10x doen en proeven in Modena

Precies tussen Bologna en Parma in ligt Modena, dat Cicero niet voor niets Mutina splendissima noemde, ‘schitterend Modena’. Schitterend is het nog altijd; een deel van het historisch centrum staat sinds 1997 zelfs op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Modena is ook de stad van de wereldberoemde tenorzanger Luciano Pavarotti, van de grondlegger van het Ferrari-imperium Enzo Ferrari én van de wereldberoemde sterrenchef Massimo Bottura. Om nog maar te zwijgen over ‘het zwarte goud van Modena’, de aceto balsamico. We delen de tien leukste en lekkerste tips voor een bezoek aan Modena.

Ontbijten met gnocco fritto

Als je in Modena bent en wil ontbijten as the locals do, bestel dan een gnocco fritto. Dit is gefrituurd deeg, dat vroeger werd gebruikt als vervanging van brood, meestal in de vorm van een driehoek. Je eet de gnocco fritto met vleeswaren, kaas of jam, maar je kunt ‘m ook onbelegd in je cappuccino dippen (net als focaccia in Genua en omgeving).

De beste plek voor een ontbijtje alla Modena is Caffè del Collegio (Via San Carlo 30). Andere leuke ontbijtadresjes zijn Latteria 21 (Via Sant’Eufemia 78), Pasticceria Remondini (Largo San Giorgio 99) en MenoMoka (Corso Canalchiaro 136a).

foto: MenoMoka
foto: Latteria 21

Bewonder de Duomo & beklim de Torre Ghirlandina

We starten met een rondje langs het Unesco-werelderfgoed, op het Piazza Grande, het hart van de stad. Op dit plein vind je de Duomo en de Torre Ghirlandina. De Duomo was een ontwerp van architect Lancofranco, die met dit bouwwerk de romaanse bouwstijl introduceerde. In 1099 startte de bouw, maar de kathedraal zou pas ruim tweehonderd jaar later helemaal af zijn, in 1319.

Aan het begin van de twaalfde eeuw kreeg beeldhouwer Wiligelmo de opdracht om de Duomo van decoraties te voorzien. Alle hoeken en gaten werden versierd, van bloemmotieven tot Bijbelse verhalen en fantasiewezens. Neem zeker de tijd om helemaal rondom de Duomo te lopen en je te vergapen aan al die kleine beeldhouwwerkjes.

Mooi is ook het roosvenster op de voorgevel, van de hand van de maestri Campionesi. Ook de Porta Regia, van roze marmer, werd door hen gemaakt. Binnen bewonder je kleurrijke mozaïeken en schilderingen.

Als je rondom de Duomo loopt, kruist de Torre Ghirlandina (die ook wel Torre Civica wordt genoemd) steeds je blikveld. De toren is maar liefst negentig meter hoog en steekt dus overal bovenuit.

Net als de torens in Bologna staat de toren niet helemaal recht. Om te concurreren met de torri in Bologna werd een achthoekige spits toegevoegd. De naam Ghirlandina is te danken aan de marmeren balustrades rondom de spits, die op een krans lijken.

Zin om Modena van bovenaf te zien? Je kunt de toren beklimmen voor een prachtig panorama. Via deze link vind je alle details.

Om thuis alvast in de stemming te komen, kun je via de site van Unesco Modena een virtueel bezoekje brengen aan de Duomo en de Torre Ghirlandina, waarbij je alle details van dichtbij kunt bekijken.

De mooiste musea van Modena

Modena heeft een aantal interessante musea. In het Palazzo dei Musei vind je onder meer de Galleria Estense (Largo Porta Sant’Agostino 337) is een van de oudste en belangrijkste musea in Italië waar je de collectie van de beroemde Este-familie vindt, die van 1289 tot 1796 over Modena en andere omliggende steden heerste.

Hetzelfde palazzo is ook het thuis van het Museo Lapidario Estense, waar je schitterende Romeinse resten bewondert.

Een museum van geheel andere orde is het Museo della Figurina (Corso Canalgrande 103), dat geheel gewijd is aan de beroemde Panini-plaatjes, in de jaren zestig bedacht door Giuseppe Panini.

Bijna iedereen had vroeger wel een Panini-album, waarvoor je stickers kocht bij de kassa van de supermarkt of de boekhandel en je soms hele ruilacties op touw moest zetten om aan die laatste paar ontbrekende plaatjes te komen. Een leuk én nostalgisch bezoek!

foto’s: Maurizio Malagoli | Museo della Figurina

Het thuis van Ferrari & andere bellissimi bolides

Modena staat bekend als terra di motori, ‘land van motoren’. Een aantal van de grootste automerken hebben hun roots in Modena en omgeving. Allereerst Ferrari, dat hartstochtelijk verbonden is met Modena.

