Naar hoofdinhoud Naar navigatie
2 augustus 2021

Le Vie di Dante – treed in de voetsporen van Dante in Romagna

Tussen steden, borghi, kastelen en groene valleien zindert de herinnering aan de grootste dichter die Italië ooit gekend heeft: Dante Alighieri. In 2021 was het zevenhonderd jaar geleden dat Dante overleed – een perfecte aanleiding om in zijn voetsporen te treden in een stukje onbekend(er) Italië!

Dante vond een toevluchtsoord tussen de Apennijnen en de Adriatische Zee. In de rust van Romagna vond hij inspiratie voor zijn beroemdste werk, waarin hij zijn hele ziel en zaligheid legde: de Divina Commedia.

De plaatsen waar hij na zijn verbanning uit Florence verbleef, de plekken waarover hij schrijft en de mensen die hij in zijn Goddelijke Komedie opvoert vormen, samen met het landschap dat een prachtig decor voor het verhaal vormt, de beste manier om de voetsporen van Dante te kunnen traceren.

Onder de noemer Le Vie di DanteDeze link opent in een nieuw tabblad zijn ze opgetekend, zodat je zelfs zevenhonderd jaar na Dantes dood met hem op reis kunt – van burchtdorp naar waterval, van abdij naar kasteel.

Van Florence naar Forlì

In de herfst van 1302 verlaat Dante zijn geboortestad Florence. Hij is verbannen vanwege een politiek conflict en vertrekt naar ForlìDeze link opent in een nieuw tabblad, omdat daar net de Ghibellijnse familie Ordelaffi aan de macht was gekomen. Dante – die al enige roem als dichter had weten te vergaren – was er meer dan welkom.

In ruil voor de gastvrijheid van Forlì nam Dante de verantwoordelijkheid van een deel van de officiële communicatie op zich. Hij schreef brieven in het Latijn en trad als secretaris op tijdens vergaderingen en afspraken van de lokale machthebbers.

Het Forlì van Dante is deels nog terug te zien. Hij zou de Santa Maria dei Servi en de San Mercuriale zeker nog herkennen. Deze laatste basiliek in romaanse stijl staat echter niet meer aan het enorme grasveld dat ooit campo dell’abate (‘veld van de abt’) werd genoemd, maar kijkt uit over het sfeervolle Piazza Aurelio Saffi, het stijlvolle hart van de stad.

Op de klokkentoren prijkt een plaquette met een zin uit Inferno, die verwijst naar een van de meest bloedige confrontaties tussen de Ghibellijnen en de Welfen.

Bertinoro – het balkon van Romagna

Het dorpje BertinoroDeze link opent in een nieuw tabblad ligt niet ver van de Via Emilia, op de top van de Monte Cesubeo. Dit middeleeuwse dorpje staat wel bekend als ‘het balkon van Romagna’, vanwege het prachtige uitzicht dat je vanaf hier over de omgeving hebt.

De Ordelaffi lieten ook hier een palazzo bouwen, dat een prachtige toren met klok en de naam van de familie kreeg. Je kunt het nog altijd bewonderen in Bertinoro, waar het met zijn kenmerkende Ghibellijnse kantelen nog altijd even statig afsteekt tegen de blauwe hemel als in de tijd van Dante.

Polenta en de Pieve di San Donato

Polenta is een gehuchtje bij Bertinoro. In de tijd van Dante behoorde het toe aan de familie die Dante in Ravenna onderdak bood. Dante zou regelmatig een wandeling naar de Pieve di San Donato hebben gemaakt, om te bidden voor een terugkeer naar zijn zo geliefde Florence.

In zijn gedicht La Chiesa di Polenta stelt Giosuè Carducci zich voor hoe Dante hier knielde en zijn handen vouwde in gebed:

‘Ecco la chiesa. E surse ella che ignoti
servi morian tra la romana plebe
quei che fûr poscia i Polentani e Dante
fecegli eterni.

Forse qui Dante inginocchiossi?
L’alta fronte che Dio mirò da presso chiusa
entro le palme, ei lacrimava il suo
bel San Giovanni.’

Onder de vleugels van de conti Guidi

Dantes reis brengt ons naar de Apennijnen, naar het land van de conti Guidi, een machtige familie met Duitse roots, die deels in Romagna woonde en deels in de CasentinoDeze link opent in een nieuw tabblad (een uitgestrekt natuurgebied in het oosten van Toscane). Dante zou ook verbleven hebben in de Rocca di ModiglianaDeze link opent in een nieuw tabblad, het verblijf van de Ghibellijnse tak van de familie Guidi.

