Geniet van groen Milaan – de fijnste parken, (speel)tuinen en restaurants in het groen

Inge van Milaan met Local woont al ruim twaalf jaar in Milaan en kent inmiddels de mooiste plekjes in haar stad. Ook als ze op zoek is naar wat rust en natuur, want Milaan heeft ook veel parken, speeltuinen en restaurants in het groen.

In dit artikel deelt Inge haar favoriete groene plekken in Milaan, met ook een aantal verborgen pareltjes.

Vijf prachtige parken in Milaan

Inge: ‘We starten met vijf fijne parken in Milaan, vaak ook met een speeltuin. Ideaal voor een groene pauze tussen het cultuur snuiven en shoppen door!

Biblioteca degli Alberi di Milano

De Biblioteca degli Alberi di Milano (BAM) ligt aan de voet van het Bosco Verticale. Deze ‘moderne botanische tuin’ is de verbinding tussen de wijken die hier bij elkaar komen.

In de tweeëntwintig cirkels die elk door een andere boomsoort worden gevormd, bevinden zich net zoveel verschillende functies: een speeltuin, een zonneweide, een hondenpark, fitnessapparatuur, bankjes…

Er is hier voor ieder wat wils en de afwisselende vegetatie maakt ook dat deze bomenbibliotheek het gehele jaar door een mooie plek is voor een passeggiata, een paar uren relaxen in de zon of een spontane fotoshoot.

Daarnaast worden er regelmatig kleinere en grotere evenementen georganiseerd, van het BAM-circus in het voorjaar tot aan een (gratis) concert van het filharmonisch orkest van het Teatro della Scala in september tot sportlessen in de openlucht voor de BAM-friends.

CityLife

Het park van CityLife ligt net iets verder buiten het centrum en moet zich qua groen nog wat ontwikkelen. Het doet wat killer aan dan de Biblioteca degli Alberi, maar alleen al het feit dat de stad nog eens dertigduizend vierkante meter groen erbij heeft gekregen, is al erg fijn! Dit zorgt niet alleen voor schonere lucht, maar ook voor afkoeling in de zomermaanden.

Voor de kinderen is er een kleine speeltuin. Maar het is ook leuk om (met hen) op zoek te gaan naar de ruim twintig kunstwerken die in het park staan. Jonge kunstenaars zijn gevraagd om site-specifieke kunstwerken te maken die gratis toegankelijk zijn voor iedereen die ze maar wil zien.

Drink bijvoorbeeld water uit een bijzondere fontanella milanese, ga op de foto met de gekleurde palen van Coloris of omarm Philemon en Baucis, die dag en nacht waken over de moderne architectuur in deze wijk.

Aan de westrand van het park vind je de OrtiFioriti, een deel van het park dat gewijd is aan orti, oftewel groente- en bloementuinen. De tuin wordt gerund door vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Loop gerust even binnen als de poort open staat.

Giardini Pubblici

Op de plek van deze ‘publieke tuinen’ werden tot eind achttiende eeuw volkstuintjes verhuurd. In 1784 kreeg de architect Piermarini de opdracht om dit terrein om te bouwen tot een openbaar park, zodat de Milanezen konden genieten van ruimte en groen.

Milaan volgde daarmee het voorbeeld van andere Europese steden die ook groen gingen introduceren in de steeds drukker en voller wordende steden.

Meteen aan de Giardini Pubblici staat een aantal musea, zoals het PAC (Padiglione d’Arte Contemporanea), het planetarium en het Museo della Storia Naturale.

Als je hier toch bent, breng dan ook een bezoek aan het nabijgelegen Quadrilatero del Silenzio, waar welgestelde ondernemers aan het begin van de vorige eeuw riante villa’s in art nouveau stijl bouwden en waar, zoals de naam al doet vermoeden, nog steeds een grote rust heerst.

Ben je met kinderen in Milaan? Naast een bezoek aan het Museo della Storia Naturale, is het ook leuk om met hen naar een van de drie speeltuinen te gaan die het park rijk is. Direct achter het museum ligt de grootste, waar ook speeltoestellen zijn waar minder-valide kinderen gebruik van kunnen maken.

Parco Sempione

Het grootste stadspark van het centrum van Milaan is het Parco Sempione, achter het Castello Sforzesco. Dit deel van Milaan was eerst een bos, waar de hertogen van de stad ook gingen jagen. Toen Napoleon aan de macht kwam, transformeerde hij het terrein tot het Piazza d’Armi, een plek waar het leger onder andere oefeningen deed.

