Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Op een steenworp afstand van Piazza Navona is in een Romeins renaissance-palazzo een prachtig, klein museum gevestigd. Een warm onthaal krijg je niet vaak van de caissière en bewakers, die ondanks de geringe bezoekersaantallen nogal ongeïnteresseerd lijken als er dan toch een keer iemand komt opdagen. Maar het loont de moeite die horde te nemen, want achter de door hen bewaakte deuren schuilt een van de mooiste verrassingen van Rome.
De rijke families van Rome verzamelden in de loop der tijd een overweldigende hoeveelheid antieke kunst. Vooral de families Borghese, Barberini, Ludovisi en Farnese bouwden aan kostbare collecties.
De meeste musea die je vandaag de dag in Rome kunt bezoeken, zijn ontstaan vanuit deze privécollecties van pausen, kardinalen en andere rijke Romeinen met een voorliefde voor de klassieken. Tegenwoordig zijn ze over het algemeen in bezit van de Italiaanse staat of Vaticaanstad.
De Farneses bijvoorbeeld vonden op hun landgoed vlak bij de Thermen van Caracalla prachtige sculpturen uit de oudheid, waaronder een Hercules en een stier die onder de familienaam beroemd zouden worden (nu te zien in het Museo Archeologico Nazionale in Napels). Scipione Borghese bracht zijn verzameling antieke kunst onder in zijn villa, die we tegenwoordig kennen als de Galleria Borghese.
Dezelfde invloedrijke families waren hofleveranciers voor de Heilige Stoel, zodat ook veel kunst in handen van het Vaticaan kwam. Veel kunstwerken werden opgesteld in de Cortile del Belvedere (die tegenwoordig deel uitmaakt van de Vaticaanse Musea).
Daarnaast was er de illustere Romeinse familie Ludovisi-Boncompagni, een naam die waarschijnlijk niet direct een belletje doet rinkelen. In 1900 kocht de Italiaanse staat de collectie van deze familie op, met topstukken als De Galliër die zelfmoord pleegt, een groot Ares-beeld dat nog door Bernini werd gerestaureerd, de zogenaamde Ludovisi-troon en de Ludovisi-sarcofaag (beide op de foto’s hieronder te zien). Veel van die kunstwerken werden gevonden bij de villa van de Ludovisi’s, op de plek waar eens de rijk versierde Horti Sallustiani lagen.
De kunstwerken werden door de Italiaanse staat ondergebracht in het prachtige Palazzo Altemps, waar ze nog altijd te bewonderen zijn. Het palazzo dankt zijn naam aan kardinaal Marcus Sitticus Altemps, de eerste verzamelaar van de familie Altemps en degene die in 1568 het palazzo achter Piazza Navona kocht,
Naast de kunstcollectie van de familie Ludovisi-Boncompagni herbergt het Palazzo Altemps in de galerijen rond de binnenhof de zogenaamde Mattei-collectie, terwijl in de zuidelijke loggia de kunstverzameling van de familie Drago schittert. Er is ook een mooie Egyptische kunstverzameling, met vondsten van het Campo Marzio, het Marsveld, in het gebied waar ooit het Iseum Campense heeft gestaan (de grote Isis-tempel van Rome).
De volledige Altemps-collectie is helaas niet meer in zijn geheel in Palazzo Altemps te bewonderen. Sommige stukken zijn naar het Vaticaan verhuisd, andere zijn nu te zien in het buitenland. De grote beelden in de binnentuin en langs de brede trappen zijn de enige erfgenamen van de collectie Altemps.
Al wandelend tussen de soms adembenemende kunstwerken die staan opgesteld in de prachtige zalen van Palazzo Altemps valt op hoeveel geschiedenis ook het gebouw zelf nog herbergt. Op de begane grond is een deel van de Romeinse opgravingen onder het huidige straatniveau blootgelegd, terwijl in andere zalen inkijkjes in de muur zijn gemaakt die de middeleeuwse wanden laten zien die achter de renaissance-pleisterwerk schuilgaan.
De houten balkenplafonds op de eerste etage dateren uit de vijftiende eeuw, terwijl veel fresco’s en andere decoraties in de zestiende eeuw zijn aangebracht (nadat kardinaal Altemps het palazzo had gekocht). De archeologische dienst doet tot op de dag van vandaag onderzoek in het palazzo.
Pas in de negentiende eeuw zou het palazzo van familie-eigenaar wisselen. Lucrezia Altemps liet het gebouw na aan haar man, een Franse luitenant wiens dochter in 1883 trouwde met de beroemde Italiaanse schrijver-dichter Gabriele D’Annunzio.
Praktische informatie
Zelf een bezoek brengen aan het verrassende Palazzo Altemps in Rome? Het museum is dagelijks (behalve op maandag) geopend van 9.00 tot 19.45 uur (de kassa sluit om 19.00 uur).
Koop via deze link vast online je toegangskaartje. Let op: gooi je toegangskaartje niet weg. Het is drie dagen geldig bij de vier musea ie deel uitmaken van het Museo Nazionale Romano: naast Palazzo Altemps ook het Palazzo Massimo, de Thermen van Diocletianus en de Crypta Balbi.
