Hoewel Ancona de hoofdstad van de regio Le Marche is, is de stad verre van populair onder toeristen. Ancona moet het vaak afleggen tegen andere steden in de regio, zoals Loreto, Ascoli Piceno en Urbino. Toch heeft deze havenstad veel te bieden. Tim tipt tien plekken die je tijdens een bezoek aan Ancona niet mag missen.
Tim: ‘Ancona dankt haar naam aan de Grieken, die de havenstad Ankon, elleboog, doopten. Als je de stad van bovenaf ziet, begrijp je meteen waarom: de kromming van de zee volgt inderdaad die van een elleboog.
Je zou het misschien niet denken als je door het kleine centrum loopt, maar Ancona is toch echt een serieuze stad, met meer dan honderdduizend inwoners, een grote haven en de vele bezienswaardigheden.
Het voelt echter als een groot dorp, misschien ook wel omdat bijna alle interessante plekken op loopafstand van elkaar liggen, hetgeen voor een fijn overzicht zorgt. Bovendien kun je hierdoor in een dag alle moois van Ancona verkennen.
Ancona’s archi – de bogen van Ancona
Hoewel de Grieken op de plek van het huidige Ancona rond 387 voor Christus de stad Ankon stichtten, is er nog maar weinig van de Griekse oorsprong terug te vinden, qua monumenten.
De Romeinen, die Ancona later veroverden, hebben meer sporen achtergelaten. Keizer Trajanus laat bijvoorbeeld de haven van de stad flink uitbreiden, aangezien hij een grotere havencapaciteit nodig heeft om troepen te verschepen voor zijn Dacische oorlogen.
Na twee grootse overwinningen in Dacië geeft hij architect Apollodorus van Damascus in 115 de opdracht een triomfboog te bouwen, die een prominente plek aan de haven krijgt. En daar staat de Arco di Traiano nog altijd, in verbazingwekkend goede staat.
De inscripties waarin de bevolking de keizer dankt voor het aanleggen van de grotere haven, zijn nog steeds heel goed leesbaar. Boven op de boog werden drie bronzen beelden geplaatst; de keizer in het midden, met naast hem zijn vrouw en zijn zus.
Elke boot die de haven van Ancona binnen kwam varen, zou de keizer en zijn triomfboog zien. Helaas zijn de beelden er niet meer; in 848 plunderden de Saracenen Ancona en gingen er met de drie beelden vandoor.
In de tiende en elfde eeuw bouwden de inwoners van Ancona hun stadsmuren. De triomfboog werd erin opgenomen, als een middeleeuwse poort van de vesting. Halverwege de negentiende eeuw werden de muren weer afgebroken, waardoor de triomfboog nu weer vrij te bewonderen is.
Enkele tientallen meters voor de Arco di Traiano wordt in 1738 een tweede triomfboog geplaatst. Dit keer ter ere van paus Clemens XII, als dank omdat hij Ancona een vrije haven verleent en zo een nieuwe impuls geeft aan de handel.
Ook laat Clemens XII de haven van Ancona opnieuw inrichten, naar ontwerp van de beroemde architect Luigi Vanvitelli (de zoon van de naar Italië geëmigreerde Amersfoortse schilder Caspar van Wittel alias Gaspare Vanvitelli).
Boven op de boog moest eigenlijk een beeld van de paus komen, zodat iedereen die Ancona binnenkwam eerder de boog van de paus zou zien dan die van de heidense keizer Trajanus. Het marmeren beeld bleek echter te zwaar voor de boog te zijn en staat daarom sindsdien op het Piazza Plebiscito in plaats van boven op de Arco Clementino.
Vanvitelli ontwierp ook de Mole Vanvitelliana, dat tegenwoordig onderdak biedt aan het Museo Omero, een bijzonder beeldenmuseum waar je meer over leest in deze blog. Voor de Mole Vanvitelliana staat de Porta Pia, de oude toegangspoort tot de stad, die niet lang na de voltooiing van de Mole werd gebouwd.
Ancona’s piazza’s – de pleinen van Ancona
Ancona kent vier grote pleinen: Piazza del Plebiscito, Piazza della Repubblica, het Piazza Roma en Piazza Cavour. Piazza del Plebiscito is het oudste. Het heeft een bijzondere langwerpige rechthoekige vorm, met rondom enkele van de belangrijkste monumenten van de stad: het Palazzo del Governo, de Torre dell’Orologio en de kerk van San Domenico.
Op het plein staat zoals hierboven al genoemd ook het standbeeld van Clemens XII. Daarom wordt het plein ook wel Piazza del Papa genoemd.
Het heette ook wel een tijd Piazza San Domenico, naar de gelijknamige kerk, waar je een aantal mooie kunstwerken kunt zien, zoals de Annunciazione van Guercino en boven het altaar de Crocifissione van Titiaan.