De middeleeuwse sfeer is ook nog te voelen in DovadolaDeze link opent in een nieuw tabblad, dat eveneens van de Guidi’s was. Al deze kleine burchtstadjes waren in Dantes tijd moeilijk te bereiken en ook nu nog ben je er even ‘ver’ van de bewoonde wereld. Een perfecte plek voor iedereen die op zoek is naar de nog niet platgetreden paden – of die net als Dante een meesterwerk wil schrijven…

Cascata dell’Acquacheta

Dante liet zich graag inspireren door de natuur. Hij schrijft in zijn Divina Commedia over de Casentino en over de Arno, de rivier die hier ontspringt en vervolgens door Florence stroomt, op weg naar Pisa en de zee.

Ook bij San Benedetto in Alpe speelt water een belangrijke rol. Hier ligt het startpunt van een schitterende wandeling naar de Cascata dell’AcquachetaDeze link opent in een nieuw tabblad, de waterval die Dante in Inferno vergelijkt met de verschrikkelijke Phlegethon-rivier (canto 16).

Faenza & Brisighella

Dante noemt FaenzaDeze link opent in een nieuw tabblad – en haar inwoners – opvallend vaak in zijn Divina Commedia, maar tegenwoordig is er nog maar weinig te zien dat aan Dante herinnert. Faenza is nu vooral bekend om het keramiek, met het Museo d’Arte Ceramica, waar je prachtige vazen, borden en andere keramieken kunststukjes bewondert.

Een middeleeuws dorpje aan de Via Faentina dat meer de tijd van Dante laat herleven, is Brisighella, een van de borghi più belli d’Italia.

In deze blogDeze link opent in een nieuw tabblad vertellen we je alles over dit pareltje dat je niet mag overslaan als je in de buurt bent. Via deze linkDeze link opent in een nieuw tabblad vind je meer informatie over dit stukje van de Vie di Dante.

Eindpunt Ravenna

Rond 1318 trekt Dante naar Ravenna. Inferno en Purgatorio waren af. De verhalen werden verslonden, terwijl Dante voortvarend doorwerkte aan zijn Paradiso.

Helaas voor Dante lag er voor hem geen lang paradijselijk verblijf in Ravenna in het verschiet; hij werd ziek en zag zijn einde snel en meedogenloos naderen.

Volgens Boccaccio ‘ontving hij nederig en devoot de laatste sacramenten, en vol berouw over alles wat hij tegen Zijn behagen gedaan had, zoals de mens dat doet, verzoende hij zich met God. Daarop steeg zijn vermoeide geest, in de maand september van het jaar onzes Heren 1321, op de dag waarop door de Kerk de Kruisverheffing gevierd wordt, tot groot verdriet […] van alle inwoners van Ravenna, ten hemel.’

Dante werd begraven in de San Francesco, waar je – ondanks de aanhoudende verzoeken van Florence om hem in zijn geboortestad te begraven – nog altijd zijn laatste rustplaats kunt bezoeken.

Wandelen over Le Vie di Dante

Wil je in Dantes voetsporen treden en deze en andere plekken die herinneren aan de grote dichter bezoeken? Op de website van Le Vie di DanteDeze link opent in een nieuw tabblad vind je meer informatie. Je kunt er ook een aantal brochures downloadenDeze link opent in een nieuw tabblad.

Je kunt deze zomer ook per trein met Dante meereizen. In dit artikelDeze link opent in een nieuw tabblad lees je alle details over de speciale Treno di Dante, die tussen Florence en Ravenna rijdt.

3 reacties

  1. Ad de Graaff schreef:

    Attentie:
    Graag wil u attenderen op het boek van de classicus Frans van Dooren:
    “Met Dante door Italië “

    Met vriendelijke groet

  2. Ad de Graaff schreef:

    Voorts verschijnt in september de Nederlandse vertaling van het boek “ Dante “!”, geschreven door de Italiaanse historicus Alessandro Barbero

  3. Saskia schreef:

    Ciao Ad, grazie – dat boek ken ik uiteraard maar het is helaas alleen nog hier en daar tweedehands verkrijgbaar.
    Het nieuwe boek staat inderdaad al op het wensenlijstje voor september.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Welkom op Ciao tutti, hét startpunt voor inspiratie uit en over Italië. Reis elke dag even mee naar Italië, om te genieten van prachtige plekken in de laars, van de Italiaanse keuken en van de Italiaanse taal.

autohuur italië
Bol AlgemeenBol Algemeen