Vroegboekkorting bij hu openair villages & campings

Neem een kijkje achter het beroemde sleutelgat op de Aventijn in Rome

Als je tijdens je bezoek aan Rome de Aventijn hebt beklommen, heb je ongetwijfeld ook door het sleutelgat op het Piazza dei Cavalieri di Malta naar de koepel van de Sint-Pieter getuurd.

sleutelgat-Aventijn-Piazza-dei-Cavalieri-di-Malta-Rome

Het sleutelgat onthult een betoverend uitzicht. Je waant je in maar liefst drie landen: aan de buitenkant van het sleutelgat sta je op Italiaans grondgebied, maar als je door de opening heen kijkt, zie je de tuin van de Maltezer Ridders – officieel grondgebied van de Maltezer Orde – en aan het einde van de bogengalerij verschijnt de derde staat: de koepel van de Sint-Pieter in Vaticaanstad.

Maar wat bevindt zich achter dat sleutelgat? Wat zie je als de zware deuren openzwaaien? Liza en Saskia nemen je mee voor een exclusief kijkje áchter de deur waarin het sleutelgat zich bevindt, in de Villa Magistrale, het hoofdkwartier van de Orde van Malta in Rome, ook wel Villa del Priorato genoemd.

Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (4)

‘Het is een van onze favoriete wandelingen, langs Romes rozentuin en de Giardino degli Aranci, vol sinaasappelbomen, naar het Piazza dei Cavalieri di Malta. Dit keer wandelden we nog verwachtingsvoller dan anders de Aventijn op. We mochten namelijk bij hoge uitzondering een kijkje áchter het sleutelgat nemen, tijdens een bijzondere rondleiding door de Villa del Priorato en de tuinen.

De priorij mag zonder speciale toestemming niet worden betreden en de poort is normaal gesproken dan ook altijd gesloten. Vandaag gaat de poort echter even open, zodat we, net als in Sorrentino’s La Grande Bellezza, een kijkje kunnen nemen achter het zo beroemde sleutelgat.

Piazza-dei-Cavalieri-di-Malta-Aventijn-Rome (3)

We verzamelen op het Piazza dei Cavalieri di Malta, waar de rij voor het sleutelgat op dit vroege tijdstip slechts uit een handjevol toeristen bestaat. Voor we naar binnen stappen, nemen we het plein nog eens goed in ons op.

Het Piazza dei Cavalieri di Malta werd in 1765 in opdracht van de Venetiaanse kardinaal Rezzonico aangelegd door Giovanni Battista Piranesi. Aan beide kanten van het plein zie je obelisken, zuilen, trofeeën en cipressen. Er rijden drie stralend schoon gepoetste Fiatjes het plein op, maar verder is het nog opvallend rustig.

Helaas hebben we geen groot publiek als we het terrein van de priorij van de orde van de Maltezer Ridders, tevens de thuisbasis van de grootmeester van de orde, mogen betreden.

Piazza-dei-Cavalieri-di-Malta-Aventijn-Rome (1) Piazza-dei-Cavalieri-di-Malta-Aventijn-Rome (2)

Marianna Balfour, persofficier bij de Maltezer Ridders, vertelt in rap Italiaans over het werk van de Orde, om zo onze meest brandende vragen te beantwoorden. Want welke functie hebben de ‘ridders’ anno 2021 nog en wat doet de Maltezer Orde in hartje Rome?

De Soevereine Militaire Hospitaalorde van Sint-Jan van Jeruzalem, van Rhodos en van Malta (kortgezegd de Maltezer Orde of Orde van Malta) is een wereldwijde organisatie met een geschiedenis die maar liefst negen eeuwen bestrijkt.

De ridderorde vindt zijn oorsprong in een hospitaal dat in 1023 werd gebouwd in Jeruzalem en dat was bedoeld om pelgrims die naar de stad trokken te verzorgen. Het wordt door de Rooms-Katholieke kerk erkend als kloosterorde.

Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (10)

De ridders noemden zich in eerste instantie Johannieters of Rhodos-ridders, totdat Karel V hen na de val van Rhodos het eiland Malta schonk. Vanaf dat moment stond de orde bekend als de Orde van de Maltezer Ridders, ook buiten het eiland.