Na de eenwording van Italië werd onder leiding van de architect Emilio Alemagna een ontwerp gemaakt voor een stadspark in Engelse landschapsstijl, met kronkelende paden die wijd genoeg waren om er ook met paard en wagen over heen te rijden, maar ook smallere paden, vijvers en bruggen.

Parco Sempione is nog steeds een van de belangrijkste parken van de stad. Niet alleen om in de schaduw van de bomen wat te lezen, te rusten of te picknicken met een groep vrienden, maar ook voor sportievelingen die in dit park hun (dagelijkse) ronde hardlopen, muziekliefhebbers die afkomen op de klanken van een van de vele straatmuzikanten of liefhebbers van design die na een bezoek aan de Triennale nog even een wandeling door het groen maken.

Parco Nord

Aan de noordelijke stadsgrens van Milaan ligt het enorme Parco Nord. Het is een redelijk nieuw park dat pas halverwege de jaren zeventig tot stand is gekomen. Tot die tijd bestond dit gebied uit landbouwgrond en verlaten fabrieksterreinen.

Om te voorkomen dat in de dichtbebouwde stad nog meer cement werd opgetrokken, is het uiteindelijk gelukt om deze zeshonderd hectare tot park te maken, waar je van alles en nog wat kunt doen.

Wandelen, skeeleren of een ronde fietsen, luieren aan de enorme vijver, een drankje doen bij de kiosk of meedoen aan een van de workshops die er worden georganiseerd.

Vijf fijne restaurants in het groen in Milaan

Milaan kent ook een aantal groene restaurants, waarbij je soms echt even het idee hebt ver buiten de stad te zijn.

Cascina Cuccagna

In en rondom Milaan staan nog steeds vele cascina’s, boerderijen. Een deel hiervan is nog altijd in gebruik door boerenbedrijven, andere hebben inmiddels een nieuwe functie gekregen.

Een daarvan is Cascina Cuccagna, aan de zuidwestzijde van het historische centrum. In het restaurant Un posto a Milano, kookt chef Nicola Cavallaro iedere dag heerlijke verse maaltijden met zo veel mogelijk lokale ingrediënten.

Op doordeweekse dagen is er tijdens de lunch een dagelijks wisselend menu, terwijl de menukaart voor de avond eens per seizoen wisselt.

Zeker van april tot en met oktober zit je in de serre heerlijk in het groen. De tuin van de boerderij staat vol met (fruit)bomen en ander groen. Een deel is zelfs ingericht als groentetuin, waar kinderen meer te weten kunnen komen over het groeiproces van alles wat ze dagelijks op hun bord krijgen.

foto’s: Cascina Cuccagna

Van september tot en met juni vindt hier elke dinsdagmiddag een boerenmarkt plaats, maar ook op andere dagen worden er regelmatig evenementen georganiseerd in en rondom de voormalige boerderij.

Cascina Nascosta

Milaan heeft nog een toffe boerderij waar je kunt eten omgeven door groen. Cascina Nascosta, de ‘verstopte boerderij’, ligt in het eerder genoemde Parco Sempione, niet ver van de Triennale di Milano. Ook hier heeft de chef een menu samengesteld met respect voor de planeet: de ingrediënten zijn uit het seizoen, zoveel mogelijk lokaal en vegetarisch.

Naast een goede maaltijd kun je hier ook terecht voor allerlei activiteiten. Zo is er een falegnameria, waar je hout leert bewerken, en een cicloofficina voor het onderhoud en de verhuur van fietsen.

foto’s: Cascina Nascosta

In het anfiteatro worden regelmatig evenementen georganiseerd, zoals optredens en lezingen. Daarnaast vindt er elke tweede zondag van de maand een boerenmarkt plaats en elk derde weekend van de maand de markt Camaleonte, waarbij zelfgemaakte en gerecyclede producten te koop zijn.

Erba Brusca

Een paar kilometer ten zuiden van Milaan, aan het Naviglio Pavese, ligt Erba Brusca. Je kunt hier heerlijk eten van de groenten die ze uit eigen tuin halen. Die tuin is maar liefst vierduizend vierkante meter groot en ligt op slechts vijftig meter van het restaurant. Duurzamer kan het bijna niet!

Het concept is even eenvoudig als subliem: met de ingrediënten uit de moestuin (waaronder natuurlijk ook erba brusca, veldzuring) worden originele gerechten gemaakt, met groenten en kruiden in de hoofdrol.

