Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Het is een goed bewaard geheim, het atelier van mozaïekkunstenaar Nadia Ridolfini, in de buurt van de Orto Botanico. Jesper ontdekt het tijdens een van zijn wandelingen door de stad, als zijn blik die van een jonge vrouw treft, vereeuwigd in kleurrijke stukjes steen.
Jesper: ‘Ik liep een beetje in gedachten verzonken door de Via Corsini, in Trastevere, in de richting van de botanische tuin. In mijn hoofd duizend-en-één dingen die ik nog moest doen, tot mijn ogen plots die van een jonge vrouw kruisten. Een vrouw van steen, die me desondanks meteen wist te raken met haar treffende oogopslag, haar helderblauwe ogen en ietwat verschrikte blik.
Ik liep door, maar mijn gedachten wervelden nu vooral rondom dit portret. Ik wandelde terug en stak mijn hoofd nieuwsgierig naar binnen, op zoek naar de maker van dit kunstwerkje, dat bij een nadere kennismaking het hoofd van de Delfische Sibille bleek te zijn, geportretteerd naar voorbeeld van niemand minder dan Michelangelo.
Binnen zie ik een dame over een ander mozaïek gebogen zitten. Zij, Nadia Ridolfini, blijkt de eigenaresse van dit enige mozaïekatelier dat Rome rijk is, Aegea Mosaici. Terwijl ze wat steentjes rangschikt, trekt ze een stoel voor me bij en al passend en metend met de kleine stukjes steen vertelt ze me haar verhaal.
Nadia: ‘In 2009 opende ik dit atelier, omdat mijn keukentafel toch wat klein werd. Ik werk namelijk tegelijkertijd aan veel verschillende mozaïeken. Naar eigen fantasie, maar ook in opdracht van architecten, hotels en particulieren. Ook geven we mozaïekworkshops, waarbij we de schoonheid van deze kunstvorm proberen over te brengen.
Een mozaïek is namelijk niet zomaar een verzameling steentjes. Het is een kunstwerk dat een ruimte laat leven, laat opleven. Het voegt echt iets toe als je een mozaïek opneemt in bijvoorbeeld je muur of vloer.’
Nadia studeerde aan de Accademia delle Belle Arti, hier in Rome. Pas tegen het einde van haar studie kwam ze bij toeval in aanraking met mozaïeken, in een atelier zoals ze nu zelf onder haar hoede heeft.
Nadia: ‘Ik was meteen verkocht en dook in de geschiedenis van deze kleurrijke kunstvorm. Langzamerhand maakte ik me alle technieken eigen en draaide ik op volle toeren mee in het atelier.
Op haar beurt maakt ze nu graag tijd om haar vak weer door te geven aan anderen. Ze kijkt op de klok en vraagt of ik nog een minuut of tien kan blijven. Dan komen er namelijk vier Japanse studenten, die met een hamer en tientallen kleine steentjes een kunstwerk leren maken.
Nadia: ‘Het geeft me veel voldoening om mijn vak op deze manier door te geven. Deze Japanse meisjes wonen allemaal in Rome en willen zich graag ook een deel van de Romeinse cultuur eigen maken. Met het leggen van een mozaïek overbruggen we zo niet alleen duizenden jaren historie, maar ook duizenden kilometers aan cultuur.Ik sta elke keer weer versteld van wat er tijdens zo’n workshop of cursusreeks aan moois gemaakt wordt.’
Terwijl Nadia alles klaar legt voor de studenten die zo arriveren, kijk ik eens goed om me heen. Overal waar je kijkt, zie je mozaïeken: van dieren tot Che Guevara, van Madonna tot bloemen. Maar dat niet alleen: er hangen symmetrische ontwerpen voor nieuwe mozaïeken, tekeningen van planten, Bijbelse figuren…
Volgens Nadia is Italië marktleider op mozaïekgebied. Ook in Tunesië bestaat er een oude mozaïektraditie, maar in Italië is het nog meer écht een kunstvorm en wordt er nog veel mozaïek met de hand gemaakt.
Nadia: ‘We kunnen dan ook heel wat inspiratie opdoen in de laars, met dank aan de schitterende mozaiëken in Ravenna, Aquileia, Piazza Armerina en Spilimbergo, om een paar uitzonderlijke mozaïekwonders te noemen. In Spilimbergo vind je ook de Scuola del Mosaico, waar studenten van over de hele wereld heen komen om zich de mozaïekkunst eigen te maken. Want het gaat echt om meer dan ‘wat steentjes bij elkaar leggen’, dat kan ik je verzekeren.
Er bestaan diverse tecnhieken, van de Romeisne techniek (met veel marmer) tot de Byzantijnse techniek (met gebruik van zogenaamde pasta vitrea, een soort gekleurd glas). Welke techniek je ook gebruikt, voor nieuwe ontwerpen heb je altijd opperste concentratie nodig. Ik kan niet meer dan zes uur per dag echt aan een stuk werken, daarna ben ik niet precies genoeg meer.’
Nadia wijst naar de sibille, wier blik me naar binnen lokte. ‘Daar ben ik echt weken mee bezig geweest. Ik werd geraakt door haar blik toen ik de Sixtijnse Kapel bezocht. Ze lijkt heel klein als je van beneden naar het plafond tuurt, maar in werkelijkheid meet ze 350 bij 380 centimeter.
Michelangelo schilderde haar tussen 1508 en 1510. Ik vereeuwigde haar in steen, aan de hand van een foto uit een kunstboek, waarbij ik me concentreerde op haar gezicht. Die intense blik, die hebben mozaïekkunstenaars ook als ze aan het werk zijn. Daarom heb ik haar ogen ook gekozen voor het visitekaartje van Aegea Mosaici.’
En inderdaad, ook op papier is de blik nog net zo intens. Verrast wellicht, of bezorgd? Wat zou Michelangelo gedacht hebben toen hij haar op het plafond van de Sixtijnse Kapel vereeuwigde? Wat wilde hij meegeven aan haar ogen? En was hij net zo trots op het resultaat van zijn schilderkunst als Nadia op haar mozaïekversie? Zou hij haar ogen op zijn visitekaartje hebben gezet? Vast niet, maar dat haar blik ons nu nog altijd intrigeert bewijst maar eens hoe tastbaar het verleden in Rome is. Zeker op een plek als deze…’
Nieuwsgierig naar de mozaïekkunst van Nadia? Ga dan tijdens je volgende bezoek aan Rome een kijkje nemen bij Aegea Mosaici. Je vindt het atelier aan de Via Corsini 8, in Trastevere, niet ver van de Orto Botanico.
Artigiani romani
Voor Ciao tutti maakt de Deense journalist en fotograaf Jesper Storgaard Jensen een reeks met artigiani romani in de hoofdrol, authentieke ambachtslieden in Rome die vol passie hun vak beoefenen en niets liever doen dan vertellen over wat hun handen creëren of vervolmaken. Eerder bezochten we al een vioolbouwer bij Campo de’ Fiori, een schoenmaker bij de Trevifontein en een fietsenmaker in de wijk Prati.
