Ciao tutti – ontdekkingsblog door Italië de beste tips voor Italië
Niels van Toia bezocht in juni het Franciacorta Summer Festival, waarbij verschillende wijnhuizen in de weekends hun deuren openen voor bezichtigingen en proeverijen. Elk weekend heeft een ander thema, met dit keer onder meer muziek en lekker eten.
Natuurlijk heeft Niels volop geproefd. Niet alleen van deze mousserende wijn, maar ook van allerlei heerlijke gerechten die perfect passen bij een glas Franciacorta én van de heerlijke sfeer die er tijdens dit festival in dit wijngebied hangt. Hij neemt je graag mee in de fascinerende wereld van Franciacorta. Klaar voor een bijzondere duik in de bubbels?
Wat is Franciacorta?
Niels: ‘Franciacorta is een mousserende wijn, die op dezelfde manier wordt gemaakt als champagne. Sinds 1995 heeft deze wijn de DOCG-status. Vaak vergelijken mensen Franciacorta met prosecco. Begrijpelijk, want het zijn beide mousserende wijnen uit het noorden van Italië, maar daarmee houdt de vergelijking op. Zowel de manier waarop de wijn gemaakt wordt als de smaak zijn heel anders. Proef maar eens een slokje prosecco en een slokje Franciacorta en je begrijpt wat ik bedoel!’
Waar wordt Franciacorta gemaakt?
Niels: ‘Franciacorta dankt zijn naam aan het gelijknamige gebied in de regio Lombardije, ongeveer vijftig kilometer ten oosten van Milaan. Het is de streek waar onder andere het Lago d’Iseo ligt, tussen de steden Brescia en Bergamo in.
Het gebied is zo’n zesduizend hectare groot. Het dankt zijn vormen aan de ijstijd waar de gletsjers een gedeelte van het land omhoog hebben geduwd. Dit geeft Franciacorta een microklimaat en een rijke grond, perfecte omstandigheden voor het groeien van de druiven.
De naam Franciacorta komt waarschijnlijk van de woorden franchae curtes (of corte franca), hetgeen ‘gehuchten zonder belasting’ betekent. Dit was een aanduiding voor gemeenten die onder de bescherming van Benedictijner monniken vielen en zodoende vrijstelling kregen voor het betalen van belastingen. Het heeft dus niks met Frankrijk te maken, zoals wel eens wordt gedacht.
Het ‘hart van Franciacorta’ is het dorp Erbusco, met meerdere wijnhuizen die uitstekende Franciacorta maken. In totaal telt het gebied Franciacorta zo’n honderdtien wijnmakers, die gezamenlijk zo’n 17,5 miljoen flessen Franciacorta produceren. Ongeveer vijftien procent hiervan wordt geëxporteerd.
De prijs voor een mooie fles Franciacorta ligt (in Italië) tussen de achttien en vijfenveertig euro. Naast de mousserende wijn worden er ook een witte en rode wijn gemaakt in dit gebied.’
Hoe wordt Franciacorta gemaakt?
Niels: ‘Zoals ik eerder al vertelde, wordt Franciacorta volgens dezelfde methode gemaakt als champagne. Deze ‘méthode champenoise’ wordt hier aangeduid als Franciacorta of metodo classico. Een tweede vergisting of ‘tirage’ is bij de metodo classico een vereiste, deze vindt na achttien maanden plaats en zorgt voor een fijne ‘perlage’ in de wijn.
De druiven komen bij de meeste wijnhuizen uit meerdere wijngaarden. De meeste wijnen bestaan uit Chardonnay, Pinot Nero (Pinot Noir) en in sommige gevallen (zoals bij de satèn) Pinot Blanc. Bij de Franciacorta rosé wordt in sommige gevallen honderd procent Pinot Nero gebruikt, waaraan de wijn zijn kleur dankt. Tijdens het verbouwen van de druiven wordt er steeds meer gekeken naar behoud van de natuur. Meer en meer wijnhuizen melden zich aan voor een biologisch of zelfs een biodynamisch keurmerk.
De brut bevat gemiddeld vijftien gram restsuiker per liter, maar voor de liefhebber raad ik een ‘pas dosé’ aan waar geen suiker wordt toegevoegd. Deze worden ook wel aangeduid met Brut nature of dosage zéro. Een mooi voorbeeld hiervan is de Brut nature van 1701, een mooie droge, biodynamische wijn.’
De eerste Franciacorta
Niels: ‘In 1961 werden de eerste drieduizend flessen Franciacorta verkocht. Na een aantal jaar experimenteren hadden Guido Berlucchi en Franco Ziliani voor het eerst succes en durfden ze het aan hun wijn op de markt te brengen.
Franco Ziliani had altijd al de droom om een mousserende wijn te maken zoals in Champagne. Samen met zijn vriend Guido Berlucchi, die een wijngaard erfde, besloot hij de uitdaging aan te gaan. In een kleine zestig jaar hebben ze ontzettend veel bereikt. Franciacorta is een wijn die zich mag meten met champagne.
Leuk om te weten: Berlucchi houdt van elke jaargang zeventig flessen in de kelder om te kijken hoe deze zowel mét als zonder gist zich door de tijd heen houdt.’
Mijn favoriete Franciacorta’s
Niels: ‘Zorg er in elk geval voor dat je een bezoek brengt aan 1701 in Erbusco en Ferghettina in Adro. Andere aanraders zijn Berlucchi, die nog altijd mooie Franciacorta’s maakt, Mosnel en Monte Rossa.
In Nederland zijn er meerdere slijterijen die Franciacorta verkopen, ook online. Wil je advies voor de juiste Franciacorta bij de juiste gelegenheid? Neem dan gerust contact met mij op via nielsdrenth@toia.nl.’
Wat is lekker bij Franciacorta?
Niels: ‘Uiteraard verschilt de keuze van het eten bij deze wijn per wijnhuis en per soort Franciacorta. Bij de drogere wijnen zoals de pas dosé brut serveer je het best een droge, lichtzoute salami (overigens maken ze op Monte Isola, het eilandje in het Lago d’Iseo, een heerlijke salami die perfect bij een glas Franciacorta past). Voor de wat zoetere varianten kies je een middellang gerijpte Grana Padano.
Praktisch alle Franciacorta’s doen het goed tijdens de lunch, bij een heerlijk visgerecht of een pasta met vis. Ook past deze wijn goed bij een lichte lunch als prosciutto met meloen.’