Het restaurant is honderd procent eco friendly en er wordt dus gekookt met respect voor de seizoenen. Zodoende word je ook als vaste gast elke keer opnieuw verrast en verwend.

foto’s: Erba Brusca

Degustazione – ristoro e dispensa

In een zijstraat van de sfeervolle Corso Garibaldi ligt Degustazione – ristoro e dispensa. Dit restaurant maakt deel uit van Casa degli Artisti.

In het begin van de vorige eeuw werd deze plek opgericht om kunstenaars een plek te geven om te werken en hun werk tentoon te stellen. Door verschillende factoren, onder andere de staat waarin het gebouw zich bevond, moest het in 2007 definitief zijn deuren sluiten.

Gelukkig zag de gemeente Milaan de waarde van dit project voor de stad in en besloot men om het te heractiveren. Precies honderdtien jaar na de eerste opening van het complex, heropende de Casa degli Artisti.

Kunstenaars kunnen hier nog steeds terecht voor een artist in residence en het tentoonstellen van hun werken. Maar daarnaast kun je er tegenwoordig ook heerlijk eten. Binnen, in de bottega, maar mooier is het om plaats te nemen op het (dak)terras, dat grenst aan de Giardino Pippa Bacca, een kleine, groene oase in Milaan waar ook een speeltuin is voor kinderen.

Ook in dit restaurant is aandacht voor de herkomst van de ingrediënten erg belangrijk en eet je gegarandeerd een heerlijke en originele maaltijd aangevuld met een goed glas wijn.

Al Fresco

In de voormalige industriewijk rondom de Via Tortona kun je heerlijk dineren bij Al Fresco. De prachtige tuin van dit restaurant werd ingericht door het bureau AG&P, een landschapsarchitect die zijn studio in hetzelfde gebouw heeft en verantwoordelijk is voor vele andere grote groenprojecten in Milaan.

Het is dan ook een lust voor het oog als je hier binnen stapt. Ook het menu mag er zijn. Lekker divers, maar alle gerechten zijn gebaseerd op typische gerechten uit de Italiaanse keuken.

foto’s: Al Fresco

Vijf onbekende groene parels in Milaan

Tot slot tip ik nog vijf onbekendere plekken in Milaan waar je kunt genieten van lekker veel groen.

Cascinet

Aan de oostzijde van de stad, niet ver van het prachtige Parco Forlanini en de luchthaven Linate, staat de Cascina Sant’Ambrogio. Deze boerderij wordt dankzij een groep enthousiastelingen langzaam gerenoveerd en tot leven gebracht als cultureel en educatief centrum Cascinet.

Naast een fijn restaurant (dat alleen open is in het weekend), kun je hier yogalessen volgen, een bezoek brengen aan het voedselbos, de educatieve bijenkorf bewonderen of luisteren naar een live optreden van muzikanten of acteurs.

foto’s: Cascinet

Giardini Perego

Het ligt super centraal maar is tegelijkertijd een van de minst bekende parken in Milaan: Giardini Perego. Net als de eerder genoemde Giardini Pubblici waren deze tuinen ooit privébezit.

In 1778 kreeg architect Luigi Cagnola de opdracht van de familie Perego om een tuin te realiseren. Het was een behoorlijk oppervlak, tussen de huidige wijk Brera en de Via Montenapoleone. Pas aan het begin van de jaren veertig, toen de stad onder andere door de bouw van de Galleria Vittorio Emanuele II en later de opening van het nieuwe centraal station veranderde, kreeg het zijn huidige, veel kleinere formaat en werd het toegankelijk voor iedereen.

In het park vind je een aantal kunstwerken, waarvan enkele ooit in het bezit waren van de familie Perego, en een fijne speeltuin voor de kleine ontdekkers.

Orti di Via Padova

De Orti di Via Padova liggen minder centraal en zijn iets minder toegankelijk, maar deze orti vormen echt een van de mooie voorbeelden van stadstuinen die Milaan rijk is. Dit project startte in 2012.

Legambiente kreeg de mogelijkheid deze verlaten oppervlakte, die tot een aantal jaar daarvoor dienst deed als parkeerplaats van de stadsbussen, nieuw leven in te blazen. En dat is ze gelukt.

Van een tijdelijke situatie, met bakken en vaten vol groen, zijn de tweeduizend vierkante meter terrein omgetoverd tot een groene oase. Er wordt hier groente en fruit verbouwd, je vindt er een aantal bijenkorven, een vijver en een synergetische tuin (waarbij de planten elkaar ondersteunen en versterken).

