Museo del Vetro – ontdek de eeuwenoude traditie van glasblazen in Piegaro

Net ten zuiden van het Lago Trasimeno ligt Piegaro, een dorpje dat werd gesticht door de Romeinen, die het de naam Plagarium gaven.

In de middeleeuwen was Piegaro een aantrekkelijke plek, vanwege de hoge ligging en de vele bossen en weilanden in de omgeving, maar vooral vanwege de traditie van glasblazen, die de economie van Piegaro en omgeving sinds de dertiende eeuw sterk heeft beïnvloed, net als op het Venetiaanse eiland Murano.

Het was lange tijd de belangrijkste activiteit van het dorp en ook nu nog kun je er niet omheen als je Piegaro bezoekt, met name vanwege het kleine maar kleurrijke Museo del Vetro.

Museo del Vetro – museum vol glas

Vanaf Polmone Turismo Verde rijdt Elke naar Piegaro voor een bezoek aan het kleine maar kleurrijke glasmuseum.

Elke: ‘Ik loop door de rustige, smalle straten terwijl de inwoners een caffè drinken en een praatje maken voor ze aan hun werkdag beginnen. Als ik de Via Garibaldi in wandel, zie ik aan de linkerkant de voormalige glasfabriek, waar nu het Museo del Vetro, het glasmuseum, van Piegaro is gevestigd.

Het gebouw dateert uit het begin van de negentiende eeuw en is onlangs gerestaureerd, waarbij ze mooi rekening hebben gehouden met de oorspronkelijke architectuur. De oude uitstraling van de glasfabriek is behouden gebleven.

Dit pand was het laatste gebouw van de glasfabriek binnen de stadsmuren, dat in 1968 werd gesloten. De productie werd toen volledig verplaatst naar een nieuwe fabriek in de vallei, die nog altijd in gebruik is.

In het Museo del Vetro maak je kennis met de eeuwenoude traditie van glasblazen. De collectie geeft een perfect beeld van de productie van de voorbije twee eeuwen, met verschillende technieken die goed worden uitgelegd.

De kunst van het glasblazen

Je leert dat de meest gebruikte en ook meteen de oudste methode het blazen van glas is. Dit gebeurde hier tot de jaren vijftig volledig met de hand, zowel het vrij glasblazen als het glasblazen in mallen.

Bij deze laatste techniek wordt de gesmolten glasbol in een vooraf gemaakte mal geplaatst en wordt er vervolgens lucht ingeblazen om het glas tegen de wanden van de mal te drukken. Op die manier verloopt de productie snel en efficiënt.

Aan het einde van de jaren vijftig kwamen er halfautomatische machines bij waarmee voorwerpen met perslucht in metalen mallen werden gevormd.

Bij het vrij glasblazen is er meer ruimte voor artistieke vrijheid en creativiteit, waardoor het resultaat bijna altijd uniek is. Bij deze techniek blaast de glasblazer lucht in een bol gesmolten glas aan het einde van een blaaspijp en vormt hij het glas door te trekken en te draaien. Daarna kan het glas nog met speciaal gereedschap bewerkt worden.

Servies van de adellijke familie Misciattelli

Via een QR-code kun je de uitleg over de verschillende voorwerpen in het museum in het Italiaans of in het Engels beluisteren. Tot de oudste en waardevolste stukken behoort het tafelservies van de familie Misciattelli uit de negentiende eeuw.

Deze familie behoort tot de Italiaanse adel en heeft een lange geschiedenis, die teruggaat tot de middeleeuwen. Ze waren nauw betrokken bij de glasindustrie en hadden verschillende kastelen en landerijen in handen, zoals het Castello di Montegiove dat nog altijd in het bezit is van de familie.

In het museum zie je glazen, flessen, borden en wijnkannen uit de nalatenschap van de Misciattelli’s.

Fiasco – een mandfles voor wijn

Het klinkt je misschien gek in de oren, maar in het Italiaans heet een mandfles een fiasco. In het Museo del Vetro kun je deze in alle vormen en maten bewonderen.