Het Museo Enzo Ferrari (Via Paolo Ferrari 85) is echt een must visit, ook als je niet zo dol op auto’s bent. In het voormalige huis van Enzo Ferrari krijg je een kijkje in het leven en werk van de oprichter van dit beroemde automerk. Ook de werkplaats van Enzo’s vader Alfredo, die smid was, is schitterend gerestaureerd, al komen de meeste bezoekers natuurlijk voor de meest elegante auto’s uit de geschiedenis van Ferrari.

De architectuur van het gebouw dat rondom het huis en de werkplaats is gesitueerd, is ook bijzonder. Het is een bijna futuristisch paviljoen waarvan het dak de vorm heeft van een gele motorkap, als verwijzing naar de Ferrari.

Even buiten Modena, in het plaatsje Maranello (aan de Via Dino Ferrari 43), kun je naar het Museo Ferrari, waar je de wereld van Ferrari van nu kunt zien én een blik in de toekomst kunt werpen.

Wil je meer auto’s zien? Je kunt net buiten het centrum van Modena ook naar het Museo Stanguellini, het oudste automerk uit Modena. Je kunt het museum alleen bezoeken met een begeleide tour, dus vergeet niet tijdig te reserveren.

Een ander mooi museum vol bijzondere bolides is het Umberto Panini Motor Museum (Via Corletto Sud 320). Umberto Panini (de broer van Giuseppe Panini, van de verzamelalbums) had een enorme passie voor Maserati’s. Op een veiling kocht hij een collectie van de meest exclusieve modellen, die je in dit museum kunt zien.

een Maserati tijdens de Mille Miglia | foto: Massimo Campanari

Een wandeling in het groen

De botanische tuin van Modena (Viale Caduti in Guerra 127) bestaat al sinds 1758, met dank aan hertog Francesco III d’Este, die een deel van zijn tuin wilde gebruiken voor medicinale planten. Met de komst van de universiteit die zeven jaar later werd opgericht, werd de botanische collectie flink uitgebreid. Je vindt hier allerlei bijzondere inheemse en exotische planten en bomen.

Ook het Parco Giardino Ducale Estense (aan de Corso Canalgrande) is een ideale plek voor een wandeling in het groen. In het park staat het Palazzina Ducale, dat de parkbezoekers lijkt te omarmen.

Naar de markt van Modena

De Mercato Albinelli (Via Luigi Albinelli 13) is een begrip in Modena. Deze populaire overdekte markthal werd op 28 oktober 1931 in opdracht van de toenmalige burgemeester Luigi Albinelli geopend, naar een ontwerp van Giuseppe Tubini.

Het midden van de markthal wordt nog altijd gesierd door een fontein met een meisje met fruitmand, van de hand van Giuseppe Graziosi. Je kunt er heerlijk struinen, langs de kraampjes vol  met mooie lokale producten. Alleen al van al die kleuren word je op slag vrolijk, laat staan van de gezellige sfeer bij de marktkooplieden die je maar wat graag kennis laten maken met hun koopwaar.

Mmmmodena – culinaire adresjes

Lekkerbekken zitten ook goed in Modena. Schuif bijvoorbeeld aan bij Enogastronomia Hostaria Giusti (Via Farini 75) voor een geweldige lunch vol lokale specialiteiten, zoals tortellini in brodo. Deze hostaria zit op de plek waar vroeger de oude slagerij van de naastgelegen Salumeria Giusti zat.

Loop na een lekkere lunch zeker even binnen bij deze salumeria, voor een flesje aceto balsamico (waar we je zo meer over vertellen).

Wil je echt iets bijzonders, reserveer dan een tafeltje bij Osteria Francescana (Via Stella 22), van de wereldberoemde Massimo Bottura. Dit restaurant heeft maar liefst drie Michelin-sterren. Hier is koken tot kunst verheven.

Reserveer echt tijdig, want het aantal tafels is beperkt en de wachtlijst flink. Meestal moet je maanden vooruit al boeken. Op de website van Osteria Francescana kun je in het reserveringssysteem zien wanneer er een tafeltje vrij is.

foto: Osteria Francescana

Bottura heeft ook een restaurant in het buitenhuis van de Bottura’s, net buiten Modena, Francescana at Maria Luigia. Waar vroeger het koetshuis was, is nu een sfeervolle dinerzaal gecreëerd met een open keuken. Er staan drie lange tafels, die gasten uitnodigen om samen te dineren.

Na een verrukkelijke, culinaire avond in het kwadraat kun je ook overnachten bij Maria Luigia. Uiteraard hangt er wel een prijskaartje aan een diner of overnachting bij Bottura, maar de ervaring schijnt onbetaalbaar te zijn (het staat bij ons ook nog op het verlanglijstje).