Na drie eeuwen relatieve rust gaf Napoleon, die niets moest hebben van geestelijke ridderorden, het startschot voor de napoleontische oorlogen, waarna Engeland Malta veroverde. Zo kwamen de ridders uiteindelijk terecht in Rome, waar ze onder bescherming kwamen te staan van de Heilige Stoel.

Daarom is dit stukje van Rome nog altijd extraterritoriaal gebied: je stapt dus even Italië uit en de soevereine staat van de Orde van Malta binnen. Hoewel het prioraat tegenwoordig niet meer in dit gebouw zetelt (maar aan de Via Condotti, bij de Spaanse Trappen), is het terrein nog altijd in handen van de Maltezer Ridders.

Aan het hoofd van de internationale organisatie staat een Gran Maestro, oftewel Grootmeester, die wordt gekozen door leden uit de eerste stand. Hij wordt bijgestaan door de Soevereine Raad, die zetelt aan het Palazzo di Malta aan de Via Condotti.

De grootmeester behartigt de belangen van de sociaal werkzame ‘ridders’ nog altijd vanuit Rome, maar de ridders zelf kunnen afkomstig zijn uit elk land ter wereld. Op dit moment is de ridderorde vertegenwoordigd in maar liefst honderdtwintig landen, met ruim dertienduizend leden.

Toch kan niet iedereen zomaar worden toegelaten: je moet allereerst twee eeuwen van adellijke komaf kunnen bewijzen voordat je lid van de orde mag worden. Ook kun je alleen op uitnodiging ridder worden, na jaren trouwe dienst aan de Orde, bijvoorbeeld als vrijwilliger.

Uiteraard moet je ook een toegewijde, praktiserende katholiek zijn. De ridders zijn in drie standen ingedeeld, waarbij de eerste stand bestaat uit alleen adellijke mannen die de geloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid hebben afgelegd. De tweede en derde stand omvatten ook niet-geestelijke leden.

Waar de ridders zich mee bezighouden? Aangezien de Orde van Malta een katholieke organisatie is, is het bevorderen van het christelijk geloof een belangrijke pijler, maar van minstens zo groot belang is het liefdadigheidswerk dat ze in heel de wereld doen: zo openen ze ziekenhuizen, doneren ze medicijnen en bieden ze noodhulp in crisissituaties.

Na de uitbraak van het coronavirus zorgden ze bijvoorbeeld voor voedselpakketten, doneerden ze mondkapjes en bouwden ze een nieuw ziekenhuis in Le Marche om de vele patiënten op te vangen.

Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (5)Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (12)

Een kijkje in de magistrale villa
Hoewel je je in hartje Rome bevindt, hoor je alleen het geluid van vrolijk zingende vogels en het geknerp van het grind onder onze voeten, hetgeen de magie van de plek eigenlijk wel ten goede komt.

We wandelen via de tuinen, die in deze periode van het jaar prachtig in bloei staan, naar de ingang van de villa. Dit statige, zestiende-eeuwse pand werd gebouwd in opdracht van kardinaal Michele Bonelli op de resten van een Benedictijner klooster.

Een grote trap leidt naar de ontvangstruimtes, waar de vlag van de orde prominent te zien is. De kamers zijn versierd met zeventiende-eeuwse schilderijen waarop onder andere Valletta, de hoofdstad van Malta, is afgebeeld.

We vervolgen onze weg naar boven, naar de Sala Capitolare, waar de Maltezer Ridders elke vijf jaar samenkomen om hun bestuursleden te kiezen, wijzigingen aan te brengen in de Ordeconstituties en andere belangrijke zaken te bespreken (zoals internationale activiteiten en relaties).

De Gran Maestro ontvangt hier ook staatshoofden, regeringsvertegenwoordigers en ambassadeurs van de Maltezer Orde, die elk jaar in januari bijeenkomen.

Sinds het einde van de negentiende eeuw is elke Grootmeester in deze zaal verkozen. Aan de muren prijken maar liefst achtenzeventig portretten van alle Gran Maestri uit de geschiedenis. De ruimte is op weinig bescheiden wijze versierd: de originele cassettenplafonds zijn handbeschilderd en op de vloer ligt een dik bordeauxkleurig tapijt.

