Vicolo delle Donne – street art van legendarische vrouwen in Napels

Street art-portretten van vrouwen die hun stempel hebben gedrukt op de geschiedenis. Sinds 8 maart 2024 (la festa della donna / Internationale Vrouwendag) vind je de gezichten van Artemisia Gentileschi, Michela Murgi en andere legendarische vrouwen op de muren van een steeg om de hoek van de Duomo van Napels.

Iris & Joël van Ontdek Napels nemen Saskia mee naar deze Vicolo delle Donne, de steeg van de vrouwen, waar ze in dit artikel alvast virtueel doorheen laten wandelen.

Vicolo della Cultura – street art ter promotie van literatuur

Aan kleurrijke stegen heeft Napels in de afgelopen jaren geen tekort. Street art wordt op veel plekken gebruikt om vergeten plekken opnieuw aandacht te geven, als eerbetoon of voor culturele verandering.

Zo ontstond in 2019 in Rione Sanità de Vicolo della Cultura, op initiatief van de stichting Opportunity Onlus. Street art geeft de voorheen donkere steeg een ander gezicht, met portretten van culturele Napolitaanse zwaargewichten, zoals Luciano de Crescenzo en Massimo Troisi.

Dankzij de minibibliotheken aan de muren, die buurtbewoners aanmoedigen om boeken mee te nemen om te lezen, is er ook letterlijk een stukje cultuur te vinden.

Het is dan ook geen toeval dat de nieuwste culturele steeg tot stand is gekomen door een samenwerking tussen deze Vicolo della Cultura en boekenwinkel A&M Bookstore.

De locatie die gekozen werd voor dit project is een onopvallend steegje tussen de Via Duomo en het Complesso Monumentale Donnaregina.

De street art-portretten zijn van de hand van kunstenares Trisha Palma, die voor de verdere vormgeving van de steeg, zoals de bordjes met informatie, werd bijgestaan door grafisch ontwerpster Giulia Pagano.

Trisha Palma – street artist uit Scampia

Trisha Palma is een Napolitaanse kunstenares die opgroeide aan de noordkant van Napels, in de wijk Scampia. Ze begon al heel vroeg met schilderen, nadat haar moeder haar op zesjarige leeftijd een schildersezel gaf.

Ze ging uiteindelijk naar de kunstacademie van Napels, waar ze afstudeerde in scenografie. Haar passie voor schilderen bleef. Maar omdat ze thuis bij haar ouders weinig ruimte had, besloot ze grote muren buiten als haar canvas te gaan gebruiken.

In haar eigen buurt maakte ze in 2022 samen met Jorit een metershoog portret van de Italiaanse zanger Fabrizio De André, een werk dat in veel media helaas alleen aan Jorit werd toegeschreven.

Een jaar later haalde Trisha Palma het nieuws met een portret van activist Julian Assange, dat ze op een andere muur in haar wijk schilderde. In de winter van 2024 gaf ze een nieuw gezicht aan de Vicolo della Cultura in Rione Sanità, toen ze de volledige gevel van het pand van Opportunity Onlus beschilderde. Veel van dezelfde kleuren zie je terug in de portretten in de Vicolo delle Donne.

Vrouwen die de geschiedenis hebben veranderd

De gezichten die je aankijken als je de Vicoletto Donnaregina in wandelt, zijn niet willekeurig. Het zijn vrouwen die via kunst en cultuur symbool staan voor inspiratie en veerkracht, vrouwen die de geschiedenis hebben veranderd met hun moed, intelligentie en kracht. We zetten ze voor je op een rijtje, komende vanaf de Via Duomo.

Frida Kahlo

Het bekendste gezicht is dat van de Mexicaanse kunstschilderes Frida Kahlo (1907-1954), wier portret je inmiddels overal ter wereld tegen kunt komen. Zij zette haar pijn om in kunst en belichaamt daarmee kracht en passie.

Matilde Serao

Minder bekend op internationaal vlak, maar heel bekend in Napels is Matilde Serao (1856-1927). Zij was de eerste Italiaanse vrouw die een krant oprichtte en bestuurde: Il Corriere di Roma.

In 1892 richtte ze samen met haar man een andere krant op, Il Mattino, nog steeds de bekendste krant van Napels.

Ze was zes keer kandidaat voor de Nobelprijs voor de literatuur. In 1926 stelde ze zichzelf kandidaat, maar haar kandidatuur werd geblokkeerd door het fascistische regime, vanwege haar antifascistische opvattingen.

Rita Levi-Montalcini

Rita Levi-Montalcini (1909-2012) was een Italiaans neurologe. Ze won in 1986 de Nobelprijs voor Geneeskunde, samen met haar collega Stanley Cohen, voor hun ontdekking van groeifactoren.

Een jaar later ontving ze in de VS ook de National Medal of Science, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding. Rita Levi-Montalcini werd maar liefst honderddrie jaar oud.

Artemisia Gentileschi

‘Ik zal jullie laten zien waar een vrouw toe in staat is.’ De schilderijen van Artemisia Gentileschi (1593-1653) spraken voor zich, in een tijd waarin de wereld van de schilderkunst bijna exclusief uit mannen bestond.

Ze leerde schilderen van haar vader in de hoogtijdagen van Caravaggio, door wie ze erg beïnvloed was. Ondanks het feit dat ze leefde in een tijd waarin vrouwen moeilijk geaccepteerd werden  in de kunstwereld, zou ze uiteindelijk herinnerd worden als een gerespecteerd kunstenares.

Michela Murgia

Michela Murgia (1972-2023) was een Italiaanse activiste en schrijfster, die zich tot haar dood augustus vorig jaar actief inzette voor gelijke verhoudingen tussen man en vrouw. Ze sprak zich ook publiekelijk uit over gevoelige thema’s in Italië zoals euthanasie en LGBTQ+-rechten.

Maddalena Cerasuolo

Deze laatste twee portretten zijn afgebeeld in de boekenkastjes aan de Vicolo delle Donne. Maddalena Cerasuolo (1920-1999), bijgenaamd Lenuccia, was een Napolitaanse partizaan.

Ze wordt vooral herinnerd door de belangrijke rol die ze speelde tijdens de Quattro Giornate di Napoli, de vier dagen van opstand tegen het fascisme en de nazi’s, die de bevrijding van Napels inleidde.

Ze ontving in 1946 een bronzen medaille voor militaire moed tijdens de belangrijke slag bij de brug van Rione Sanità.

Guerriera Guerrieri

Guerriera Guerrieri (1902-1980) begon in 1928 als vrijwilligster bij de Biblioteca Nazionale di Napoli. Veertien jaar later, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd ze benoemd tot directrice.

Guerrieri wordt herinnerd om haar harde werk en moed, omdat dankzij haar de waardevolste boeken van de Nationale Bibliotheek én van het Palazzo Reale gered zijn toen Napels zwaar gebombardeerd werd.

Toen haar carrière in 1967 eindigde, kreeg ze van het Ministerie van Onderwijs een gouden medaille voor haar levenswerk.

Meer street art in Napels

Wil je meer bijzondere street art én de verhalen daarachter ontdekken in Napels? Boek dan de street art-tour van Ontdek Napels en laat je verrassen door de kleurrijke portretten!