Florence

Vandaag is het groot feest in Florence. De Florentijnen vieren de verjaardag van Johannes de Doper, de patroonheilige van de stad, met verschillende grootse festiviteiten, zoals het calcio storico – historisch voetbal dat echter meer weg heeft van een partijtje rugby. Mijn eerdere stukje over het calcio storico geeft een goede indruk van hoe dat er straks aan toe zal gaan… De toren van het Palazzo Vecchio Bij een feest horen natuurlijk ook cadeaus. De burgemeester van Florence besloot de stad ter ere van deze feestdag iets heel bijzonders te schenken. Alle inwoners en bezoekers van de stad krijgen hetzelfde cadeau …

Gisteren maakte ik jullie al warm voor het verslag van mijn bijzondere bezoek aan het Palazzo Vecchio in Florence, waar ik de burgemeester mocht interviewen. Hoe vaak maak je nu mee dat je aan het bureau van een burgemeester mag aanschuiven? En dat wordt nog bijzonderder als je weet dat dat bureau in een met prachtige fresco’s versierde werkkamer staat, waar ooit Lorenzo de’ Medici nog heeft rondgewandeld… Maar laat ik bij het begin beginnen. Ik moest me op maandag om vijf uur ’s middags melden in het Palazzo Vecchio. Aangezien ik – heel Nederlands – stipt op tijd was …

Toen ik vorige week de burgemeester van Florence interviewde, was ik niet de enige die vragen stelde. Ook Matteo Renzi, zoals de burgemeester heet, was nieuwsgierig naar wat mij in zijn werkkamer in Palazzo Vecchio bracht. Ik vertelde hem over mijn passie voor Italië in alle mogelijke facetten, die onder andere tot uiting komt in een dagelijks blog, hier op Ciao tutti. Nu is deze burgemeester, zeker voor Italiaanse begrippen, heel jong (net voor ik kwam vierde hij zijn 37ste verjaardag). Bovendien is hij dol op moderne media (hij heeft een Facebook-pagina en een Twitter-account die hij beide goed bijhoudt), dus …

Zeven jaar geleden bracht een grondige zoektocht het atelier van Da Vinci aan het licht. Het bleek zich midden in Florence te bevinden, direct naast het klooster van de Santissima Annunziata. Ook hier ging veel giswerk aan vooraf en ging niet alles van een leien dakje… Het idee om onderzoek te doen kwam van kunsthistoricus Alessandro del Meglio, die aan het hoofd stond van het cartografisch archief van het instituut dat naast het voormalige klooster van de Santissima Annunziata was gevestigd. Hij wilde in kaart brengen in hoeverre de ruimtes van zijn kantoor vroeger gebruikt werden en welke functie ze …

In december vorig jaar berichtte de Volkskrant dat ‘historici van over de hele wereld een petitie hebben getekend waarmee ze willen voorkomen dat er verder wordt gezocht naar wat omschreven wordt als het beste werk van Leonardo Da Vinci ooit. Om erachter te komen of dat werk bestaat – en in welke staat het verkeert – moet namelijk geboord worden in een eveneens beroemd fresco dat in 1563 over de vermeende Da Vinci heen werd geschilderd.’ Nog steeds laaien de emoties hoog op als er over de vermeende Da Vinci wordt gesproken. Sommige onderzoekers willen het verloren werk dolgraag vinden en …

Florence kent naast de kale façade van de San Lorenzo, die ik jullie gisteren liet zien, nóg een kerk met een kale voorgevel. Daarvoor moeten we wel naar de wijk Oltrarno, aan de overkant van de Arno. Daar vind je het gezellige Piazza di Santo Spirito, een plein dat wordt gedomineerd door de gele voorgevel van de Santo Spirito. Hoewel de kale voorgevel wellicht anders doet vermoeden, is deze kerk een van de mooiste van Florence. Michelangelo kwam er graag en Bernini zou zelfs ooit hebben gezegd dat hij deze kerk het mooiste godshuis ter wereld vond. De kerk is …

Florence kent prachtige kerken. De bekendste is natuurlijk de Duomo, de dom met de enorme koepel, die iedere bezoeker (tevergeefs) in zijn geheel op de foto probeert te krijgen. De façade van de dom is uitgevoerd in marmer in de kleuren wit (uit Carrara), roze (uit de Maremma) en groen (uit Prato). Er zijn zoveel schitterende details te zien dat je bijna niet weet waar je moet kijken. Net als bij de koepel had het nogal wat voeten in de aarde voordat deze voorgevel stond. Het eerste ontwerp voor de gevel werd gemaakt door Arnolfo di Cambio, maar toen het …