Midden in de ruimte hangt een indrukwekkende kroonluchter die is gemaakt op glasblazerseiland Murano. De boogvormige ramen bieden een weids uitzicht over Rome aan de ene kant en over de groene tuinen die bij de villa horen aan de andere kant.

Voordat we terugkeren naar Italiaans grondgebied, maken we nog een wandeling door de prachtige tuinen. Gids Valérie Guillot wijst ons op een dertiende-eeuwse put, die uit marmer is opgetrokken en de bewoners van water voorzag: voor die tijd een uiterst modern snufje.

Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (20)

Terwijl we onder de bomen door slenteren, komen we langs de bustes van onder anderen Socrates en Diogenes, prachtig versierd met schelpen en omsloten door het groen van de heggen die de tuin een intieme sfeer geven.

De schelpen symboliseren de pelgrims en voeren zo terug naar de oorsprong van de Orde van Malta. Bedevaartstochten zijn nog steeds een wezenlijk onderdeel van de organisatie. De beroemdste is die naar Lourdes, die plaatsvindt in mei.

We eindigen onze wandeling bij het beroemde sleutelgat. Terwijl toeristen aan de andere kant van de deur proberen een glimp op te vangen van het prachtige uitzicht door hun oog voor het ronde gaatje in de deur te positioneren, hebben wij vrij uitzicht op de bogengalerij en de Sint-Pieter.

We schieten een hele reeks foto’s, af en toe ietwat acrobatische toeren uithalend om niet per ongeluk met een schouder voor het sleutelgat te belanden en de inmiddels aangegroeide rij toeristen het zicht op de Sint-Pieter te ontnemen.

Aan het einde van de tuin heb je onbelemmerd zicht op de koepel. Zouden de mensen die door het sleutelgat kijken ons nu zien staan, in de verte?

Gelukkig mogen we de tijd nemen voor een extra rondje door de tuin, waar het ene hoekje nog fotogenieker is dan het andere.

Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (9) Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (11a) Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (13) Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (15) Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (16) Villa-del-Priorato-achter-het-sleutelgat-Aventijn-Rome (21)

Ten slotte bewonderen we de Santa Maria del Priorato, de kerk van de Maltezer Orde, waarvan het huidige ontwerp eveneens van de hand van Piranesi is. Aan de rechterzijde staat zijn standbeeld, zodat de meester zijn werk nog altijd trots kan overzien.

Chiesa-Santa-Maria-del-Priorato-Aventijn-Rome (1) Chiesa-Santa-Maria-del-Priorato-Aventijn-Rome (7) Chiesa-Santa-Maria-del-Priorato-Aventijn-Rome (8)

Voor we weer terugkeren naar Rome, maken we een laatste rondje door de tuin. Het is dat we geen twee generaties afkomst kunnen bewijzen, anders zouden we onmiddellijk lid willen worden van deze orde – alleen al om hier nog eens terug te kunnen keren, achter het beroemde sleutelgat, waar we voortaan met extra warme gevoelens doorheen zullen kijken.’

Praktische informatie
Wil je ook een kijkje achter het sleutelgat nemen? De Villa del Priorato en de tuinen zijn alleen te bezoeken tijdens een vooraf gereserveerde tour. Rondleidingen worden gegeven op vrijdagochtend tussen 15 september en 15 juni. Twee keer per maand is er op zaterdagochtend een extra rondleiding.

De rondleiding is beschikbaar in het Italiaans, Engels, Duits, Frans en Spaans. Voor meer informatie en reserveringen kun je contact opnemen met visitorscentre@orderofmalta.int.

met dank aan Nicusor Floroaica & Daniele Fregonese voor een aantal foto’s

Download de gratis Ciao tutti app voor nog meer tips

2 reacties

  1. De contactgegevens lijken niet te kloppen. Heeft u ze nogmaals of evt een telefoonnummer voor mij?

  2. De gegevens kloppen; het algemene telefoonnummer staat op de website van de Orde van Malta (die ook in het artikel wordt genoemd) > +39.06.675.81.1

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *