26 juli 2018

Abbazia di Santa Maria di Cerrate (Lecce) – van abdij tot masseria tot museum

Midden op het bijna verlaten platteland in de omgeving van Lecce, niet ver van de zee, ligt een verborgen juweeltje, de Abbazia di Santa Maria di Cerrate. In 2013 stonden Saskia en Willemijn er voor een gesloten hek. De tuin was bijna een oerwoud, de paden overwoekerd met hoog opgeschoten gras.

Gelukkig gingen dit voorjaar de deuren van het abdijcomplex weer open, na een grootschalige restauratie die in handen was van de FAI (Fondo Ambiente Italiano, te vergelijken met onze monumentenzorg). Toen Saskia dat hoorde, plande ze natuurlijk een mooie stop bij de abdij tijdens de roadtrip door Puglia die ze dit voorjaar samen met Carola maakte.

Van monniken tot olijfboeren

Ooit was het een Byzantijns klooster, met monniken die dagenlang gebogen zaten over vuistdikke gebedenboeken. Met het puntje van hun tong tussen de tanden, want fouten maken was eigenlijk uit den boze, kopieerden ze letter voor letter religieuze teksten, waarbij op bijna elke pagina een prachtig miniatuurkunstwerk verscheen. De bibliotheek van het klooster was aanzienlijk, maar helaas is er weinig tot niets van over gebleven.

De monniken verlieten het klooster in de zestiende eeuw. Hun plek werd ingenomen door boeren, de boeken vol prachtige tekeningen in miniatuur werden ingeruild voor kratten vol olijven. De abdij werd namelijk een masseria, een grote boerderij, waar voornamelijk olijven werden verbouwd.

De aanwezigheid van de waterput, de stallen en de olijfpersen verklappen dat er hier vroeger een flinke hoeveelheid olijven werd verwerkt tot goudgroene olijfolie. Niet gek als je de omgeving ziet, want zo ver als je kunt kijken ontwaar je rijen vol olijfbomen. Hun knoestige stammen verraden dat ze hier al eeuwenlang staan, diepgeworteld in de rode aarde, hun zilvergroene blaadjes ritselend in de zeewind.

Maria met een hert

De abdij is volgens een legende gesticht door Tancredi d’Altavilla, hertog van Lecce, nadat hij in een visioen de Madonna had gezien, die een hert achterna zat in een grot. Volgens een andere versie zag hij Maria opduiken tijdens de jacht, tussen het gewei van een hert.

Historisch gezien moet dit visioen met een flinke korrel zout genomen worden, want alles wijst erop dat de abdij al eerder werd gesticht door Griekse monniken, die hun vaderland waren ontvlucht omdat ze daar werden vervolgd.

Beetje bij beetje werd de abdij uitgebreid, totdat het een van de grootste en belangrijkste abdijen van Zuid-Italië was. Het waren de monniken die de eerste stallen, een waterput en een molen aanlegden.

Plunderende piraten

In 1711 gingen de Turkse piraten vlak bij de abdij aan wal. Ze plunderden alles wat ze op hun weg tegenkwamen. Na deze meedogenloze aanval was de masseria compleet verwoest. Sinds die tijd was het terrein verlaten. In 1965 begon men weliswaar aan de restauratie, maar de echte wederopbouw kwam pas toen de FAI het complex recent in handen kreeg.

Een juweeltje tussen de olijfbomen

Nu schittert de abdij weer als nooit tevoren. Het is niet moeilijk om je voor te stellen hoe de monniken zich hier in opperste concentratie aan hun werk konden wijden, met een aantal kerkdiensten per dag als enige afwisseling.

Maar dankzij de aanwezige olijfpersen, is het ook niet gek om je in te beelden hoe hier af en aan werd gesjouwd met kratten en netten vol olijven. De omgeving helpt daar natuurlijk ook bij: op weg naar de abdij zie je weinig anders dan cactusvijgen en olijfbomen die van ouderdom alle kanten op kronkelen en soms zelfs ondersteund moeten worden. Als je de andere bezoekers uit beeld filtert, verwacht je bijna elk moment een boer met een krat vers geplukte olijven aan te zien komen lopen.

Je komt ogen te kort om alle details van de kerk, die in romaanse stijl is gebouwd, in je op te nemen. Bijna elke zuil van de kleine kloostergang toont weer een andere decoratie.

Binnen in de kerk bewonder je schitterende stukjes van de fresco’s die hier in de zevende eeuw op de muren werden geschilderd. Hoewel her en der flinke stukken ontbreken, zijn de kleuren nog altijd zeer levendig.

In een van de vroegere stallen zie je nog een aantal stukken van fresco’s die eerst ook in de kerk te bewonderen waren:

Praktische informatie

De openingstijden en toegangsprijzen van de Abbazia di Santa Maria di Cerrate vind je via deze link. Meer praktische informatie vind je op de website van FAI.

Via deze Facebookpagina blijf je op de hoogte van speciale evenementen in en om de Abbazia di Santa Maria di Cerrate.

Hoe kom je er?

De Abbazia di Santa Maria di Cerrate ligt vlak bij Squinzano, net ten noorden ven Lecce (klik hier voor de locatie in Google Maps). Je bereikt de abdij via de SS613 tussen Brindisi en Lecce, uscita (afslag) Squinzano /Casalabate. Vanaf hier volg je de weg richting Casalabate (de SP100). Je vindt de abdij dan aan je rechterhand, met een gratis parkeerterrein net voorbij de abdij.

Nog meer tips voor je vakantie in Puglia

Ga je op vakantie naar Puglia? We hebben al onze praktische tips voor je vakantie naar Puglia voor je op een rijtje gezet, van alle vluchten naar Puglia tot mooie accommodaties voor een onvergetelijke vakantie.

Onmisbaar als voorbereiding en/of voor onderweg: Mijn Puglia, een persoonlijke reisgids met veel fijne tips, unieke adresjes en bijzondere bezienswaardigheden. Ga samen met Saskia op ontdekking in Puglia en je zult de prachtige regio voor altijd in je hart sluiten! Bestel Mijn Puglia via deze link, met persoonlijke boodschap van Saskia.