Il Vittoriale degli Italiani (Gardone Riviera) – een schip in de tuin

Tijdens ons verblijf bij B&B Carpe Diem in Solferino krijgen we van eigenaresse An elke ochtend meer dan genoeg ideeën om de dag te plukken. Bij een cornetto met marmellata, een stuk zelfgebakken taart en de eerste cappuccino bespreken we waar we die dag heen zullen gaan.

Een van onze grote wensen was een bezoek aan Il Vittoriale, het voormalige villacomplex van Gabriele d’Annunzio in Gardone Riviera, net ten noorden van Salò aan het Gardameer, en dus togen we daarheen, vergezeld door een heerlijk zonnetje.

Een van de mooiste parken van Italië

In de groene heuvels van het charmante Gardone Riviera, aan de westelijke oever van het Gardameer, bevindt zich een van de mooiste parken van Italië, Il Vittoriale degli Italiani.

Het is een zeer verzorgd meesterwerk dat zich uitstrekt over negen hectare, met uitzicht over het Gardameer. Tussen de laurier- en mirtehagen groeien oleanders, palmbomen, acanthussen, rododendrons, cipressen en olijfbomen.

Van het openluchttheater tot het meertje van de dansen

In de buurt van de oude citroenkwekerij vind je een schitterende rozentuin. Dit prachtige groene kader vormt het decor voor het openluchttheater, waar ’s zomers concerten en voorstellingen plaatsvinden.

In het lager gelegen bos lopen twee stroompjes die uitmonden in het vioolvormige Laghetto delle Danze, het ‘meertje van de dansen’.

Een warm thuis van Gabriele d’Annunzio

Il Vittoriale degli Italiani is echter veel meer dan een park, het is ook een monumentaal complex en een waar openluchtmuseum. De excentrieke Italiaanse schrijver, dichter en politicus Gabriele d’Annunzio woonde hier in La Prioria, zijn huis.

Een plek waar hij het zeer naar zijn zin had, zo getuigen ook de woorden die hij in februari 1921 aan zijn vrouw schreef: ‘Ho trovato qui sul Garda una vecchia villa appartenuta al defunto dottor Thode. È piena di bei libri… Il giardino è dolce, con le sue pergole e le sue terrazze in declivio. E la luce calda mi fa sospirare verso quella di Roma. Rimarrò qui qualche mese.’

Een huis vol bizarre objecten

Na zijn dood schonk hij zijn huis, samen met het sublieme park, aan de Italiaanse staat. Wanneer je het park bezoekt, is het leuk om de route te volgen die je langs historische bijzonderheden en rariteiten brengt: naar de MAS ’96, een oorlogsboot, naar de SVA, een vliegtuig waarmee Gabriele d’Annunzio over Wenen vloog tijdens de Eerste Wereldoorlog en naar een aantal oldtimers.

In het Museo D’Annunzio Segreto vind je kleren, schoenen, juwelen, koffers en liefdesbrieven van de schrijver en van zijn geliefden. De gidsen nemen je graag mee op pad en vertellen je meer over het Museo D’Annunzio Eroe, en D’Annunzio’s vroegere huis, met duizenden boeken, kunstwerken en curiosa.

We hebben ruim een uur door het huis gewandeld, van kamer naar kamer, onze ogen uitkijkend door alle gekke objecten die D’Annunzio verzamelde. Boeddha’s op de badkamer, ruim drieëndertigduizend boeken, een schildpad aan het hoofd van de tafel…

In het park bewonder je het mausoleum waar Gabriele d’Annunzio begraven ligt, waar stenen honden de wacht lijken te houden.

Een schip in de tuin

De verbazingwekkendste verschijning in het park is de voorsteven van een schip, La Nave Puglia. D’Annunzio had een haat/liefdeverhouding met Mussolini. Die kon de voormalige oorlogsheld – want dat was D’Annunzio ook nog eens – niets weigeren. Zo verzuchtte D’Annunzio ooit tegen Mussolini dat hij wel een schip in zijn tuin wilde hebben liggen, en zo geschiedde.

Het schip is ooit echt in gebruik geweest. Het werd gedemonteerd in La Spezia en vervolgens op maar liefst twintig wagons per trein naar Gardone vervoerd, zo vertelde gids Umberto ons. Hier werd het weer helemaal in elkaar gezet, inclusief de kanonnen – die toen D’Annunzio hier nog woonde, werden afgevuurd bij hoog bezoek.

Hoewel de kanonnen zwijgen, maakt het geheel grote indruk. Je ziet niet elke dag een schip in de tuin, met zijn voorsteven naar het water van het Gardameer gewend, alsof het elk moment de golven kan doorklieven om weg te varen naar verre oorden…

Praktische informatie Il Vittoriale degli Italiani

Il Vittoriale degli Italiani is van begin maart tot eind september geopend van 9.00 tot 20.00 uur (de kassa sluit om 19.00 uur). ’s Winters sluiten de deuren wat eerder. Voor meer informatie over de openingstijden en andere details voor een bezoek aan Il Vittoriale degli Italiani neem je een kijkje op Vittoriale.it.

La Nave Puglia – Gerrit Komrij

Gerrit Komrij was een groot bewonderaar van Gabriele d’Annunzio. Komrij bracht een aantal keren een bezoek aan de villa en werd zeer door de villa en alle bijzonderheden die nog steeds aan D’Annunzio herinneren geïnspireerd.

Het schip – en het verhaal eromheen – had een bijzondere plek in zijn hart. In de zomer van 2010 bracht hij samen met Jeroen Hermkens een prachtige dichtbundel op de markt, met een stalen beslag – net als de voorsteven van La Nave Puglia.

In deze bijzondere uitgave (waarvan er slechts honderd zijn gemaakt) met de titel Morseseinen vind je acht gedichten van Komrij en twaalf originele litho’s van Jeroen Hermkens. Een van de acht gedichten in Morseseinen heeft als titel de naam van het schip:

‘De sarcofaag hikt en de deksel splijt.
Ik strek mijn armen en spring naar benee.
Terwijl ik in een trage duikvlucht glijd,
klapwiekt, weet ik, een engel met mij mee.
Ik land pal op de voorplecht van de boot.
Het schip schiet los en dendert krakend neer,
bevrijd van tijd en kettingen en dood,
tot schip en duiker plonzen in het meer.
Nog altijd drijven we daar rond, o wee –
vergeefs, vergeefs op zoek naar volle zee.’