Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
In de wijk Cannaregio parelt de gotische Madonna dell’Orto, die ook wel ‘de kerk van Tintoretto’ wordt genoemd. Er zijn namelijk niet alleen veel werken van deze Venetiaanse schilder te vinden, Tintoretto is ook in deze kerk begraven.
Het karakteristieke koepeltje van de Santa Maria dell’Orto is al van veraf te zien. De officiële naam van de kerk is te danken aan het Mariabeeld in de Cappella di San Mauro. Dit beeld werd hier vanuit een groentetuin (orto in het Italiaans) heen gebracht.
De heilige die eerst zijn naam aan de kerk had gegeven, de heilige Christoffel, is gedegradeerd tot een beeld bij de hoofdingang. Ooit koos men ervoor de kerk naar deze beschermheilige van de reizigers te noemen, aangezien van dicht bij de kerk een intensieve veerdienst werd onderhouden met de eilanden in de lagune. Sinds de veertiende eeuw nam de bijzondere Madonna uit de moestuin echter zijn plaats in.
De heilige Christoffel heeft overigens niet kunnen zorgen voor de bescherming van een van de mooiste doeken in de kerk, een Madonna met kind van Giovanni Bellini. Het werd in 1993 gestolen, toen de priester vergeten was het alarm aan te zetten. Het is nooit teruggevonden…
In de kerk kun je nog wél genieten van veel werken van Tintoretto. De schilder, die eigenlijk Jacopo Robusti heette, werd door zijn tijdgenoten il tintoretto genoemd, ‘het ververtje’. Hij was namelijk al op zeer jonge leeftijd een fervent liefhebber van het penseel. Hij schilderde al vroeg de mooiste taferelen en bestudeerde vele werken van de grote meesters, met als belangrijkste voorbeeld Michelangelo.
Op vijftienjarige leeftijd ging Tintoretto in de leer bij de grote Venetiaanse schilder Titiaan, die toen zelf al 56 jaar oud was. Tintoretto’s studie duurde echter niet lang. Volgens de overlevering had hij zozeer een eigen stijl dat hij het al na tien dagen voor gezien hield in het atelier van Titiaan.
Tintoretto zette aan het begin van zijn schilderscarrière vooral religieuze voorstellingen op het doek. Later schilderde hij ook prachtige mythologische verhalen en portretten.
De koster die we tijdens een bezoek treffen, vertelt ons dat Tintoretto hier in eerste instantie aan zijn werk begon als straf voor het feit dat hij hoorns had aangebracht op een portret van de doge. In Italië wil men met deze hoorntjes zeggen dat de man in kwestie wordt bedrogen door zijn vrouw, niet bepaald een compliment voor een op macht beluste doge.
Tintoretto liet dit soort grapjes in de Madonna dell’Orto achterwege. Hij schilderde er een aantal schitterende religieuze voorstellingen, met in het koor Het Laatste Oordeel en de Aanbidding van het Gouden Kalf. Op dit laatste werk zou Tintoretto zichzelf hebben afgebeeld, als de man met baard die het kalf draagt. De dame in het blauw zou een portret zijn van zijn vrouw.
detail van Tintoretto’s Het Laatste Oordeel
In de apsis zie je nog meer werken van Tintoretto: De onthoofding van de heilige Christoffel en De verschijning aan het kruis van de heilige Petrus. In de rechter zijbeuk vind je Tintoretto’s Voorstelling van de Maagd Maria in de tempel. In de kapel rechts van het koor herinnert een eenvoudige plaquette ons aan de plek waar Tintoretto is begraven, niet ver van zijn mooiste schilderijen.