Da Vinci’s Annunciatie is waarschijnlijk het eerste werk dat de kunstenaar zelfstandig maakte. Hij werkte eraan van 1472 tot 1475, en hoewel het hier en daar van imperfectie getuigt, laten de engel en Maria al zien waartoe Leonardo in staat is: over de kleinste details is nagedacht en de schilder probeerde steeds iets nieuws uit, iets anders, iets revolutionairs. Zo laat hij Maria hier met driekwart profiel zien, een nieuwe ontwikkeling in de renaissancekunst. Tot dan toe keek Maria je meestal recht aan. Ook de vleugels van de engel zijn spectaculair. Het verhaal gaat dat Leonardo de vleugels heeft gekopieerd …

De komende week zien jullie op Ciao tutti verschillende Annunciaties voorbij komen. Letterlijk betekent annunciatie verkondiging of aankondiging. Bij de katholieken verwijst dit woord naar de aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria. Het feest vindt dan ook niet in december plaats, maar negen maanden eerder, op 25 maart om precies te zijn. Omdat de schilderingen nu in aanloop naar Kerstmis volop bezocht worden in de Italiaanse steden, en ze qua sfeer zo mooi passen bij deze periode van bezinning en verwachtingsvol aftellen, zet ik de komende dagen de mooiste annunciaties op een rijtje. Allemaal geven ze een voorstelling van …

Het gebeurt maar zelden dat ik tijdens mijn reizen door Italië besluit om ergens op de bonnefooi te gaan slapen. Eergisteren echter zag ik op een naambordje vlak bij het Piazza di Santa Croce de naam ‘Le Stanze di Santa Croce‘ staan, de kamers van de Santa Croce. In een opwelling – ik kon nog wel een paar nachtjes in het gehuurde appartement blijven – belde ik aan. Eigenlijk alleen even om een kijkje te nemen in de zo veelbelovend klinkende kamers, maar uiteindelijk ook om er mijn spullen naartoe te verhuizen en er een paar nachten te slapen… De …

Leonardo da Vinci begon zijn schildercarrière als leerling van Andrea del Verrocchio. Rond 1472 zou hij zijn meester hebben geassisteerd bij het schilderen van een groot doek voor het monnikenklooster van San Salvi, dat zich net buiten Florence bevond. Voor zover we nu weten staan op dit doek de eerste penseelstreken die Da Vinci ooit op een echt schilderij zette – niet meer om te oefenen maar voor het grote werk. Volgens Bramly’s biografie van Da Vinci heeft Verrocchio het meest verheven gedeelte van het werk voor zichzelf gereserveerd. Hij schilderde Jezus die in het water van de Jordaan staat. …

Florence kent nog zo’n prachtig, onontdekt pareltje, waar geen Laatste Avondmaal te zien is zoals bij de kloosters en kerken waar we in deze blog over schreven, maar wel een prachtige frescocyclus van Andrea del Sarto. Dit pareltje is te zien in het Chiostro dello Scalzo, vlak bij de San Marco. Het klooster behoorde toe aan de in 1376 opgerichte orde van de Flagellanten (een flagellant is iemand die zichzelf ritueel geselt) van Johannes de Doper. Het klooster dankt zijn naam, scalzo – ongeschoeid, aan het feit dat de kloosterling die tijdens de processies het kruis droeg nooit schoenen droeg. …

Ontdek de mooiste, door toeristen nog vrijwel onontdekte versies van het Laatste Avondmaal (cenacolo in het Italiaans) die in Florence en omgeving te zien zijn. Laatste Avondmaal van Ghirlandaio in de Ognissanti De grote refter van Ognissanti (Piazza Ognissanti 42) ligt tussen de eerste en de tweede kloostergang van het oude klooster. Hier vind je het fresco van Ghirlandaio, dat in Porta Romana ter sprake kwam. Ghirlandaio’s Laatste Avondmaal bedekt de complete wand van ruim acht bij vier meter. De schilder legde het moment vast waarop Jezus aankondigt dat een van de tafelgenoten hem later zal verraden. Op verzoek van de …

In het Florentijnse modedistrict, in en rondom de Via de’ Tornabuoni, bevindt zich het Museo Salvatore Ferragamo. Dit bijzondere museum, dat gevestigd is in het dertiende-eeuwse Palazzo Spini-Feroni, geeft door middel van meer dan tienduizend schoenen een beeld van de carrière van de bekende Florentijnse ontwerper en van zijn unieke collectie. Een must voor alle vrouwen (en mannen) die de verleiding voor een nieuw paar schoenen maar moeilijk kunnen weerstaan! Salvatore Ferragamo werd in 1898 geboren in Bonito, een klein plaatsje op zo’n honderd kilometer van Napels. Als elfde van in totaal veertien kinderen was hij al op jonge leeftijd …

Een van de indrukwekkende palazzi aan de Via de’ Tornabuoni is het huidige Palazzo Tornabuoni, dat vroeger ook wel bekend stond als Palazzo Corsi Salviati. Hoewel het palazzo natuurlijk veel minder bekend is dan bijvoorbeeld de Duomo en het Palazzo Vecchio, is het zeker een ontdekkingstocht waard. Het palazzo omvat namelijk een aantal geheimen die zelfs voor veel Florentijnen onbekend zijn, dus neem wel een goede gids of onderstaand artikel mee tijdens je bezoek! Zoals de titel van vandaag al zegt, bevat het palazzo de appartementen van de zogenaamde ‘bliksempaus’, beter bekend als Leo XI, kent het een verschuivende loggia …