Er wordt geëxperimenteerd met verschillende soorten cultivatie en er is een wormenboerderij die wordt gevoed met restanten van de wekelijkse markt. Maar misschien nog wel het belangrijkste is dat de mensen uit de buurt hier samenkomen. Jong en oud, zeker omdat scholen uit de wijk af en toe op excursie gaan naar deze groene oase.

Giardino della Villa Belgiojoso Bonaparte

Milaan heeft ook nog een heel bijzonder park. Het is het park achter het voormalige koninklijke paleis, dat officieel Giardino della Villa Belgiojoso Bonaparte heet. Het ligt dicht bij de Giardini Pubblici.

Wat er zo bijzonder aan is? Het is alleen toegankelijk voor kinderen en hun ouders! Zoals de belangrijkste parken in Milaan werd ook dit park eind achttiende eeuw in Engelse landschapsstijl ontworpen.

Je wandelt hier dus over kronkelende paadjes, langs vijvers en aangelegde riviertjes en over romantische bruggetjes. Natuurlijk is er in dit park speciaal voor kinderen ook een speeltuin. Maar je vindt er ook diverse boom- en plantsoorten. Er is zelfs een koffieplant te vinden!

Parco della Lambretta

De fabrieken van Innocenti in Lambrate, waar onder andere Lambretta’s (de Milanese variant van de Vespa) maar ook Austins, Mini’s en Fiat Panda’s werden geproduceerd, sloot in 1993 definitief de deuren.

Het enorme terrein verloor zijn functie en werd langzamerhand (weer) overgenomen door de natuur. Het duurde echter behoorlijk lang voordat het stadsbestuur ging nadenken over de toekomst van dit deel van de stad.

Het Parco della Lambretta is een bijzonder gebied, dat start onder de verhoogde tangenziale, de ringweg rondom Milaan, en ook nog eens wordt afgescheiden door de rivier de Lambro.

De eerste ontwikkelingen aan het park vonden juist op deze gekke plek plaats: het water van de Lambro werd deels omgeleid naar bassins waarin het water wordt gezuiverd. De zuilen die de tangenziale dragen, werden het canvas voor straatkunstenaars.

Inmiddels wordt er al een aantal jaar hard gewerkt aan het heractiveren van dit deel van Milaan – met succes. In de loop van 2025 zal het park van de voormalige autofabrieken nog eens uitgebreid worden met een oppervlakte van circa vijftigduizend vierkante meter én moet er een belangrijke locatie van het Teatro alla Scala komen, met opslag, oefenruimtes en naaiateliers.

Een groene geschiedenis en een groene toekomst voor Milaan

Nog steeds komen veel mensen naar Milaan met het idee dat het een grauwe, grijze stad is. Als ik ze mee op pad neem, verandert dat idee gelukkig al snel en blijkt Milaan veel groener dan gedacht.

Dat wisten de Kelten al toen ze hier lang geleden neerstreken. Ze kozen deze plek niet alleen vanwege de strategische ligging, maar ook vanwege de vruchtbare grond.

Rond de twaalfde eeuw kwam de landbouw rondom Milaan echt tot bloei, mede door het kerkelijke instituut, maar ook vanwege een ingenieus irrigatiesysteem (dat later verder werd ontwikkeld door Leonardo da Vinci).

De kerk was niet alleen verantwoordelijk voor de grootschalige landbouw buiten de stadsmuren, maar ook binnen de stad actief met het verbouwen van allerlei gewassen en kruiden.

De meeste van deze tuinen in het centrum van Milaan zijn nu privébezit, maar om een indruk te krijgen hoe zo’n tuin er uit zag, stap je even binnen bij de Orto Botanico di Brera, een groene oase in hartje stad die ik nog niet noemde maar die zeker een bezoek waard is.

Het groen loopt als een rode draad door de geschiedenis van de stad, maar is ook belangrijk voor de toekomst van een miljoenenstad als Milaan.

Zo probeert men vervuilende auto’s te weren uit de stad en het vastgoed te verduurzamen maar wil men ook letterlijk meer ruimte voor groen creëren. Tram- en busbanen krijgen groene wallen, pleinen voor scholen worden vergroend en waar mogelijk probeert men in bestaande parken bomen bij te planten.

Het ambitieuze project Forestami wil nog voor 2030 drie miljoen extra bomen in de stad hebben. Ik kan dat alleen maar toejuichen en kijk uit naar een steeds groenere stad!’

met dank aan Roy van zeropxl voor een aantal foto’s