die rol was weggelegd voor Andrea Mantegna, die getrouwd was met de zus van Bellini. Van hem leerde Bellini pas echt …

Bij het woord carpaccio denk je waarschijnlijk allereerst aan het Italiaanse voorgerecht van plakjes zeer dungesneden ossenhaas met een sausje van tabasco, mayonaise en witte peper. Wat bijna niemand echter weet, is dat dit gerecht niet alleen in Venetië is bedacht, maar dat het zijn naam dankt aan een Venetiaanse schilder, Vittore Carpaccio geheten. Cipriani’s carpaccio Het gerecht carpaccio werd in 1950 voor het eerst geserveerd. Giuseppe Cipriani, de eigenaar van Harry’s Bar in Venetië, wilde voor een van zijn vaste gasten, gravin Amalia Nani Mocenigo, graag wat bijzonders maken. Ze leed aan bloedarmoede en moest van de huisarts rauw …

Ook het Guggenheim Museum ligt, net als de Gallerie dell’Accademia, in de wijk Dorsoduro. Toen Peggy Guggenheim, de nicht van de oprichter van de Guggenheim Foundation, zich in Venetië vestigde, was de hele stad in rep en roer. Er moest en zou een passend palazzo voor haar en haar kunstwerken gevonden worden. Aangezien Peggy Guggenheim als stelregel had dat een dag zonder de aankoop van een mooi kunstwerk eigenlijk een verloren dag was, was dit nog geen sinecure. Want waar breng je zo’n enorme kunstcollectie onder? Uiteindelijk lukte dat en werd het Palazzo Venier dei Leoni aan Guggenheim toegekend. Guggenheim …

Dorsoduro is de meest kunstzinnige wijk van Venetië. Dat is onder andere te danken aan de aanwezigheid van de Gallerie dell’Accademia, waar de zalen vol hangen met de meest schitterende werken van Venetiaanse meesters. De Gallerie dell’Accademia maakt deel uit van de Accademia di Belle Arti, de Academie voor Schone Kunsten. Dat we hier vandaag de dag een groot deel van het werk van de Venetiaanse meesters kunnen bewonderen, hebben we eigenlijk te danken aan Napoleon. Hij gaf in 1807 het bevel talrijke kerken en religieuze instellingen op te heffen. Met de kunstschatten die dit opleverde, liet hij een grote …

Na een weekendje Rome zijn we weer terug in Venetië en wel in de wijk Dorsoduro. De wijk is vernoemd naar de zandbank die precies op deze plek uit het water van de lagune omhoog stak, en die door de inwoners van andere delen van de stad dorso duro, harde rug, werd genoemd. Toen bleek dat de zandbank maar zelden onder water liep, waren de eerste nederzettingen al snel een feit – en was Venetië een wijk rijker. Dorsoduro is in de loop der tijd uitgegroeid tot een van de meest kunstzinnige wijken van de stad. Niet alleen vind je …