’s Avonds komt het plein tot leven en stromen de terrassen van de restaurants en cafés vol. Er vinden ook regelmatig festivals en evenementen plaats, dus check zeker de evenementenagenda als je Ancona bezoekt.
Ancona’s fontane – de fonteinen van Ancona
Als Piazza Plebiscito ’s avonds het gezelligste plein van de stad is, dan is Piazza Roma dat overdag. Wat op dit plein meteen in het oog springt, is de Fontana dei Cavalli. Deze ‘paardenfontein’ werd gebouwd in 1758, met sculpturen van Gioacchino Varlè.
Boven op staat een putto, die de locals ook wel Pupo di San Nicola noemen, naar de oorspronkelijke plek van de fontein, in de buurt van de kerk San Nicola. De putto houdt een vis vast die water spuugt.
In het onderste bekken zijn vier zeepaardjes te zien (vandaar de naam van de fontein), met daaronder vier dolfijnen. Alle dieren spugen drinkwater, dat tot de laatste restauratie drinkbaar was.
Enkele meters verderop bevindt zich het bekendste monument van Ancona: de Fontana del Càlamo, ook wel de Fontana delle Tredici Cannelle genoemd. Al in de oudheid was er op deze plek een fontein, die in de middeleeuwen werd opgenomen in de stadsmuur.
In 1503 werd de toenmalige fontein afgebroken. Rond 1560 verrees er een nieuwe fontein, in renaissancestijl, met dertien maskers van saters die water spugen, twaalf in brons en de middelste in steen. Volgens een oude traditie moet je van het water dat uit de fontein stroomt drinken als je naar Ancona terug wil keren. Dat doen we dus maar!
Loggia dei Mercanti
Vlak bij het Piazza del Plebiscito staat een opvallend rijk versierd gebouw: de Loggia dei Mercanti. Het is een van de mooiste gebouwen die Ancona rijk is. De loggia stamt uit de vijftiende eeuw, een economisch zeer voorspoedige periode voor Ancona.
De ondernemers van die tijd wilden een plek creëren voor handelsbijeenkomsten, waar ze vrij konden onderhandelen. De loggia was het resultaat. Op de gevel staan vier beelden van deugden die een goede handelaar nooit uit het oog moest verliezen: hoop, moed, rechtvaardigheid en naastenliefde.
Cattedrale di San Ciriaco
Boven op de Colle Guasco prijkt de Duomo van Ancona, de Cattedrale di San Ciriaco. Het is een unieke locatie, omdat je vanaf deze heuvel de zonsopgang kunt zien én de zonsondergang. De koepel met twaalf zijden die de kathedraal tooit, is een van de oudste en, volgens kenners, meest perfecte koepels van Italië.
Helaas was het toen wij er waren vanwege een groots huwelijk niet mogelijk de kathedraal van binnen te bekijken. De balustrade met heiligen, profeten en symbolische dieren én het schilderij van Maria van wie de ogen ooit plotseling zouden hebben bewogen (het Maria-mirakel van San Ciriaco) waren zeker de moeite van een bezoek waard geweest. Het is in ieder geval een goede reden om nog eens terug te komen.
Santa Maria della Piazza
De oudste kerk van Ancona is de Santa Maria della Piazza, die is gewijd aan de heilig verklaarde eerste martelaar van het christendom: Stefanus. De kerk is gebouwd buiten de oude stadsmuren.
Tijdens archeologische opgravingen ontdekte men de overblijfselen van een vroeg-christelijke basiliek. Deze originele kerk had een rijke mozaïekvloer. Gelukkig zijn er nog delen bewaard gebleven. Op sommige plaatsen is er glas in de vloer aangebracht, zodat je de mozaïeken kunt zien, maar je kunt ook met een trap naar beneden om ze van dichtbij te bekijken.
Onder het altaar werd naar verluidt een reliek bewaard van de heilige Stefanus: de steen waarmee hij in 36 voor Christus gestenigd werd.
A tavola in Ancona
Een van onze favoriete adresjes in Ancona is het terras van Trattoria Le Tredici Cannelle (Corso Giuseppe Mazzini 108). Het is de perfecte plaats voor een lunch in de schaduw, met de gezellig klaterende fontein op de achtergrond. Bovendien hebben ze een uitgebreide kaart en uitstekende keuken.
Heb je geen tijd voor een uitgebreide lunch of meer zin in een snelle hap, dan loop je vanaf Piazza Roma richting de haven. Steek het Piazza della Repubblica over (kijk even naar rechts, naar het in 1826 gebouwde en begin deze eeuw prachtig gerestaureerde Teatro delle Muse) en ga rechtsaf de Banchina Nazario Sauro op.
