Messages Personnels – klinkende verhalen over Italiaanse muziek

Sinds een tijdje schrijft Sam Jaspers elke week een artikel op zijn site Messages Personnels over de Italiaanse muziekgeschiedenis. In deze gastblog geeft hij alvast een voorproefje van zijn muzikale berichten.

Sam: ‘Het idee kwam een beetje ludiek tot stand, tijdens een fijne zomervakantie met de hele familie in Umbrië. Ik heb altijd in de muziekwereld gewerkt en was in veel muziekgenres geïnteresseerd, zo ook in Italiaanse muziek.

Op verzoek van mijn familie schreef ik wat stukjes over belangrijke Italiaanse artiesten en hits van toen en nu, uiteraard gekoppeld aan een fijne playlist. Ik kan me voorstellen dat veel Italiëliefhebbers naast de keuken, de mooie steden en bezienswaardigheden ook erg genieten van de Italiaanse muziek. Ik hoop jullie dan ook te kunnen vermaken met de verhalen en anekdotes over de Italiaanse sterren.

Zou het bovendien niet fantastisch zijn om mooie liedjes te ontdekken die je trip naar Italië nog toffer maken en die je nog lang na terugkomst laten nagenieten?

Messages Personnels – verhalen over Italiaanse muziek

Messages Personnels brengt unieke verhalen over en uit de Italiaanse muziekwereld. Om je een beetje in de stemming te brengen, geef ik je alvast een beeld van wat je allemaal kan verwachten op mijn site.

Je komt bijvoorbeeld te weten waarom Fabrizio De André de ‘songwriter van de gemarginaliseerden’ werd genoemd, dat Tiziano Ferro zijn album 111 vernoemde naar het aantal kilo’s dat hij tijdens zijn tienerjaren woog en hoe Laura Pausini in het begin van haar carrière met haar vader de pianobars van de noordelijke Adriatische kust afschuimde, voor ze met La solitudine de beginnerssectie van Sanremo won.

Ook het verhaal achter de clan rond Adriano Celentano is heel speciaal, net als het verhaal achter de start van Lucio Battisti’s eigen platenlabel of de massahysterie rond Mia Martini met wie op een bepaald moment niemand nog wilde werken omdat ze ongeluk zou brengen.

 

De grote sterren in de Italiaanse muziek

Er zijn uiteraard verhalen over de grote sterren, zoals Claudio Baglioni, de man van de records. Hij ondernam als eerste Italiaanse artiest grote stadiontournees en schreef in 1982 het record op zijn naam met één miljoen verkochte concerttickets. Zijn Questo piccolo grande amore werd in 1985 officieel uitgeroepen tot het beste Italiaanse nummer van de eeuw en La vita è adesso uit 1985 is in Italië het bestverkochte album aller tijden.

Lucio Battisti wordt als grootste en invloedrijkste artiest beschouwd en zijn status is sinds zijn dood in 1998 alleen maar toegenomen. David Bowie noemde hem naast Lou Reed de beste zanger ter wereld en er werd zelfs een kleine planeet naar hem vernoemd.

Hij werkte heel lang samen met de befaamde tekstschrijver Mogol en veel zinnen uit de Battisti-liedjes zijn inmiddels als vaste uitdrukkingen in de Italiaanse taal opgenomen. Ik vertel op mijn site ook het verhaal achter Azzurro, dat Paolo Conte voor Adriano Celentano schreef en dat werd uitgeroepen tot het wereldwijd bekendste Italiaanse nummer en het officieuze volkslied van Italië.

Je leest ook waarom Mina, de belangrijkste en bestverkochte Italiaanse zangeres, de bijnaam ‘Tijgerin van Cremona’ kreeg, succes oogstte met nummers die Battisti en Mogol voor haar schreven en zich al decennia niet meer in het openbaar vertoont.

De songs van Sanremo

Uiteraard is er ook geen ontsnappen aan het Festival van Sanremo, dat in 1951 van start ging en dienst deed als voorbeeld voor het Eurovisiesongfestival. Zowat alle Italiaanse artiesten braken door via Sanremo of hebben er een link mee.

