Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Emilia-Romagna wordt ook wel ‘de buik van Italië’ genoemd. Deze treffende bijnaam dankt de regio onder meer aan de tortellini, met de hand gevulde pasta. Oorspronkelijk werden tortellini in brodo, pastabuideltjes in bouillon, vooral tijdens feestdagen geserveerd, maar tegenwoordig staat het ook op een doordeweekse dag op het menu.
Zeker bij Tortellante in Modena, een bijzondere kookstudio waar jongeren en jongvolwassenen met autisme leren hoe ze deze traditionele pasta maken.
De start van een bijzonder project
Het idee voor Tortellante ontstond in januari 2016, toen drie moeders van kinderen met autisme bij elkaar kwamen voor een kop koffie. Bezorgd over de beperkte ontwikkelingsmogelijkheden voor hun kinderen, vroegen ze zich af hoe ze hen een zelfstandig leven en deelname aan de maatschappij konden bieden.
In Italië zijn er slechts weinig gespecialiseerde instellingen om mensen met autisme te ondersteunen in zelfredzaamheid en werkgelegenheid en dus zochten ze zelf naar mogelijkheden.
Een van deze vrouwen was Lara Gilmore, de echtgenote van de beroemde sterrenchef Massimo Bottura, eigenaar van Osteria Francescana in Modena. Lara speelde samen met haar man een sleutelrol in de oprichting van Tortellante.
Een succesvol proefproject met eenentwintig jongeren in 2016 leidde in 2018 tot de officiële opening van Tortellante. Onder begeleiding van chef-kok Massimo Bottura, gespecialiseerde psychologen en een groep vrijwillige nonna’s (oma’s) die hun tortellinirecepten en vaardigheden met liefde overdragen, krijgen deze jongeren veel meer dan alleen kookles. Ze verbeteren hun sociale vaardigheden, communicatie en zelfredzaamheid, ze werken samen, volgen regels en oefenen beurtgedrag.
Traditie en innovatie in de keuken
Er is geen overheidssubsidie voor Tortellante, maar de verkoop van de zelfgemaakte tortellini biedt de jongeren met autisme een toekomst vol mogelijkheden en inclusiviteit.
Terwijl ze samen met zowel autistische als niet-autistische leeftijdsgenoten deelnemen aan de culinaire activiteiten, leren ze volgens de traditionele Modenese manier tortellini maken, voelen ze zich deel van een gemeenschap en kunnen ze uit hun isolement stappen.
De nonna’s geven de jongeren een actieve en productieve rol in de keuken en de pasta die ze samen maken, wordt dagelijks vers verkocht. De toenemende vraag uit binnen- en buitenland toont aan dat Tortellante meer is dan zomaar wat tijdverdrijf en zorgt er zelfs voor dat het project economisch rendabel is.
Dankzij Massimo Bottura’s bekendheid en openlijke steun en door de inzet van vrijwilligers en de lokale gemeenschap blijft Tortellante groeien en biedt het steeds meer kansen voor jongeren met autisme.
Ontwikkeling en zelfredzaamheid
De jongeren leren bij Tortellante meer dan alleen tortellini maken. Er is ook een scuola di autonomia (school voor autonomie), waar de leerlingen, begeleid door een professioneel team, hun zelfredzaamheid en sociale vaardigheden kunnen vergroten door bijvoorbeeld werk- en vakantieprogramma’s, avondjes uit en weekendactiviteiten.
In een appartement boven de kookstudio kunnen ze overnachten en alledaagse huishoudelijke handelingen leren. De resultaten zijn bemoedigend.
Uit een onderzoek door de universiteit van Modena en Reggio Emilia blijkt dat de jonge chefs aanzienlijk vooruitgang boeken in hun dagelijkse vaardigheden en dat ze een hogere levenskwaliteit ervaren. Ze krijgen een beter zelfbeeld en ontwikkelen een grotere autonomie.
De psychologen uit het team geven aan dat de gestructureerde, repetitieve handelingen van het werk in de kookstudio een rustgevend effect hebben, wat essentieel is voor hun ontwikkeling naar volwassenheid.
Bottega del Tortellante
Dat het project een daverend succes is, blijkt in het najaar van 2023, als de Bottega del Tortellante geopend wordt. Bij deze winkel kun je niet alleen handgemaakte tortellini en brood kopen, je vindt er ook een breed scala aan allerlei andere lokale lekkernijen.
Zo haal je er panini, focaccia’s en pizza’s uit de bakkerij van Osteria Francescana, net als traditionele producten uit de regio, waaronder ham, mortadella, Parmigiano Reggiano, Lambrusco en aceto balsamico.
Daarnaast vind je in de nieuwe zaak het Sportello Autismo, een plek waar iedereen terecht kan voor informatie over en ondersteuning bij autisme. Het doel is om meer bewustzijn en begrip hiervoor te creëren.
De bottega biedt ook werkgelegenheid, maar is vooral een plek van groei, leren en contact met de rest van de gemeenschap voor de inmiddels zevenentwintig Tortellanti, zoals de er werkende jongeren zichzelf noemen.
Met de bottega wil men niet alleen de verkoop van producten stimuleren, maar ook meer bekendheid voor het Tortellante-project genereren. Ze hopen een voorbeeld te zijn en anderen te inspireren om soortgelijke initiatieven te starten.
Symbool van vrijheid en verse pasta
Tortellante is een symbool van hoop, groei, vrijheid en natuurlijk ook van verse pasta. Beperkingen worden hier omgezet in mogelijkheden en elke tortellino vertelt een verhaal van passie en inzet.
Zoals ze bij Tortellante zelf zeggen: Pasta libera tutti! – ‘Pasta bevrijdt iedereen!’. Voor de Tortellanti staan de tortellini voor zelfstandigheid en onafhankelijkheid, voor een waardige toekomst.
Ben je in de buurt van dit prachtige initiatief en wil je de overheerlijke tortellini van Tortellante of een van de andere lokale producten uitproberen? Loop dan zeker even binnen bij de Bottega del Tortellante aan de Via Borelli 90 in Modena. Je kunt er van dinsdag tot en met zaterdag terecht van 9.00 tot 15.00 uur.
Leuk artikel!