Zin in een (h)eerlijk ijsje? Bij Gelateria Bloom (Piazza Mazzini 42) werkt eigenaar Gianluca Degani direct met boeren uit de omgeving, die hem van de lekkerste en natuurlijke ingrediënten voorziet. Alle ijs wordt hier gemaakt zonder chemische toevoegingen en kleurstoffen.

foto: Gelateria Bloom

Ons favoriete moment van de dag is aperitivo-tijd. We tippen dan ook vier fijne adresjes waar je neer kunt strijken voor een aperitivo. Allereerst Caffetteria Drogheria Giusti (Via Farini 83), een fijne plek qua sfeer, met uitzicht op het Palazzo Ducale. Bij je drankje bestel je een heerlijke plank met Parmaham of tramezzini (kleine sandwiches). Bij mooi weer kun je buiten onder de portici, bogengalerij, zitten.

Nog een aanrader is Mon Café (Corso Canalchiaro 128). Alessandro en Antonio zetten in dit shabby chic café de lekkerste stuzzichini, hapjes, voor je op tafel, zoals crostini met mascarpone, ham, courgette en munt of carpaccio met geitenkaasmousse, bosbessen en sinaasappel-rucolasalade. Het moet gek lopen wil je hier niet blijven hangen voor het diner.

Spaccio delle Carceri (Via Bonacorsa 15) ligt tegenover de vroegere gevangenis. Dat thema zie je hier dan ook terug. Je kunt hier ook terecht voor lunch en diner. Bij Caffè Concerto (Piazza Grande 26) nip je aan je aperitivo met uitzicht over het Piazza Grande, waar de inwoners van Modena een praatje maken tijdens de dagelijkse passeggiata.

foto’s: Caffè Concerto

Proef van ‘het zwarte goud’ van Modena

Modena is de stad van de aceto balsamico, dat ook wel ‘het zwarte goud’ wordt genoemd. De balsamico heeft zelfs een DOP-status, hetgeen betekent dat het product alleen uit dit gebied rondom Modena mag komen en aan allerlei kwaliteitseisen moet voldoen.

Balsamico maken is in Modena dan ook een oude traditie. Het is een tijdrovend proces; de aceto balsamico rijpt in steeds kleinere houten vaten. Hoe langer hij rijpt, hoe stroperiger (en lekkerder) de balsamico wordt.

Ga zeker langs bij de Acetaia Comunale, op de zolderverdieping van het Palazzo Comunale (Piazza Grande 14), waar je alles te weten komt over balsamico. In Spilamberto, in de heuvels rondom Modena, vind je zelfs een heel museum gewijd aan de balsamico, het Museo del Balsamico Tradizionale (voor een rondleiding met proeverij moet je wel reserveren).

Op bezoek bij een balsamicomaker? Net buiten het centrum van Modena laten Giorgio en Giovanna van Acetaia di Giorgio je maar wat graag zien hoe ze balsamico maken. Tijdens een tour kun je ook verschillende soorten balsamico proeven. Via de website kun je je bezoek reserveren. Ook bij Giuseppe Giusti kun je terecht voor een rondleiding inclusief proeverij.

Een avondje uit in het Teatro Pavarotti

De wereldberoemde operazanger Luciano Pavarotti werd in 1935 geboren in Modena. Na zijn dood in 2007 werd hij hier ook begraven. In datzelfde jaar werd het lokale operagebouw als eerbetoon omgedoopt tot Teatro Comunale Luciano Pavarotti.

Het gebouw dateert van halverwege de negentiende eeuw en is zeker de moeite van een bezoekje waard, alleen al vanwege de schitterende plafonds, met schilderingen van Crespolani en Manzini. Je kunt mee met een rondleiding, maar helemaal bijzonder is het om een avondje uit te plannen, of je nu naar de opera, een balletvoorstelling of een klassiek concert gaat.

foto: Teatro Comunale Luciano Pavarotti

Net even buiten het centrum van Modena kun je ook naar Luciano Pavarotti’s huis (Stradello Nava 6), dat is omgetoverd tot een museum.

Sfeervolle accommodaties in Modena

Na een sfeervol avondje uit duik je je bed in bij een van deze adresjes:
*B&B Il Fonticolo (Via Castelmaraldo 65 – Piazza della Pomposa)
*Hotel Cervetta (Via Cervetta 5)
*Hotel Rua Frati 48 in San Francesco (Rua dei Frati Minori 48)
*Masone Home (Via Masone 12)
*Old Town (Via Ruggera 19)
*Salotte delle Arti (Via Rua Muro 86)
*Vittorio Veneto 25 (Viale Vittorio Veneto 25)