Ook veel van de bij ons bekende Italiaanse hits kwamen van het festival. Op mijn site vertel ik graag over de rivaliteit tussen Gigliola Cinquetti, Bobby Solo en Domenico Modugno in 1964-1966, maar ook over de vele hits die 1981 opleverde, zoals Sarà perchè ti amo van Ricchi e Poveri.

Ik vertel je waarom een jaarlijkse award werd vernoemd naar Mia Martini en over de zeer populaire Marco Mengoni, die tien jaar na zijn overwinning in 2013 opnieuw in de prijzen viel. Ik neem je mee in het succes van Al Bano & Romina Power, vertel over Vasco Rossi, die zijn doorbraak aan de controverse op Sanremo te danken heeft.

Je maakt kennis met Iva Zanicchi, die met drie overwinningen al vijftig jaar een record als zangeres op haar naam heeft staan, en duikt in het verhaal van Zucchero, die na tal van verwoede pogingen alsnog doorbrak via Sanremo.

Nog meer verhalen van achter de schermen van Sanremo

Er is ook het verhaal achter Domenico Modugno’s Nel blu dipinto di blu. Modugno schreef de muziek, maar gaf altijd een heel andere uitleg over waar de inspiratie vandaan kwam dan zijn tekstschrijver, net zoals hij het in het begin van zijn carrière ook aan de stok kreeg met de Sicilianen omdat hij onterecht beweerde een Siciliaan te zijn.

Dan is er natuurlijk ook nog het verhaal achter het wereldwijde succes van het nummer, de manier waarop hij op het podium verscheen en het feit dat hij net als Claudio Villa vier keer Sanremo won en dat record al een halve eeuw overeind houdt.

Ik heb het ook over het zeer opmerkelijke jaar 1967, toen Luigi Tenco zich in zijn hotelkamer van het leven beroofde, nadat hij het verdict had gekregen dat hij was uitgeschakeld voor de finale van het festival. Er zit een heel verhaal achter, waar ook zijn toenmalige vriendin Dalida deel van uitmaakte.

De jonge zanger werd een legende en de prestigieuze Tenco Award, die zeven keer werd gewonnen door Fabrizio De André en Paolo Conte, werd naar hem vernoemd. Medekandidaat Lucio Dalla was in shock na het gebeuren.

Ook het jaar nadien was er controverse toen Sergio Endrigo van de Genuese school (met ook Gino Paoli, De André, Tenco en Endrigo) op het podium stond en hij de kritiek moest slikken dat zijn winst slechts een goedmakertje was voor het tragische verlies van Tenco het jaar voordien. Het zorgde die jaren voor een sterk gemediatiseerde rivaliteit tussen Endrigo en Adriano Celentano.

Samenwerkende singer-songwriters

Naast de Genuese school waren er ook bevriende en verwante artiesten in vooral Rome, Napels en Bologna. In Rome trok Antonello Venditti de kar. Ik vertel graag over hoe zijn carrière startte, samen met Francesco De Gregori, de ‘prins van de singer-songwriters’ genoemd.

Daar komt ook Lucio Dalla bij kijken, met wie De Gregori in 1979 een album maakte. Het waren de eerste singer-songwriters die ook voor concerten naar de grote stadions trokken. Lucio Dalla werkte later ook veel samen met de grote lieveling van de jaren zestig, Gianni Morandi, die op zijn beurt ook weer veel samenwerkte met Claudio Baglioni.

Dat is trouwens ook een grote constante in de Italiaanse muziekgeschiedenis. Artiesten werken heel vaak samen: Adriano Celentano en Mina, Cesare Cremonini en Malika Ayane, Eros Ramazzotti en Giorgia, Giorgia en Marco Mengoi, Gianni Morandi en Jovanotti, Gianna Nannini en Edoardo Bennato, Gianni Morandi met Umberto Tozzi en Enrico Ruggeri, Umberto Tozzi en Raf en zo kan ik nog wel even doorgaan.