De Galleria degli Uffizi heeft ontelbaar veel kunstwerken in haar collectie waarbij de hoofdrol is weggelegd voor Venus, de godin van de Schoonheid. Op het schilderij dat we in deze blog bespraken, The Tribuna of the Uffizi van Johann Zoffany, zie je vooraan een van de beroemdste werken waarop Venus staat afgebeeld, de Venus van Urbino van Titiaan. Het schilderij is op het doek van Zoffany een beetje een vreemde eend in de bijt, aangezien het in die tijd in Florence nog niet zo gewoon was om een vrouw zo open en bloot af te beelden, zonder enige bedekking en …

De Galleria degli Uffizi is tegenwoordig een van de beroemdste musea ter wereld, maar het enorme gebouw was eigenlijk bedoeld om de kantoren (uffizi) van de gemeente Florence en de belangrijkste gilden te kunnen huisvesten. Hertog Cosimo I belastte Vasari met de opdracht het enorme complex vorm te geven. Hoewel Vasari vol enthousiasme aan de slag ging, heeft hij de voltooiing niet mee mogen maken. Toen hij in 1574 stierf, ging de leiding over op Bernardo Buontalenti (die ook het ijs heeft uitgevonden – zie deze blog), die de bouw samen met Alfonso Parigi wist te voltooien. Francesco I, de …

Naar aanleiding van mijn eerste blogstukjes over Florence vorige week vroeg trouwe lezer Joris Wouters mij: ‘Waarom toch ‘Florence’ en niet ‘Firenze’? Weet jij waar die gewoonte vandaan komt om deze Italiaanse stad een Franse naam te geven?’ Tijdens mijn studie in Florence had ik me er ook al over verbaasd dat de Vlamingen – net als de Italianen – de stad heel klinkend Firenze noemen, terwijl wij in Nederland de stad alleen kennen onder haar Franse naam, Florence, vaak ook nog uitgesproken als ‘Florans’ waardoor alle Italiaanse charme die in het vrolijke Firenze zo mooi weerklinkt al snel ver …

Op het Piazza della Signoria is nog een werk van Michelangelo’s hand te bewonderen – zo wil het verhaal althans. Schuin achter David, op de hoek van het Palazzo Vecchio die grenst aan de Via della Ninna en Piazzale degli Uffizi, zie je als je goed kijkt een in steen gekrast profiel van een man. Volgens de overlevering zou niemand minder dan Michelangelo dit portret hebben getekend. Het hoe en waarom – daar zijn de Florentijnen het niet over eens. Volgens sommigen zou hij het portret met zijn armen op zijn rug in de steen hebben gekerfd, toen iemand zijn …

‘De grootste kunstenaar kan niets verzinnen dat niet vooraf al in de steen bestaat, maar als zijn hand niet met zijn geest meegaat zal hij het nooit van ’t ruwe marmer winnen.’ Aldus Michelangelo, die inderdaad met zijn beitel de meest natuurlijke vormen uit een blok marmer tevoorschijn kon toveren. Hij liet zich zelfs niet uit het veld slaan door de bijnaam van het blok marmer waaruit hij zijn David moest zien te scheppen. Hoewel het blok door veel van zijn collega-beeldhouwers en andere betrokkenen spottend il rotto (het beschadigde) werd aangeduid – aangezien het blok marmer een aantal barsten …

Tegenover de Duomo vind je de bronzen deuren van het Baptisterium, de doopkapel van Florence. Het verhaal wil dat de bijnaam van de deuren – ‘de poort naar het paradijs’ – te danken is aan Michelangelo, die de deuren zo mooi vond dat hij ze ‘waardig achtte het paradijs af te sluiten’. Helaas kun je het Baptisterium niet door deze deuren betreden, maar alleen al door ze te bekijken straalt iets van de hemelse grandeur op je af… De deuren bevatten tien bronzen panelen, van links naar rechts en van boven naar beneden: 1 – het scheppingsverhaal, de zondeval en …

Florence, Firenze, de hoofdstad van Toscane, de bakermat van de renaissance… Elk jaar trekken honderdduizenden toeristen van over de hele wereld naar deze stad om de Duomo van Brunelleschi te bewonderen, over de Ponte Vecchio te lopen en de meesterwerken van Leonardo da Vinci, Sandro Botticelli en Michelangelo op foto of film vast te leggen. Als inleiding op een warme meimaand over Florence en Florentijnse zaken vandaag een fragment uit Klein reismozaïek. Italiaanse impressies van Hella Haasse, dat ze in 1953 tijdens een bezoek aan Italië optekende: ‘Op weg naar Fiesole verdwalen wij in het heuvelland buiten Florence. Een smal pad, …