Na een paar meter vind je Anguì a Miglio Zero, met bijzonder lekkere visgerechten op de kaart. Of je je vis nu gefrituurd wil of gebakken, op een broodje, met of zonder friet, alles kan. Alle vis komt uiteraard vers uit zee, waarop je uitkijkt terwijl je van elke hap geniet.
Zelf je lunch samenstellen? Aan de Corso Giuseppe Mazzini vind je Mercato delle Erbe, een overdekte markt met kraampjes vol mooi uitgestalde groenten, fruit, vis, vlees, kaas etc. Ook het gebouw zelf is meer dan de moeite waard.
Het Romeinse amfitheater
Het Romeinse amfitheater van Ancona ligt tussen de Colle Guasco en de Colle dei Cappuccini. Het is na de Arco di Traiano het belangrijkste Romeinse monument van Ancona. Sinds 2000 wordt het amfitheater gebruikt voor theatervoorstellingen en andere culturele evenementen.
Parco del Cardeto
Het Parco del Cardeto is het grootste park van Ancona. Vanuit het park heb je een prachtig uitzicht op de Adriatische Zee. Dit groene stukje stad strekt zich uit over een gebied van ongeveer vijfendertig hectare, allemaal dicht bij het centrum.
Wandel bijvoorbeeld van het amfitheater tot aan het strand Il Passetto. Je komt dan langs de oude vuurtoren die van 1860 tot 1956 in gebruik was. Zo’n tweehonderd meter verderop staat zijn opvolger, die in 1972 in gebruik werd genomen.
In het park is ook een van de grootste en best verzorgde joodse begraafplaatsen van Europa te vinden. Er zijn meer dan honderdzeventig gedenkstenen met Hebreeuwse inscripties uit de vijftiende eeuw tot de negentiende eeuw.
Il Passetto – het stadsstrand van Ancona
Ancona heeft een heerlijk strand: Il Passetto. De wandeling ernaartoe is al een uitstapje op zich. Vanaf Piazza Cavour tot aan Piazza IV Novembre (waar de trappen naar het strand zijn) loop je in de schaduw van de bomen over de Viale della Vittoria, een brede laan met een promenade tussen de twee rijbanen.
Ongeveer halverwege de viale kom je aan je linkerhand Ristorante Giardino tegen. Een aanrader voor iedereen die van vis houdt. Ze maken hier bijvoorbeeld de traditionele stoccafisso all’anconetana naar authentiek recept. Er staan ook vlees en vegetarische gerechten op de kaart. Mocht je meer zin hebben in een pizza, dat kan hier ook.
Aan het eind van de laan staat het indrukwekkende monument voor de gevallenen, dat in de jaren twintig werd ontworpen door de architect Cirilli. Het is versierd met helmen, zwaarden en symbolen van verdediging en aanval.
In het midden staat een klein altaar en op de bovenste rand prijkt een citaat van de bekende dichter Giacomo Leopardi. Het monument is het decor van veel nationale vieringen, zoals Bevrijdingsdag en de Dag van de Republiek. Sinds 2002 wordt op de trappen van het monument ook elke zomer een modeshow gehouden.
Achter het monument liggen de trappen naar het brede strand dat, dankzij de stroming in de zee, perfect zwemwater heeft. Achter het strand gaan de rotsen steil omhoog.
Beneden zijn bontgekleurde grotto’s gebouwd, opslagplaatsen voor de spullen van de lokale vissers, die een mooi contrast vormen met de witte achtergrond. Dit zouden de enige grotto’s zijn langs de Adriatische kust.
Tip: als je na een dag zonnen en zwemmen geen zin hebt om de trappen te beklimmen, dan kun je voor een euro met de lift weer naar boven.’
Nog meer tips voor Le Marche
Ga je op vakantie naar Le Marche? Check dan onze digitale reisgids voor deze veelzijdige regio, met bijna 700 pagina’s aan verhalen, tips, foto’s en informatie:
Bestel deze Special Opent in een nieuw tabblad:
We verzamelden al onze favoriete plekken: sfeervolle dorpjes, steden vol ‘geheime’ hoekjes, robuuste kastelen, schitterende stranden, fijne restaurants, enthousiaste wijnboeren, bijzondere villa’s en interessante musea, voor een onvergetelijke vakantie!
De Ciao tutti Special is een digitale uitgave. Na bestelling ontvang je zowel op de website als in je e-mail een link om de Ciao tutti Special te downloaden in pdf-formaat. Je kunt ‘m vervolgens opslaan en op meerdere apparaten (je pc, laptop, tablet en smartphone) van alle moois in je nieuwe Special genieten.
Mooie site
Met deze info ga je goed voorbereid op stap in Ancona, wat trouwens een hele leuke stad is. Aanrader!
P.s. het restaurant Anguì in de haven bestaat niet meer.