Voor het vervoer werden de flessen vaak verpakt in stro, om de fles goed te beschermen. De flessen zelf werden in de glasfabriek gemaakt, maar de ommanteling had een verdere productiestap nodig, die vooral werd uitgevoerd door vrouwen.

In de steegjes van Piegaro zaten ze voor hun huis op kleine stoelen om de fles zo goed mogelijk tussen hun knieën te kunnen houden. Soms deden ze dit wel vijftien uur per dag om hun gezinnen te kunnen onderhouden.

De typische groene kleur van de flessen kwam door de grondstoffen die werden gebruikt, namelijk het zand uit het Lago Trasimeno, dat sporen van ijzer bevat.

Bij sommige flessen zie je dat er een soort inham is gemaakt. Daar werd het ijs in gedaan om de inhoud van de fles koel te kunnen houden.

Maquette van de glasfabriek

In de grootste ruimte van het museum pronkt een maquette die de fabriek voorstelt. Het model is gemaakt door een vakvrouw van het dorp en bootst de werking en de productie van de glasbewerking na.

Zo zie je de oven, een tafereel waar vrouwen met stro een mand maken voor de fiasco en hoe het zand in wagentjes naar de fabriek werd gereden. Vanuit deze ruimte zie je buiten nog een van de originele schoorstenen staan.

De smeltoven en een kelder vol smaragdgroen glas

In het midden van deze grote ruimte staat het overblijfsel van de smeltoven. Het laatste glas dat hier gesmolten werd voor de fabriek in 1968 sloot, ligt er nog steeds in.

De oven werd verwarmd door middel van een tunnelsysteem waardoor de temperatuur kon oplopen tot 1400 graden Celsius. Aan de andere kant, waar het glas uit de oven gehaald werd, was de temperatuur iets lager, maar nog altijd 1200 graden Celsius.

Iedere twee à drie jaar moest er onderhoud worden gepleegd aan de oven. Door een gat onder in de oven liet men dan het glas dat nog in de oven zat naar beneden stromen, waarna ze de oven konden schoonmaken.

Als je naar de kelder loopt, zie je nog steeds de enorme massa glas die tijdens het laatste onderhoud naar beneden is gestroomd. Het prachtige smaragdgroene glas ligt al bijna zestig jaar in de kelder te blinken.

De kelder werd voornamelijk gebruikt als opslagplaats voor grondstoffen en eindproducten. De ondergrondse gangen zorgden bovendien voor een perfecte circulatie van warmte onder de oven.

Festival del Vetro

Ieder jaar vindt in Piegaro het Festival del Vetro plaats. Eind mei staat het dorp drie dagen lang nog meer dan anders in het teken van de glaskunst, de geschiedenis ervan, lokale tradities zoals het maken van de manden voor de fiasco, theater en muziek.

Er worden verschillende workshops en cursussen gegeven door de beste glasblazers uit Italië en daarbuiten.

Activiteiten in het Museo del Vetro

Ook in het Museo del Vetro kun je regelmatig deelnemen aan activiteiten. De workshops worden op vaste momenten georganiseerd (in de zomer elke vrijdagochtend), maar je kunt ze ook boeken voor groepen van minimaal vier personen.

Er wordt ook aan de kinderen en scholen gedacht. Iedere maand is er bijvoorbeeld een speciale zondag voor gezinnen. Na het museumbezoek worden de kinderen en hun ouders betrokken bij een workshop die zowel voor kinderen als voor volwassenen bedoeld is. De workshops zijn zeer divers, van boetseren met klei tot schilderen op glas, keramiek of mozaïek.’

Meer informatie over het museum, alle activiteiten en evenementen vind je op www.museodelvetropiegaro.it.

Voor vragen kun je contact opnemen met het museum door te mailen naar museodelvetro@comune.piegaro.pg.it of door telefonisch contact met hen op te nemen via 0039-3669576262.