Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Vorig jaar vierde Saskia de nazomer deels in Zuid-Tirol. Ze verkende de sfeervolle straten van Bolzano, volgde de Passeggiata di Sant’Osvaldo en bezocht op een strakblauwe septembermiddag Cantina Bolzano (of Kellerei Bozen), waar ze vlak voor de start van de druivenoogst mocht proeven van een aantal heerlijke wijnen.
Waanzinnige wijnen uit Zuid-Tirol
Daarna volgde een wijntour buiten Bolzano, om te proeven van nog meer waanzinnige wijnen die in Alto Adige of Zuid-Tirol gemaakt worden. Aangezien de zon hier zo’n driehonderd dagen per jaar schijnt, terwijl de nachten meestal lekker koel zijn, is deze streek de ideale plek voor druiven – en dat proef je terug in elke slok wijn!
Een van de kleinste wijnbouwgebieden van Italië
Alto Adige is een van de kleinste wijnbouwgebieden van Italië, maar er worden unieke wijnen van hoge kwaliteit gemaakt. De Alpen en de Dolomieten overheersen het landschap, maar de wijngaarden liggen vooral in de rivierdalen van de Adige en de Isarco, op een hoogte tussen de driehonderd en duizend meter.
Er wordt net iets meer witte dan rode wijn geproduceerd, van zowel inheemse als internationale druivenrassen zoals Pinot Grigio, Schiava (in het dialect van Zuid-Tirol Vernatsch genoemd), Gewürztraminer, Chardonnay, Pinot Nerp, Lagrein, Sauvignon Blanc, Muller Thurgau en Merlot.
Een van de oudste wijnregio’s ter wereld
Alto Adige / Zuid-Tirol is ook een van de oudste wijnregio’s ter wereld. Al zo’n drieduizend jaar geleden werden hier druiven verbouwd, zo heeft archeologisch onderzoek uitgewezen.
Het schijnt dat Karel VI in 1317 zelfs heeft genoteerd dat de beste wijn van heel zijn rijk uit Bolzano en omgeving kwam. Wat dat betreft val je dus met je neus in de boter!
foto’s: Florian Andergassen | Vini Alto Adige
De oudste wijnrank ter wereld
In de buurt van Merano, bij Castel Katzenzungen in Prissiano, groeit de oudste wijnrank ter wereld: de Versoaln. Met een leeftijd van zo’n driehonderdvijftig jaar neemt hij driehonderdvijftig vierkante meter in beslag, waarmee het waarschijnlijk ook de grootste wijnrank ter wereld is.
Elk jaar worden hier circa vijfhonderd flessen wijn mee gemaakt. De naam is afgeleid van het woord versailen – de wijn wordt namelijk hangend aan kabels geoogst, omdat de wijngaarden zo tegen de bergen aan geplakt lijken.
Het wijnparadijs van Alois Lageder
Een van de bekendste wijnmakers van Zuid-Tirol is Alois Lageder, de vijfde generatie Lageder die druiven weet om te toveren tot goddelijke drank. Zijn benadering is uniek: er wordt zoveel mogelijk biodynamisch gedacht en gewerkt – tot in het kleinste detail, met schapen die in de wijngaard grazen en unieke bijenkorven voor een gezonde flora.
Ook de wijnkelder is zo gebouwd dat er geen extra energie nodig is. Hoe? Door de druivenpers zeventien meter diep de grond in te laten voeren, zodat de druiven genoeg hebben aan zwaartekracht.
De productie van Lageder bestaat voor zo’n zeventig procent uit witte wijn, omdat de condities voor witte wijn in vergelijking met de rest van Italië in Zuid-Tirol vele malen beter zijn.
In totaal maakt Lageder meer dan dertig wijnen. In zijn Paradeis (de wijnbar van Alois Lageder) proefden we onder meer een heerlijke Gewürztraminer, waarvan alleen de geur je al in vervoering brengt…
foto’s: Alois Lageder
Wijn proeven bij Elena Walch
De Gewürztraminer dankt zijn naam aan het plaatsje Tramin. Letterlijk betekent de naam van de wijn ‘de gekruide uit Tramin’ en een keer de geur opsnuiven of een slokje proeven en je weet dat deze naam meer dan terecht is. In dit plaatsje bezochten we de cantina van Elena Walch, die samen met haar dochters de wijntraditie van haar familie in ere houdt.
Dat doen ze niet alleen met veel passie en liefde voor hun product, maar ook met een schitterend oog voor detail. Alles klopt, van de inrichting van het schitterende proeflokaal waar we wederom werden getrakteerd op een bijzondere wijnproeverij tot de mooi gestileerde etiketten. Uiteraard is ook de wijn van superieure kwaliteit.
Naast een glas Gewürztraminer proefden we ook van hun Ludwig. En eerlijk is eerlijk, hoewel we dol zijn op de Italiaanse taal klinkt de naam van deze druivensoort in het Duits minstens zo smakelijk: Blauburgunder. Onthoud deze topper; het is niet voor niets ook een van de favorieten van Elena Walch zelf!
foto’s: Elena Walch
De bijzondere wijnkelder van Laimburg
Eind jaren tachtig kampte Laimburg, een van de grote wijnproducenten in de regio, met een tekort voor de opslag van het groeiend aantal flessen wijn. De oplossing? Een deel van de bergen werd opgeblazen met behulp van vijf ton dynamiet, zodat er een grote kelder ontstond met een ideale temperatuur om wijn te bewaren.
Tijdens een wandeling door de kelder val je van de ene verbazing in de andere, enerzijds door de artistieke draai die soms aan de wijnvaten is gegeven, anderzijds door de enorme collectie wijn die hier wordt bewaard.
Leuk detail: bij de ingang van de wijnkelder vind je een hele verzameling speciale wijnflessen, die hier bij de opening in 1975 zijn verzegeld door alle bij Laimburg aangesloten wijnboeren.
foto’s: Laimburg
Alto Adige Restaurant Weken
Als je een bezoek wil brengen aan een van deze wijndomeinen, dan kun je het beste van tevoren even contact opnemen om de mogelijkheden te bespreken.
In Nederland proeven kan dit najaar echter ook! Van 25 september tot en met 8 oktober 2022 kun je tijdens de Alto Adige Restaurant Weken genieten van verschillende wijnen uit Zuid-Tirol.
In samenwerking met Vini Alto Adige schenken tien restaurants en drie wijnwinkels tijdens deze weken minimaal drie verschillende wijnen uit Zuid-Tirol, vaak in combinatie met een mooi menu. Verder zullen ook de wijnwinkels deze wijnen extra in het zonnetje zetten.
Hier kun je terecht voor de Alto Adige Restaurant Weken:
Bolenius in Amsterdam
De Kassier in Cuijk
Nado in Eindhoven
Hendrickje Stoffels in Hoorn
Restaurant Wielinga in Leiden
Wijnkoperij La Bordelaise in Leiden
De Pepermolen in Leidschendam
Il Bacaro in Maastricht
Passione e Pura in Maastricht
’t Ganzenest in Rijswijk
Restaurant Fitzgerald in Rotterdam
Vermeyden Delicatessen in Rotterdam
Oonivoo in Uden
Wij zijn net op tijd terug van de eerste lezersreis en het eerste teamweekend in Italië om te gaan proeven van Zuid-Tirol in Maastricht, met hopelijk nog een mooi nazomerzonnetje om op te proosten!
foto’s: Florian Andergassen | Vini Alto Adige
