Vigoleno – een doolhof aan stille straatjes in de schaduw van een middeleeuws kasteel

In de heuvels tussen Parma en Piacenza prijkt Vigoleno, een van de borghi più belli d’Italia, de mooiste dorpjes van Italië.

In dit middeleeuwse dorp wappert ook de Bandiera Arancione, de oranje vlag van de Touring Club Italiano, als een lokroep om dit prachtige plaatsje te bezoeken en je te laten betoveren door de sfeer in dit burchtdorpje én door de verrukkelijke vin santo die hier wordt gemaakt.

Stille straatjes in de schaduw van het kasteel

Je betreedt Vigoleno door dezelfde poort die door de eeuwen heen soldaten, ridders en pelgrims heeft zien passeren. In de schaduw van de enorme toren word je betoverd door de aanblik van de imposante gekanteelde muren die het dorp omringen.

Ondanks de aanwezigheid van dit imposante kasteel heerst er in dit vestingplaatsje een serene sfeer. Je dwaalt er door een doolhof aan straatjes, waardoor je zelfs na twee keer rondlopen niet precies weet waar je je bevindt.

Het geeft echter niet als je sommige stukken van Vigoleno twee keer verkent, want dankzij het steeds veranderende licht en de ontmoeting met aardige dorpsbewoners blijf je verrast worden.

Strategische locatie boven de vallei van de Stirone

Vigoleno ligt op de top van een heuvel van ongeveer driehonderdvijftig meter hoog, op een strategische (en dus ook panoramische) locatie boven de vallei van de Stirone.

Hoewel de oudste resten van Vigoleno dateren uit de Romeinse tijd, werd het pas in de middeleeuwen een militaire vesting van betekenis. Het was in handen van onder meer de familie Pallavicino, de Visconti’s, de Farneses en de Scotti’s, tot het kasteel begin twintigste eeuw werd gekocht door principessa Maria Ruspoli de Gramont.

foto: Visit Vigoleno

Zij toverde het kasteel en daarmee Vigoleno om tot een ontmoetingsplaats voor schrijvers en kunstenaars, die als bijen op honing afkwamen op haar uitbundige feesten. Zo was Gabriele d’Annunzio er regelmatig te gast, maar ook Max Ernst, Anna Pavlova en andere internationale artiesten reisden graag naar Vigoleno.

Het Castello di Vigoleno is privébezit, maar een deel kun je bezoeken. Naast een paar stijlkamers, de wapenkamer en gevangenis mag je zeker de loopbrug tussen de donjon en de zuidelijke toren niet overslaan, voor een weergaloos uitzicht over de omgeving.

Bijzonder is het kleine theater, dat werd ontworpen door de Russische schilder Alexandre Jacovleff op initiatief van prinses Ruspoli, dat met slechts twaalf zitplaatsen het kleinste historische theater van Emilia-Romagna is.

foto’s: Visit Vigoleno

Je kunt overigens ook in het kasteel overnachten; een deel doet dienst als hotel. Via deze link vind je alle details.

Piazza della Fontana

Op het centrale plein van Vigoleno staat een zestiende-eeuwse fontein, omringd door elegante historische gebouwen die in schril contrast staan met de ietwat grimmige verdedigingsmuren die de wereld buitensluiten.

Tegenover de fontein zie je de bovenzijde van een tongewelf. Dit is de oude ijskelder van het dorp, die in de winter met sneeuw werd gevuld om voedsel te bewaren. Binnen is er ook een waterput, die werd gebruikt in geval van belegering of hongersnood.

Pieve di San Giorgio

Vanaf de fontein wandel je naar de twaalfde-eeuwse Pieve di San Giorgio, een perfect voorbeeld van romaanse architectuur.

Je wordt verwelkomd door een lunet van Sint-Joris boven de deur. Binnen bewonder je bijzonder mooie middeleeuwse fresco’s, onder meer van Joris die de draak doodt en de prinses weet te bevrijden.

Oratorio di Santa Maria delle Grazie

Als je geluk hebt, staan ook de deuren van dit heiligdom open. Het werd in de zestiende eeuw gebouwd op de fundamenten van een pleisterplaats voor pelgrims en kooplieden op doorreis, zoals blijkt uit de afbeelding van San Rocco aan de rechterzijde, een van de oudste basreliëfs van Vigoleno.

Tegenwoordig is het een tentoonstellingsruimte, maar op het hoofdaltaar kun je nog steeds het fresco van Maria bewonderen waaraan het oratorio zijn naam dankt.

Er zijn overigens ook gewoon op straat mooie kunstwerkjes te zien:

Taverna al Castello

Voor een lekkere lunch raden we Taverna al Castello aan met veel typisch Emiliaanse specialiteiten, zoals pisarei e faso, tagliolini all’ortica, girello con funghi porcini, cinghiale con polenta en frittata di porcini. De Malvasia wordt hier volgens traditie in een kom in plaats van een glas geserveerd.

Vin Santo di Vigoleno

De plaatselijke delicatesse is de Vin Santo di Vigoleno DOC, die wordt gemaakt volgens eeuwenoude traditie, met druiven die heerlijk lang hebben kunnen stoven in de zon en waarvan het sap daarna nog eens minimaal vijf jaar mag rusten voor het in je glas belandt.

Wij gingen proeven bij Azienda Agricola Lusignani, met een klein museum met uitleg over deze bijzondere dessertwijn, die qua oppervlakte een van de kleinste DOC-appellaties van Italië is.

Terwijl Marco Lusignani de glaasjes voor ons vol schenkt, serveert zijn moeder er versgebakken sbrisolona en stukjes kaas bij. Beide perfecte combinaties met de heilige wijn!

Meer weten over Vigoleno?

Via de website van Visit Vigoleno vind je niet alleen de openingstijden van het kasteel, inclusief de tijden van rondleidingen, maar blijf je ook op de hoogte van evenementen.

Per jaargetijde zijn er verschillende culinaire en culturele feesten, gewijd aan onder meer jazz, kastanjes, polenta en wijn. Rondom de kerstdagen bewonder je in Vigoleno een bijzondere kerststal uit 1989, die met een aantal mechanische snufjes jong en oud weet te betoveren.

foto: Visit Vigoleno

Anello dei Briganti

Vanuit Vigoleno kun je de Anello dei Briganti (ring van de smokkelaars) volgen, een mooie wandelroute door de natuur tussen Vigoleno en Vernasca.

Nog meer mooie kastelen in Emilia-Romagna

Wil je tijdens je vakantie in Emilia-Romagna nog meer bijzondere kastelen en burchtdorpjes bezoeken? Zet dan ook Castell’Arquato, het Castello di Torrechiara, Dozza, de Rocca Sanvitale in Fontanellato en Rocchetta Mattei op je lijstje.