Artiesten brengen ook volop eerbetonen aan overleden grootheden wiens oeuvre ze in het collectief geheugen houden zoals Lucio Dalla, Lucio Battisti, Fabrizio De André, Mia Martini en Pino Daniele.

Familiebanden in de muziekwereld

Daarnaast heb je ook een paar bekende families. De zussen Mia Martini en Loredana Bertè, die met Björn Borg trouwde en hem van een zelfmoordpoging redde, verhuisden eind jaren zestig samen met hun vriend Renato Zero naar Rome en werden daarna elk op hun beurt iconen.

Biagio Antonacci trouwde met de dochter van Gianni Morandi, met wie hij twee dochters kreeg. Marcella Bella trok van Sicilië naar Milaan en brak door toen haar broer Gianni haar liedjes begon te schrijven. Gianni werd daarna ook zelf een bekende zanger en schreef nog veel, samen met Mogol.

Voetbal en muziek

Italië is natuurlijk ook het voetballand bij uitstek en dat uit zich zeker ook via de muziek. Zo richtte Gianni Morandi in 1981 het voetbalteam van Italiaanse zangers op, waarmee geld werd opgehaald voor het goede doel. Sandro Giacobbe was lang de coach en Luca Barbarossa is de topschutter.

Gianni schreef ook samen met Lucio Dalla en Luca Carboni het voetballied van Bologna. L’anno che verrà van Dalla hoor je bij elke thuismatch van Bologna.

Als Lazio thuis wint, hoor je I giardini di marzo van Battisti, Adriano Celentano zong in het stadion van Inter Milaan ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de club en in Napels is Napule è van Pino Daniele het volkslied geworden dat door de speakers knalt wanneer de spelers het veld betreden.

Italiaanse hits in een Nederlands jasje

Er zijn ook veel Italiaanse hits bij ons bekend in Nederlandstalige versies. Op mijn website vertel ik het verhaal van Pazza idea van diva Patty Pravo, bekend als Laat me alleen van Rita Hovink en later ook door Mama’s Jasje gecoverd.

Marco Borsato had zijn grote doorbraak te danken aan Patty Pravo’s ex Riccardo Fogli die in 1982 Sanremo won met Storie di tutti i giorni. Borsato maakte er Dromen zijn bedrog van, terwijl hij voor Waarom nou jij en Ik leef niet meer voor jou Riccardo Cocciante coverde.

In Vlaanderen is De allereerste keer van Rita Deneve een van de grootste klassiekers ooit, maar het is nauwelijks bekend dat het een cover van Nicola Di Bari’s Giramondo is.

Toto Cutugno toverde zijn minder bekende Italiaanse nummers om tot Franse superhits voor Dalida, Gérard Lenorman, Hervé Vilard en Joe Dassin, terwijl ook You don’t have to say you love me van Dusty Springfield, All my love van Cliff Richard en Help yourself van Tom Jones oorspronkelijk Sanremo-hits waren. Ik neem je graag mee langs de verhalen achter deze hits.

Italiaanse artiesten op het internationale podium

Ik schrijf natuurlijk ook over de grote internationale successen van Eros Ramazzotti, die voor hij in onze contreien doorbrak in Frankrijk al een miljoen singles had verkocht van zijn Sanremo-topper Una storia importante.

Wist je dat Laura Pausini als eerste Italiaanse zangeres een Latin Grammy won en net als Eros in de Spaanstalige markt een parallel lopende carrière opbouwde?

Ook Umberto Tozzi komt aan bod, wiens Gloria in de versie van Laura Branigan de tweede plaats haalde in de Verenigde Staten. En ken je de zingende loodgieter Drupi, die met Vado via in Sanremo zelfs de finale niet haalde, maar triomfeerde in Frankrijk en ook de Amerikaanse top 100 en Britse top 20 bereikte?

