Bewonder de Annunciatie van Da Vinci in de Galleria degli Uffizi in Florence

Da Vinci’s Annunciatie is waarschijnlijk het eerste werk dat de kunstenaar zelfstandig maakte. Hij werkte eraan van 1472 tot 1475, en hoewel het hier en daar van imperfectie getuigt, laten de engel en Maria al zien waartoe Leonardo in staat is: over de kleinste details is nagedacht en de schilder probeerde steeds iets nieuws uit, iets anders, iets revolutionairs.

Zo laat hij Maria hier met driekwart profiel zien, een nieuwe ontwikkeling in de renaissancekunst. Tot dan toe keek Maria je meestal recht aan.

Spectaculaire vleugels

Ook de vleugels van de engel zijn spectaculair. Het verhaal gaat dat Leonardo de vleugels heeft gekopieerd van een vogel in vlucht – door goed te kijken hoe een vogel zijn vleugels gebruikte, wist Leonardo ze de suggestie van beweging mee te geven.

De engel houdt een lelie vast, het symbool van reinheid en maagdelijkheid. Zo wordt de boodschap van de onbevlekte ontvangenis nog eens duidelijk onderstreept.

Gekopieerde cipressen

Wel vreemd is dat er cipressen te zien zijn; toentertijd kwamen deze bomen, die nu zo kenmerkend zijn voor Toscane, nog niet in Italië voor. Waarschijnlijk zag Leonardo de bomen ooit in een manuscript en kopieerde hij ze hier om de achtergrond vorm te geven.

Schetsen tonen aan dat Leonardo er wel op heeft gezwoegd. Het was tenslotte zijn eerste werk en hij moest goed voor de dag komen. Dat is grotendeels gelukt; zo getuigt bijvoorbeeld de prachtig gebogen arm van de engel, met de in plooien vallende tuniek die door een lint op de bovenarm bijeen wordt gehouden.

Een beginnend meester

Dat Maria’s rechterarm nogal lang is, en dat de lessenaar waarachter ze zit dichterbij lijkt te staan dan zijzelf, ach, dat zijn kleinigheden. Leonardo was immers net twintig toen hij aan dit werk begon – en duidelijk nog een beginnend meester. Maar de talentvolle hand van deze meester laat zich al zien – en daar kunnen wij nog altijd van meegenieten!

Je vindt Da Vinci’s Annunciatie in de Galleria degli Uffizi in Florence. In datzelfde museum hangt een schitterende Annunciatie van Simone Martini uit Siena, waarover je in deze blog meer leest.