Naar hoofdinhoud Naar navigatie
22 februari 2018

Op bezoek in Giotto’s geboortestreek Mugello

Hij maakte prachtige schilderingen in onder andere de San Francesco in Assisi én ontwierp de campanile, de klokkentoren, die fier oprijst naast Brunelleschi’s beroemde koepel in Florence. Toch is Giotto lang niet zo bekend als Michelangelo of Da Vinci.

Tijd om daar verandering in te brengen, met een aantal van zijn prachtige kunstwerken, anekdotische verhalen over zijn leven en een bezoek aan zijn geboortehuis in Vespignano, in de Mugello.

Giotto’s magnifieke Madonna’s

Giotto schilderde een aantal magnifieke Madonna’s, waarvan de Madonna di San Giorgio alla Costa (ca. 1295) een van de mooiste is. Sinds 12 februari 2018 prijkt ze in het Museo dell’Opera del Duomo in Florence, met het kindje Jezus op schoot. Jezus houdt een papierrol vast, een verwijzing naar de identiteit van Jezus als vleesgeworden woord van God.

Terwijl Giotto deze Madonna in tempera en goud vereeuwigde, werkte men in Florence aan de bouw van de Duomo, die is gewijd aan Maria (de officiële naam van de kathedraal is Santa Maria del Fiore). Giotto verwijst hier subtiel naar met de lelie op de top van de troon, in het roze marmer waarmee ook de Duomo werd gebouwd:

Giotto creëerde dit meesterwerk tussen 1288 en 1295. Dankzij de aantekeningen van zowel Ghiberti als Vasari weten we dat het bedoeld was voor de San Giorgio alla Costa. Aan het begin van de achttiende eeuw verhuisde de Madonna naar het Museo Diocesano van de Santo Stefano al Ponte, vlak bij de Ponte Vecchio.

Op 27 mei 1993 raakte het werk flink beschadigd, toen in de nabijgelegen Via dei Georgofili een bom ontplofte. Sindsdien stond het te verstoffen in een depot. Gelukkig biedt het Museo dell’Opera del Duomo van Florence nu onderdak aan Giotto’s meesterwerk.

Van schaapsherder tot schilder van de paus

Giotto di Bondone, zoals zijn volledige naam luidt, werd geboren in Vespignano, een klein dorpje in de Mugello, ten noordoosten van Florence. Hij wordt gezien als de kunstenaar die het begin van de renaissance markeerde.

Giotto was van nederige komaf. Zijn vader was boer en al op jonge leeftijd werkte Giotto als schaapsherder. Als we kunstenaarsbiograaf Vasari mogen geloven, zou Giotto tijdens het hoeden van de schapen uren hebben zitten tekenen. Op zekere dag kwam de schilder Cimabue voorbij, die Giotto een volmaakt weergegeven schaap zag tekenen. Onmiddellijk vroeg hij Giotto’s vader of de jongen bij hem in de leer mocht.

Eenmaal onder Cimabues vleugels zou Giotto eens stiekem een vlieg op de neus van een van de door zijn meester geschilderde figuren hebben getekend. Toen Cimabue de vlieg probeerde weg te jagen en het beest halsstarrig bleef zitten, wist hij dat hij in zijn leerling zijn meerdere moest erkennen.

standbeeld van Giotto in Padova

Giotto was echter niet alleen een begaafd schilder, maar ook een intelligente man die vaak verrassend uit de hoek kon komen. Over Giotto en Dante doet een grappig verhaal de ronde. De kinderen van Giotto zouden opvallend lelijk zijn geweest. Dante vroeg hem eens hoe het kon dat een zo begaafd schilder zulke lelijke kinderen had. Giotto zou hierop spitsvondig hebben geantwoord: ‘Schilderen doe ik bij daglicht, kinderen maken in het duister.’

Een tijd later zond paus Bonifatius VIII een afgezant naar Toscane om de beste kunstenaars te vinden. De afgezant kwam Giotto tegen, was onder de indruk van zijn kunnen en vroeg hem een voorbeeld van zijn kunst om voor te leggen aan de paus. Giotto tekende met de vrije hand en zonder verdere hulpmiddelen een perfect ronde cirkel; de ‘O’ van Giotto.

De afgezant van de paus was erg verontwaardigd. Hij vroeg om een kunstwerk en kreeg enkel een eenvoudige cirkel mee om aan de paus voor te leggen! Maar Bonifatius realiseerde zich de moeilijkheid om uit de vrije hand een figuur te tekenen die zo perfect is. Hij doorzag meteen de technische vaardigheid van de kunstenaar. De paus vertrouwde de opdracht voor de fresco’s dan ook graag toe aan Giotto!

Giotto’s geboortehuis in Vespignano

In Vespignano vind je, op een kleine heuveltop naast de San Martino en het middeleeuwse kasteel, het huis waar Giotto is geboren. Het is nu een klein museum, waar de creativiteit van Giotto in elke kamer te voelen is.

Er is een aantal reproducties te zien van de beroemdste werken die Giotto maakte, met onder meer fresco’s over het leven van Franciscus van Assisi en de schilderingen die hij in Rome maakte, in opdracht van de paus. Ook ontdek je meer over het leven van Giotto én over zijn frescotechniek.

Giotto’s huis is te bezoeken op donderdag van 10.00 tot 13.00 uur. Op vrijdag, zaterdag en zondag kun je er een kijkje nemen van 10.00 tot 13.00 uur en van 15.00 tot 19.00 uur.

Nog meer moois van Giotto

Ter ere van Giotto’s zevenhonderdvijftigste geboortedag (in 2017) heeft de Mugello een mooie kunstroute uitgestippeld, langs veertiende-eeuwse kunstwerken in pittoreske dorpjes als Scarperia en Sant’Agata en kerken en kloosters.

In de prachtige Pieve di San Lorenzo in het dorpje Borgo San Lorenzo bewonder je bijvoorbeeld een Madonna van Giotto’s hand (ca. 1290), die simpelweg Madonna di Borgo San Lorenzo wordt genoemd:

De route loopt ook langs het Convento di Bosco ai Frati, waar een houten crucifix van Donatello te bewonderen is, en eindigt in Florence, om nog meer moois van Giotto te bewonderen in onder meer de Santa Maria Novella, de Galleria degli Uffizi en de Santa Croce.

Je vindt de complete route (eerst in het Italiaans en vervolgens in het Engels) in deze digitale brochure (in pdf).

Nog veel meer moois in de Mugello

Nog veel meer moois in de Mugello ontdekken? Op de website MugelloToscana.it vind je allerlei informatie voor deze groene streek ten noordoosten van Florence, van mooie wandel- en fietsroutes tot evenementen, van fijne accommodaties tot bezienswaardigheden, musea en restaurants.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ciao tutti is hét startpunt voor je vakantie naar Italië, bomvol persoonlijke tips. Buon viaggio!

autohuur italië
Bol AlgemeenBol Algemeen