Ik schrijf ook over Riccardo Cocciante, die in Frankrijk veel succes oogstte als Richard Cocciante, alsook voor de doorbraak van Andrea Bocelli. Met Con te partirò kon hij Sanremo niet winnen, maar bij ons werd het zowat de grootste Italiaanse hit ooit, terwijl het vreemd genoeg in eigen land minder kon bekoren.

Er zijn ook stukjes over Jovanotti, Zucchero, Gianna Nannini en Raffaella Carrà. In Italië scoorde die laatste niet echt met A far l’amore comincia tu, maar in het buitenland heeft ze er nog steeds een grote klassieker mee op haar naam staan.

Ik schrijf ook over haar als gay icoon, net als Donatella Rettore, de outing van Tiziano Ferro, de net-niet-outing van Mahmood en Lucio Dalla die na zijn dood werd geout, maar waar geen zekerheid over bestaat.

Corruptie en censuur

Dan zijn er de artiesten die in aanraking met het gerecht kwamen. Je leest over de arrestatie van Patty Pravo en Alan Sorrenti wegens drugsbezit, van Umberto Tozzi en Riccardo Cocciante voor belastingontduiking en van Edoardo Bennato voor een dodelijk auto-ongeluk.

Je komt ook te weten waar Lucio Dalla zijn inspiratie haalde voor Caruso, het wereldwijd op één na bekendste Italiaanse nummer, en waarom zijn Sanremo-hit 4/3/1943 in 1971 gecensureerd werd en hij daarom zijn geboortedatum als titel koos.

Ik leg uit waarom ook onder anderen Riccardo Cocciante, Fabrizio De André, Antonello Venditti, Francesco De Gregori, Loredana Bertè, Luigi Tenco, Nomadi en Sergio Endrigo te maken kregen met censuur in het zeer katholieke en behoudsgezinde Italië.

Je verneemt bovendien waarom Ornella Vanoni in het begin van haar carrière de ‘zangeres van de onderwereld’ werd genoemd en ook zij niet door de strenge censuur van de televisie raakte.

Muzikanten op de barricaden

Er zijn ook verhalen over hoe Laura Pausini voor het goede doel de hulp inriep van haar vriendinnen Giorgia, Elisa, Fiorella Mannoia en Gianna Nannini en over Biagio Antonacci die een gratis concert in het Colosseum gaf om studenten uit oorlogsgebied in Italië te kunnen laten verblijven.

Over Gianna Nannini die op het balkon van de Franse ambassade klom om te protesteren tegen de Franse kernproeven en over Cesare Cremonini die in 2007 artikels in de belangrijke kranten publiceerde, als aanklacht tegen de politici van die tijd.

Fabrizio De André werd in de jaren zeventig gevolgd door de Italiaanse geheime diensten en samen met zijn vrouw Dori Ghezzi zelfs vier maanden gegijzeld. Mahmood kreeg na zijn overwinning op Sanremo kritiek van politicus Matteo Salvini omdat hij naar zijn mening ‘niet Italiaans genoeg’ was.

Moderne klanken in de Italiaanse muziek

Ik besteed ook graag aandacht aan jonge artiesten als Arisa, Mahmood, Ultimo en Diodato, maar ook Colapesce & Dimartino, die Måneskin moesten laten voorgaan op het podium, maar de populaire band in Italië wel van de eerste plaats in de hitparade hielden.

Ook hier zijn er weer tal van anekdotes, zoals het verhaal hoe de populaire Annalisa die met drie nummers op de soundtrack van de Nederlandse film Toscaanse bruiloft terechtkwam.

Ik kan hier natuurlijk niet alles verklappen, maar ik hoop dat ik je interesse heb gewekt om eens een kijkje te nemen op messages-personnels.com en meer te weten te komen over de Italiaanse artiesten en liedjes waarvan zoveel mensen houden.

Via deze link ga je meteen naar alle items over Italiaanse muziek, waar je ook geniet van de talrijke clips. Natuurlijk is er ook een uitgebreide playlist. Buon divertimento!’